Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła przekazanie 1,5 miliarda euro. „Nie ma lepszego symbolu ani celu dla pieniędzy Kremla niż uczynienie Ukrainy i całej Europy bezpieczniejszym miejscem do życia” – napisała na platformie X. 

Pieniądze, o których mowa, to dochody z odsetek od zamrożonych aktywów rosyjskiego banku centralnego. Z powodu rosyjskiej napaści na Ukrainę Unia Europejska zamroziła ponad 200 miliardów euro z rosyjskiego banku centralnego. Decyzja o przekazaniu ich Ukrainie została podjęta przez UE wiosną br. Pieniądze popłyną teraz do krajów takich jak Niemcy i Czechy, które wkrótce wykorzystają je do dostarczenia Ukrainie sprzętu obrony powietrznej lub pocisków artyleryjskich.

Pośrednia pomoc

Według Komisji Europejskiej w UE zamrożonych jest około 210 miliardów euro z rosyjskiego banku centralnego. Instytucja finansowa Euroclear z siedzibą w Brukseli ogłosiła niedawno, że uzyskała w 2023 roku około 4,4 mld euro odsetek od rosyjskich aktywów.

Propozycja pośredniego wykorzystania rosyjskich funduszy dla pomocy Ukrainie została przedstawiona państwom członkowskim przez przewodniczącą Komisji von der Leyen i wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Josepa Borrella w marcu. Przewiduje ona, że 90 procent dochodu z odsetek, które można wykorzystać z przechowywania funduszy rosyjskiego banku centralnego, zostanie przekazane do funduszu UE na finansowanie sprzętu wojskowego i szkoleń. Pozostałe 10 procent ma zostać przeznaczone na bezpośrednią pomoc finansową dla Ukrainy.

Kreml: to wywłaszczenie

Obecnie nie ma planów wykorzystania środków rosyjskiego banku centralnego bezpośrednio za pomocą nakazu wywłaszczenia. Jednym z powodów są obawy prawne i prawdopodobieństwo podjęcia działań odwetowych. Moskwa już w zeszłym roku ostrzegła UE przed konfiskatą własności państwa rosyjskiego lub rosyjskich obywateli.

Przykładowo, w odwecie, firmy z krajów UE działające w Rosji mogłyby również zostać przymusowo wywłaszczone. Ponadto bezpośrednie wykorzystanie rosyjskich aktywów mogłoby doprowadzić do utraty zaufania innych krajów i inwestorów do europejskiego centrum finansowego i wycofania aktywów z UE.

Kreml już w maju skrytykował unijne plany wykorzystania dochodów z odsetek od zamrożonych rosyjskich aktywów na rzecz Ukrainy jako „wywłaszczenie”. Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow powiedział wówczas, że Bruksela wybrała „skróconą wersję” swoich działań przeciwko Rosji, koncentrując się jedynie na odsetkach. „Jednak nawet ten skrócony wariant jest niczym innym jak wywłaszczeniem” – dodał.

Rosja zareagowała na przekazanie pieniędzy Ukrainie ostrzeżeniem. Według Pieskowa nie będzie natychmiastowej reakcji, ale „oczywiście, takie kroki Komisji Europejskiej nie pozostaną bez odpowiedzi” – zapowiedział.

(DPA/stef)