د آسترالیا د دفاع وزیرې مریس پېن، د جمعې په ورځ ویلي دي چې دغه پریکړه وروسته له هغې وشوه چې د عراق حکومت د دسمبر میاشتې په سر کې په اصطلاح د «اسلامي دولت» ډلې پر ضد د بریالتیوب اعلان وکړ.
د پېن په خبره د امریکا متحده ایالاتو په مشرۍ هوایي بریدونو کې به د آسترالیا ونډه پای ومومي. هغې په خپلو خبرو کې وړاندې ویلي دي: «له عراق او د نړیوال ائتلاف له غړو سره د بحثونو په ادامه آسترالیایي حکومت پریکړه کړې چې له منځني ختیځ څخه شپږ سوپر هورنت الوتکې بیرته هیواد ته راستنې کړای شي.»
کله چې د آسترالیا د دفاع وزارت د داعش پر ضد نړیوال ائتلاف کې د ونډې اخیستو پریکړه وکړه نو شا او خوا ۸۰۰ پوځي پرسونل د اوکرا، په نوم عملیاتو کې ونډه واخیسته. دغه ځواکونه چې زیاتره یې په عراق کې پر دنده بوخت دي ۳۰۰ یې د هوایي ځواک پرسونل او ۳۰۰ روزونکي او ځانګړي ځواکونه عراقیانو ته «سلا مشورې او روزنه» ورکوي.
ځانګړي ځواکونه پاتې کیږي
د آسترالیا د دفاع وزیرې ویلي دي چې نور ماموریتونه چې په کې د عراقي ځواکونو روزنه، سلا مشورې او مرسته راځي به ادامه ومومي. هغې زیاته کړې ده چې د آسترالیا یوه اکتشافي الوتکه او همداشان تیل ورکوونکي الوتکه به د عملیاتو په ترڅ کې خپل ملاتړ ته ادامه ورکړي.
د مریس پېن، په خبره آسترالیا د عراقي ځواکونو ملاتړ ته ژمنه ده، څو په لیرې پرتو سیمو کې د داعش وروستۍ مورچلې پاکې کړي. شا او خوا ۸۰ آسترالیایي ځانگړي پرسونل په عراق کې د ځانګړو عملیاتو په برخه کې ونډه لري. په تاجي پوځي اډه کې عراقي ځواکونه د آسترالیایي عسکرو له لوري روزل کیږي.
(AP, Reuters) s.r/a.h
په ورته موضوع زموږ له آرشیف څخه د انځورونو ګالري:
داعش څنګه رامنځ ته شو؟ يوه لنډه انځوريزه تاريخچه
د القاعدې ترهګرې ډلې څخه جلا شوې سخت دریځې ډله «داعش» یا «اسلامي دولت» اوس پخپله یو لوی ګواښ ګرځیدلی. په دغه انځوریز رپوت کې به وګورو چې دغه ډله څنګه رامنځته او په څه ډول اقداماتو یې تر خپل کنترول لاندې ساحه پراخه کړه.
انځور: picture-alliance/AP Photo«اسلامي دولت» یا داعش له القاعدې څخه جلا شوې یوه تروریستي ډله بلل کیږي. داعش د سني مذهبه سخت دریځه نظریې پيروي کوي. په ۲۰۰۳ کال کې پر عراق د امریکا تر برید وروسته ابوبکر البغدادي د دغې ډلې بنسټ کیښود. دغه ډله په سوریې، عراق او نورو سیمو کې په اصطلاح «خلافت» رامنځته کول غواړي.
داعش په کوم ځای کې فعاله دی؟
ویل کیږي چې داعش په اتلسو مختلفو هیوادونو کې فعاله دی. دغې ډلې د عراق او سوریې مختلفې برخې تر خپل کنترول لاندی راوستلې وې او خپل د عراق الرقه ښار یې په اصطلاح خپله پلازمېنه نومولې وه. د ۲۰۱۵ کال له جنورۍ میاشتې راهیسې دغه ډله په مختلفو سیمو کې له ماتې سره مخامخ شوې ده.
څوک د داعش پر وړاندې جنګیږي؟
مختلفې ډلې د داعش پر وړاندې د جګړې په حال کې دي. د امریکا متحده ایالاتو په مشرۍ د پنځو هیوادونو پوځي ائتلاف د دغې ډلې پر جنګیالیو هوایې بریدونه کوي. په دغه اتحاد کې عربي هیوادونه هم شامل دي. روسیه هم د سوریې د ولسمشر په ملاتړ د داعش پر وړاندې هوایې عملیات ترسره کوي په داسې حال کې چې پلي ځواکونه د پيشمرګه و په ملاتړ په ځمکنیو عملیاتو بوخت دي.
داعش له کومې پيسې ترلاسه کوي؟
دغه ډله په غیرقانوني توګه د تیل او ګازو د پلور له لارې ځان تمویلوي. په سوریه کې د تیلو درلودونکي یوه لویه سیمه اوس هم د دغې ډلې تر کنترول لاندی ده. خو د امریکا په مشرۍ ائتلاف د دغو هدفونو په نښه کولو مشغول دی. دغه ډله د چور او چپاول او قیمتي تاریخي آثارو د پلورلو له درکه هم پيسې ترلاسه کوي.
داعش پر کومو ځایونو بریدونه کړي دي؟
داعش د نړۍ په مختلفو برخو کې د بریدونو مسئولیت په غاړه اخیستې دی. دغې ډلې تر ټولو خونړی برید د عراق په پلازمېنه بغداد کې کړی وو چې په پایله کې یې لږ تر لږه ۲۰۰ تنه مړه او په سلګونو نور ټپیان شوي ول. داعش هڅه کوي داسې کسان هم بریدونو ته وهڅوي چې له دغې ډلې سره په مستقیم ډول هیڅ ډول ارتباط نه لري. په اروپا کې هم د یو شمیر بریدونو پړه پر داعش ور اچول کیږي.
دغه ډله د خپل ځواکمنتیا له پاره له مختلفو طریقو کار اخلي. د داعش جنګیالیو په سوریې او عراق کې چور او چپاول وکړ او ډیر شمیر لرغوني آثار یې ویجاړ او ولوټل، څو په دې توګه د دغه هیواد کلتور تباه او په راتلونکي کې د سیلانیانو د ورتګ څخه مخنیوي شوی وي. دغې ډلې د مختلفو مذهبي اقلیتونو ښځې د وینځو په توګه ونیولې او له ټولنیزو رسنیو څخه یې د خپلو تبلیغاتو له پاره استفاده وکړه.
د سوریې او عراق جګړو څومره خلک زیان من کړي دي؟
د سوریې د شخړې له امله نږدې ۶ میلیونه خلک بې کوره شوي دي. په دوی کې ډیري خلکو په ګاونډیو هیوادونو لبنان، اردون او ترکیې کې پنا ترلاسه کړې. په سلګونه زره سوریایې مهاجر د یوه آرامه ژوند له پاره اروپا ته هم مهاجر شوي دي. همدارنګه د اټکلونو له مخې په عراق کې ۳ میلیونه انسانان په خپل هیواد کې در په دره شوي دي.
