Zainteresowanie Niemców dostępem do akt tajnej policji NRD – Stasi – nie słabnie. W ubiegłym roku obywatele złożyli 28 571 wniosków o wgląd do akt – podało Archiwum Federalne w Berlinie. Ponadto wpłynęły tysiące wniosków od naukowców, mediów i instytucji. W 2023 roku wniosków od obywateli było 30 696, a rok wcześniej – 29 064.

– Dostęp do dokumentów Stasi jest sukcesem całego społeczeństwa – powiedział prezes Archiwum Federalnego Michael Hollmann. Jak podkreślił, zabezpieczenie i otwarcie akt enerdowskiej bezpieki było „absolutnie słuszne i ważne”. – Ta przejrzystość przeciwdziała nowej traumatyzacji ofiar, a także umożliwia pojednanie – dodał.

Szturm na centralę Stasi

W środę, 15 stycznia, mija 35. rocznica szturmu na siedzibę Stasi.

Ministerstwo Bezpieczeństwa Państwa (MfS) Niemieckiej Republiki Demokratycznej, zwane potocznie Stasi, stanowiło najważniejszy aparat wczesnego ostrzegania i represji Socjalistycznej Partii Jedności Niemiec (SED). Zajmowało się szpiegowaniem, prześladowaniem i karaniem niewygodnych dla władzy obywateli własnego państwa. Jednak nawet Stasi nie była w stanie zapobiec upadkowi muru berlińskiego 9 listopada 1989, a tym samym własnej likwidacji.

Dziewięć dni po zaskakującym otwarciu granic enerdowska tajna policja została przemianowana na Urząd Bezpieczeństwa Narodowego (AfNS). Nowa nazwa, stary system – tak widziała to zdecydowana większość 17 mln obywateli NRD.

15 stycznia 1990 roku Stasi była najważniejszym tematem rozmów przy tzw. okrągłym stole, przy którym obradowali przedstawiciele upadającego komunistycznego reżimu i przedstawiciele enerdowskiej opozycji demokratycznej. Tego dnia jedna z opozycyjnych organizacji – Nowe Forum – wezwała do wiecu przed centralą Stasi, a tysiące ludzi odpowiedziały na to wyzwanie.

Przypominać o niesprawiedliwości

Szturm na centralę Stasi w Berlinie Wschodnim oznaczał upadek ostatniego i najważniejszego bastionu enerdowskiej władzy.

Była to kontynuacja procesu, który w innych dzielnicach Berlina i miastach rozpoczął się już w grudniu 1989 roku i zapoczątkował pierwsze na świecie kompleksowe otwarcie akt tajnej policji. Łącznie od końca 1990 roku otrzymano ponad 7,5 miliona wniosków o udostępnienie akt Stasi, w tym ponad 3,4 miliona wniosków od samych obywateli.

Obecnie akta bezpiekisą częścią Archiwum Federalnego. Jego prezes podkreśla, że „niesprawiedliwość popełniona przez ludzi władzy dyktatury SED i tajną policję NRD” powinna być ciągle przypominana – „zwłaszcza w tej fazie rosnącej gloryfikacji NRD”.

(AFP, DW/dom)

Chcesz mieć stały dostęp do naszych treści? Dołącz do nas na Facebooku!