Atak armii Władimira Putina na Ukrainę 24 lutego 2022 roku oznaczał powrót wojny do Europy i skazywał od początku jeden kraj na rolę przegranego – Niemcy z ich polityką wobec Rosji – piszą Daniel Broessler i Nicolas Richter w analizie będącej rekonstrukcją wydarzeń poprzedzających wybuch wojny. Tekst ukazał się w weekendowym wydaniu dziennika „Sueddeutsche Zeitung”.  Autorzy oparli się na rozmowach z przedstawicielami rządu i wysokimi urzędnikami.

Pomimo ostrzeżeń z USA i Europy Wschodniej, władze w Berlinie były przez długi czas przekonane, że lepiej rozumieją Rosję i potrafią lepiej od innych kontrolować jej działania. Pożegnanie z tym złudzeniem było długim procesem, z którym nowy kanclerz Olaf Scholz musiał zmierzyć się od pierwszego dnia swojego urzędowania.    

Scholz obstawał przy budowie Nord Stream 2

W pierwszych tygodniach po wyborach parlamentarnych na jesieni 2021 roku desygnowany na kanclerza Scholz, sprawujący w poprzednim rządzie Angeli Merkel funkcję ministra finansów, wydaje się być przekonany, że w dostawach rosyjskiego gazu nic się nie zmieni. Scholz opowiada się za szybkim wydaniem pozwolenia na budowę gazociągu Nord Stream 2. Postępowanie mające pchnąć do przodu ten proces odbywa się jeszcze za kadencji Merkel, co ma tę dobrą stronę, że pozwala Scholzowi (SPD) uniknąć sporu z Zielonymi, nastawionymi bardziej krytycznie wobec tej inwestycji.  

Po zaprzysiężeniu Scholza na kanclerza 8 grudnia 2021 roku, sytuacja ulega zaostrzeniu. Mnożą się doniesienia o coraz bardziej wrogim nastawieniu Putina. Szef rządu zarządza sprawdzenie, czy istnieją plany na wypadek przerwania dostaw gazu. Odpowiedź brzmi – w ministerstwach nie ma takich planów. 

Co było w amerykańskiej kopercie?

Dziennikarze „SZ” uważają, że wydarzenia poprzedzające wybuch wojny stawiają pod znakiem zapytania kompetencje wywiadu zagranicznego BND. Służby informują co prawda już 15 lutego 2022 roku, że przygotowania do inwazji zostały zakończone, jednak BND zastrzega, że nie zna dokładnych zamiarów Putina. Wywiad podtrzymuje to stanowisko jeszcze na 24 godziny przed atakiem. Wieczorem 23 lutego do urzędu kanclerskiego nie wpływają żadne raporty MSZ, ministerstwa obrony i BND o nadchodzącej wojnie. Scholz nie zwołuje sztabu kryzysowego.

W tym czasie rząd USA usiłuje raz po raz ostrzec Niemców przez nadciągającą katastrofą. Minister gospodarki i wicekanclerz - Robert Habeck otrzymał wieczorem 23 lutego od uczestnika amerykańskiej delegacji przebywającej w Berlinie kopertę z tajną informacją o mającym nastąpić ataku. „Nie wiadomo czy i kiedy Habeck podzielił się tą informacją z kolegami z rządu. Wiadomo natomiast, że występując tego wieczoru w telewizji ostrzegł – „Jesteśmy na krótko przed wielką wojną lądową w Europie”.