"Koncentrujemy się na trzeciej planecie naszego Układu Słonecznego, jedynej, o której wiemy na pewno, że jest zamieszkała: na Ziemi" - powiedział Volker Liebig, dyrektor programu "Żywa planeta" Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA. Na ten cel ESA przeznacza 400 milionów euro rocznie. Kolejne 400 mln pochodzi z programu badań kosmicznych 18 państw członkowskich.

W służbie Ziemi

Do tej pory ESA wysyłała w Kosmos duże satelity wielofunkcyjne, takie jak ERS-1 i bliźniaczy ERS-2, oraz Envisat. Dwa pierwsze dostarczyły wyjątkowo dokładne zdjęcia radarowe Ziemi, które wykorzystano w kartografii i geodezji. Dużo od nich sprawniejszy i nowocześniejszy Envisat, wystrzelony wiosną 2002 roku, bada głównie prądy morskie i związki oceanów z atmosferą. Satelita dostarcza dane na temat funkcjonowania ziemskiego klimatu i zachodzących w nim zmian.

Wszystkie spełniły postawione przed nimi zadania, ale technika nie stoi w miejscu i trzeba było pomyśleć o czymś innym.

Kosmiczna specjalizacja

Nowy program satelitarny Europejskiej Agencji Kosmicznej wychodzi naprzeciw wyzwaniom nowych czasów. Tym razem postawiono na specjalizację. W ramach programu "Żywa planeta", ESA umieści na orbicie okołoziemskiej serię przynajmniej sześciu satelitów, z których każdy zmierzy się bliżej z jednym problemem.

Jako pierwszy wyleciał w Kosmos w kwietniu tego roku satelita GOCE, który bada pole grawitacyjne Ziemi i cyrkulację wody w ocenanach w stanie spoczynku. Wystrzelony 2 listopada satelita SMOS obserwuje naturalne promieniowanie mikrofalowe Ziemi i mierzy zasolenie oceanów. Zebrane przez SMOS dane pomogą naukowcom stowrzyć dokładny model systemu wodnego naszej planety i przewidywać z większym niż do tej pory wyprzedzeniem kataklizmy pogodowe.

CryoSAT-2 i koledzy

W lutym przyszłego roku przyjdzie pora na misję satelity CryoSat-2. Przez trzy lata będzie on mierzył grubość pokrywy lodowej Arktyki i badał globalne ocieplenie. Na przełomie lat 2010/11 ESA przystąpi do realizacji misji SWARM z udziałem trzech satelitów, które przeprowadzą dokładne pomiary ziemskiego pola magnetycznego.

Misja ADM-Aelous, przewidziana na rok 2011, dzięki nowej, laserowej technice pomiarowej, pozwoli lepiej zrozumieć dynamikę atmosfery. Oczekuje się, że na podstawie uzyskanych danych meteorolodzy będą mogli opracować dużo dokładniejsze, średnioterminowe prognozy pogody.

W roku 2013 uruchomiona zostanie wspólna, europejsko-japońska misja kosmiczna EarthCARE. Ma ona na celu uzyskanie danych dotyczących interakcji między chmurami i procesami radiacyjnymi i aerozolowymi, które wciąż stanowią mało znane zjawisko wpływające na zmiany klimatu.

Europa liderem

Ten ambitny program naukowo-badawczy ESA wysuwa Europę na pozycję światowego lidera w obserwacji Ziemi i badaniach przestrzeni okołoziemskiej. Tym bardziej, że obok programu "Living Planet" ESA, we współpracy z Unią Europejską, realizuje program "Copernikus", który uniezależni Europę od danych z amerykańskiego systemu nawigacji satelitarnej GPS.

Na tym nie koniec. Satelity z programu "Copernikus" od roku 2012 będą współpracować z satelitami programu "Żywa ziemia". Dane z obu programów, przekazywane na Ziemię w czasie rzeczywistym, złożą się na dokładny opis stanu zdrowia naszej planety.

Autorzy: Dirk Lorenzen / Andrzej Pawlak

Red. odp. Marcin Antosiewicz