Odsłonięte przez archeologów szczątki dawnych murów, obejmujących powierzchnię prawie 200 metrów kwadratowych, pochodzą z II wieku naszej ery. W rozmowie z reporterem dziennika "Kölner Stadt-Anzeiger" wyjaśnili, że odkryta przez nich rzymska biblioteka powstała w latach 150 - 200 po narodzinach Chrystusa i mieściła się na forum, czyli na rynku rzymskiego osiedla, była więc zatem jedną z najważniejszych instytucji ówczesnego życia publicznego. "Według naszej wiedzy jest to pierwsza rzymska biblioteka w Niemczech, której istnienie da się jednoznacznie udowodnić", powiedział w rozmowie z przedstawicielem gazety Marcus Trier, dyrektor Muzeum Rzymsko-Germańskiego w Kolonii, będący również kierownikiem działu ochrony zabytków w tym mieście.

Dawna biblioteka była najprawdopodobniej budynkiem dwupiętrowym, mierzącym od 7 do 9 metrów wysokości. "Znajdowało się w niej na pewno kilka tysięcy zwojów, które czytano rozwijając je z jednej i zwijając z drugiej strony", wyjaśnił dalej dyrektor Trier. W dalszej części wywiadu dla "Kölner Stadt-Anzeiger" powiedział, że archeologom udało się także odnaleźć dwa małe polerowane fragmenty podłogi biblioteki oraz ustalić, że jej mury były wykonane z materiału równie trwałego jak dzisiejszy beton. Była to mieszanina piaskowca wapnistego i trachitu.

Aleksandria, Efez, Rzym - a teraz Kolonia

Na resztki starożytnych murów kolońscy archeologowie natknęli się już przed rokiem, kiedy prowadzili prace wykopaliskowe przez budową nowego centrum modlitewnego dla ewangelickiej wspólnoty wyznaniowej w centrum miasta. "Początkowo wydawało się nam, że mamy do czynienia z resztkami murów sali zgromadzeń publicznych", oświadczył Marcus Trier. Uwagę archeologów zwróciły jednak nietypowe nisze w murach o głębokości około 80 centymetrów. Zostały one starannie zbadane i porównane z innymi, podobnymi znaleziskami z czasów starożytnego Rzymu. Zajęło to kilka miesięcy. Ostatecznie naukowcy doszli do wniosku, że podobnie jak w rzymskich bibliotekach odkrytych w Efezie, Pergamonie, Aleksandrii oraz Rzymie, w tych niszach w Kolonii znajdowały się skrzynie i szafy zawierające zwoje z pergaminu albo papirusu. Innymi słowy, że udało się im odkryć rzymską bibliotekę.

Kolońscy archeologowie przypuszczają, że w absydzie, czyli w półkolistym pomieszczeniu biblioteki, mogła znajdować się duża rzeźba Minerwy, rzymskiej bogini sztuki, rzemiosła, mądrości, nauki i literatury. Podczas dalszych prac wykopaliskowych w tym miejscu odkryto także średniowieczną kropielnicę jednego z zakonów żebraczych.

Zdaniem fachowców kolońska biblioteka rzymska jest najstarszą biblioteką w Niemczech, której fragmenty odkryto.  Z dużą dozą prawdopodobieństwa można twierdzić, że podobne biblioteki działały w Trewirze i być może także w Augsburgu, Moguncji i Xanten, ale do tej pory nie udało się natrafić na ich ślady. Tym większe znaczenie ma kolońskie znalezisko.

Kościół ewangelicki w Kolonii zdaje sobie z tego sprawę i zakomunikował już, że postanowił zmienić plany budowy nowego centrum modlitewnego tak, żeby odkryte przez archeologów fragmenty rzymskiej biblioteki stały się dostępne dla zwiedzających. Co prawda zachował się z niej tylko fundament, ale naukowcy mają nadzieję, że uda się im odtworzyć jej pierwotny wygląd. Jeśli tak się stanie, Kolonia będzie bogatsza o nową atrakcję turystyczną.

DW, dpa, afp / pa