„To gospodarka, baranie!“. Klasyczna w międzyczasie wypowiedź jednego z byłych prezydentów USA straciła na ważności, o ile Światowe Forum Ekonomiczne (World Economic Forum, WEF) ma rację: największe ryzyko stanowi dziś dla świata nie gospodarka, tylko klimat. Zmiany klimatyczne zajmują priorytetowe miejsce na liście głównych, długofalowych zagrożeń dla światowej społeczności.

Jest to główną wymową raportu dotyczącego globalnych ryzyk w 2020 roku (Global Risk Report), opublikowanego w środę (15.01.2020) po raz piętnasty i krótko przed dorocznym spotkaniem WEF w przyszłym tygodniu w Davos. Na potrzeby raportu przepytano ponad 750 światowych ekspertów. Każdy miał się wypowiedzieć na temat swoich największych obaw dotyczących rozwoju planety.

„Zmiany klimatyczne bardziej radykalne i szybsze"

„Porażka w ochronie klimatu i przystosowaniu się do jego zmian“ – to główna troska ekspertów na najbliższą dekadę. „Zmiany klimatyczne będą znacznie bardziej radykalne i szybsze niż wielu oczekuje”, konstatują autorzy raportu. Minione pięć lat były najcieplejszymi w historii pomiarów. „Katastrofy naturalne będą występowały częściej i przybiorą na sile” – czytamy dalej.

Szczególnie niepokoi przy tym ekspertów wymieranie gatunków. Gatunki roślin i zwierząt znikają obecnie tysiąc razy szybciej niż przeciętnie w minionych dziesięciu milionach lat – i proces ten będzie się potęgował. „Skutki wymierania gatunków są katastrofalne dla człowieka” – ostrzegają autorzy raportu: „Od załamania się systemów żywieniowych i zdrowotnych, po przerwanie całych łańcuchów zaopatrzenia”.

Skutki solowej polityki gospodarczej

Ten ogólny scenariusz zagrożenia​​​​​​​ uwzględnia oczywiście także ryzyka gospodarcze i polityczne, które zmniejszają zdolność poszczególnych państw i międzynarodowej społeczności do odpowiedniego i szybkiego reagowania na daleko idące szkody spowodowane zmianami klimatycznymi. I tak na pierwszym miejscu skali obaw na bieżący rok znajdują się konflikty gospodarcze, a zaraz za nimi „niestabilny scenariusz geopolityczny”. „Państwa coraz częściej patrzą na szanse i zagrożenia przez pryzmat unilateralizmu” – ostrzega raport WEF. W opinii ekspertów nasila się podejście nacjonalistyczne, w którym geopolityczne skutki takiej solowej polityki gospodarczej mało kogo obchodzą.

Dla autorów badania jest oczywiste, że nie będzie przez to łatwiej reagować na prawdziwe problemy. „Bez stabilności gospodarczej i społecznej krajom może brakować środków do stawienia czoła głównym zagrożeniom globalnym”.

Bezpieczeństwo cybernetyczne

Coraz bardziej centralną rolę w tej sytuacji, co także pokazuje Global Risk Report, odgrywa rewolucja cyfrowa. Ponad połowa światowej ludności korzysta obecnie z internetu, codziennie dołącza do społeczności internautów około milion osób, blisko dwie trzecie ludności świata posiada telefon komórkowy. Ale, jak ostrzegają eksperci, „duże ryzyko niesie z sobą nierówny dostęp do internetu oraz brak globalnych ram dla technologii i bezpieczeństwa cybernetycznego”. Dlatego zagrożeniem do 2030 r. jest również możliwość „załamania się infrastruktury informatycznej”.

Rewolucja cyfrowa, utrzymujące się zagrożenia gospodarcze, odwrót od multilateralizmu – wszystko to jednak przyćmiewają zmiany klimatyczne i ich potencjalne, katastrofalne skutki. „Po raz pierwszy w historii globalnej oceny ryzyka obawy związane z ochroną środowiska determinują w oczach członków WEF długookresowe, prawdopodobne zagrożenia” – konstatują autorzy raportu.