د آلمان پارلمان د اسرائيلو د اردن سيند د لويديځې غاړې د الحاق طرحه رد کړې او ویلي یې دي چې اسرائيل بايد دا کار ونه کړي. خو پارلمان پر اسرائيلو له بندیزونو لگولو څخه هم انکار کړی دی.
اعلان
د آلمان پارلمان د فلسطين د اردن سيند د لویديځې غاړې د سيمو په اسرائيلو کې د شاملولو طرحه د نړيوال اصولو سره په ټکر کې بللې ده. په پارلمان کې دا پريکړه ليک د انگلا ميرکل په ائتلافي حکومت کې شاملو دريو سياسي گوندونو وړاندې کړی وو او بې له مخالفته تصويب شو.
په دې ترڅ کې د بحث پر وخت د آلمان ښی اړخه گوند «ای ايف ډي» پرته له نورو ټولو گوندونو خبرداری ورکړ چې په اسرائيلو کې د اردن سيند د لويديځې غاړې د ځينو سيمو د شاملولو طرحه د اسرائيلو امنيت او د دوو دولتونو حللاره له خطر سره مخامخ کولی شي.
د آلمان د بهرنیو چارو وزير هايکو ماس وويل چې اسرائيل په دې پلان سره د منځني ختیځ د ټولې سيمې امنيت په خطر کې اچوي. نوموړي وويل: «د يو اړخیزو اقداماتو له لارې سوله نه شي رامنځته کیدلی.» خو ښی اړخه گوند ای ايف ډي وویل چې د لويديځې غاړې الحاق د اسرائيلو له ملي موخو څخه دی.
د آلمان پارلمان که څه هم چې د اسرائيلو دغه طرحه رد کړه خو په دې اړوند یې د اسرائيلو پر ضد بندیزونه په دې دليل رد کړل چې دا به کومه رغنده اغیزه ونه لري. آلمان دا تگلاره په داسې حال کې خپله کړې چې د اروپايي ټولنې د کميسيون دوره يي مشري پر غاړه اخلي. دا په دې معنا ده چې په راتلونکي کې د اروپايي ټولنې له خوا پر اسرائيلو د کوم بندیز لگولو امکان لږ دی.
په پريکړه ليک کې د بندیزونو په هکله ويل شوي دي چې په يوه اړخیزه توگه د بندیزونو د لگولو په اړه خبرې او يا بيا د بندیزونو گواښونه د اسرائيلو او فلسطين ترمنځ د سولې پر پروسه رغنده اغیزه نه کوي.»
په پام کې وه چې اسرائيل به د جولای له لومړۍ نیټې څخه خپله دغه طرحه عملي کړي، خو د اسرائيلو د لومړي وزير بنيامن نتنياهو په حکومت کې شامل نور گوندونه تر اوسه په دې اړه يو څه انديښنې لري او له همدې کبله دا پلان د ځنډ ښکار دی.
خو لومړی وزير نتنياهو هڅه کوي چې ژر تر ژره پر دې پلان عمل پيل شي. د اسرائيلو دا طرحه د ملگرو ملتونو، اروپايي ټولنې او عربي هېوادونو له سختونو انتقادونو سره مخامخ ده. خو د امريکا متحده ايالاتو ولسمشر دونالد ترمپ د بنيامن نتنياهو د الحاق د دې يو اړخیز پلان کلک ملاتړی دی.
بل لوري ته په غزه او د اردن سيند په لويديځه غاړه کې د اسرائيلو د دې پلان پر ضد خلکو په مظاهرو لاس پورې کړی دی. حماس ويلي دي چې د اسرائيلو دې ډول گام ته به «د جگړې د اعلان» په سترگه وکتل شي. د فلسطين خپلواکمنې ادارې چارواکو بيا ويلي دي چې که نتنياهو د فلسطيني سيمو د لاندې کولو له هڅو صرف نظر وکړي، نو دوی به د مذاکراتو ميز ته پر ستنيدو غور وکړي.
bs/nz (AP, AFP, Reuters, dpa)
زموږ له آرشيف څخه:
په غزه کي تونلونه حيرانوونکي دي
په غزه کي نوې جگړه د درو تنو اسرائيلي او يوه فلسطيني ځوان په وژنه پيل سوه. اسرائيلو اعلان کړی دی چي په غزه کي مځکني عمليات يې د حماس ډلي د تونلونو د له منځه وړلو له پاره پيل کړي دي.
انځور: picture-alliance/dpa
په غزه کي نوې جگړه د درو تنو اسرائيلي او يوه فلسطيني ځوان په وژنه پيل سوه. اسرائيلو اعلان کړی دی چي په غزه کي مځکني عمليات يې د حماس ډلي د تونلونو د له منځه وړلو له پاره پيل کړي دي. په غزه کي کشف سوو تونلونو امنيتي کارپوهان حيران کړي دي.
انځور: picture-alliance/dpa
په غزه کي د فلسطينيانو له نظره دغه تونلونه د دوی له پاره د يوه شاهرگ په توگه حياتي دي. خو اسرائيليان بيا دغه تونلونه د وسلو د قاچاق لاره بولي. په غزه کي د تونلونو دقيق شمېر معلوم نه دی، خو هغه څه چي معلوم دي هغه دا دي چي د غزه د اړتيا ډيره برخه د دغو تونلونو له لاري پوره کيږي.
انځور: Getty Images
په غزه کي نزدې يو ميليون وو ۸۰۰ زره فلسطينيان ژوند کوي، چي د اسرائيلو له خوا د پوځي ديوالونو، اغزنو سيمانو او کانگريټي ديوالونو په مرسته کلابند سوي دي. د فلسطينيانو د وتلو يوازنۍ لار د مصر په سرحد کي د رفح لاره وه چي دغه لار هم په ۲۰۰۷ کال د حماس له خوا د غزې تر نيولو وروسته بنده سوه.
انځور: picture-alliance/dpa
د رفح سرحد تر بندېدو وروسته له دباندي سره د غزې اوسېدونکو له پاره د ارتباط يوازنۍ لار دغه تونلونه دي، د دغو تونلونو په جوړولو کي ډيرو کارگرانو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.
انځور: Getty Images
د دغو تونلونو خولې په مخفي ځايونو او کورونو کي راخلاصي دي. هغه څوک چي غواړي له دغو تونلونو څخه گټه واخلي بايد پيسې ورکړي.
انځور: Getty Images
په غزې تراډه کي تر اوسه پوري څو واري جنگونه سوي دي. په غزه کي ورانی د دې سبب سوی دي چي د دغو تلونو له لاري نه يوازي د ورځنيو اړتياوو مواد، بلکي ساختماني مواد هم ولېږدول سي.
انځور: DW/T. Krämer
په غزه کي تونلونه له نزدې ۳۰ کلونو راهيسي فعال دي. په ۱۹۸۲ کال کي د مصر او اسرائيلو ترمنځ تر سولي وروسته د رفح ښار ووېشل سو. اوس رفح نيمي يې په مصر او نيم يې په غزه کي ده. له هغه وخته ارتباطی تونلونه فعال دي.
انځور: Getty Images
د غزې په تونلونو کي د وخت په تيرېدو سره د برق او تليفون امکانات ډېر سوي دي. دغه تونلونه نه يوازي د موادو د قاچاق له پاره کارول کيږي بلکي د اسرائيلو د عملياتو پر وخت د پټېدو ځايونه هم دي.
انځور: Getty Images
يوازي اسرائيل د تونلونو د ويجاړولو په تلاښ کي نه دی. مصر هم په خپله خوا کي له کلونو راهيسي د دغو تونلونو د نابودۍ تلاښونه کوي. د مصر له خوا د تونلونو ورانول حتی د مرسي په وخت کي چي له حماس سره نژدې اړيکي لري هم روان ول.
انځور: DW/S.Al Farra
د رفح د تونلونو ترڅنگ چي د قاچاق له پاره کارول کيږي، حماس د «عملياتو» نغمونه هم کښلي دي. دغه نغمونه د اسرائيلو خاوري ته ور وتلي دي او له هغو څخه د پوځي عملياتو پر مهال کار اخلي. په ۲۰۰۴ کال کي حماس ډلي دغه انځور له دغو چاودېدونکو موادو سره خپور کړ چي په يوه نغم کي وچاودل، په دغه چاودنه کي د اسرائيلو ۵ عسکر ووژل سول او لس نور سخت ټپيان سول.
انځور: Getty Images
نوو کشف سوو تونلونو وښوول چي ډېر په پرمختلي سيستم سره جوړ سوي دي. په دغه انځور کي په يوه کشف سوي تونل کي د اسرائيلو د دفاع وزير موشه جعلون، ښکاري.
انځور: picture-alliance/dpa
په دې وروستيو ورځو کي پر اسرائيلو باندي له دغو تونلونو څخه شپږ حملې ترسره سوي دي. په دغو يرغلونو کي د اسرائيلو ۱۱ عسکر او د حماس ۲۰ تنه جنگياليان وژل سوي دي.
انځور: picture alliance/landov
د اسرائيلو پوځ تر سه شنبې ورځي پوري ۴۵ تونلونه کشف کړي دي. له سپوږمکۍ څخه اخستل سوي انځورنه د تقريباً ۶۰ تونلونو اټکل کوي. دغه تونلونه نزدې پنځلس متره ژور کېندل سوي دي. د عملياتو په موخه جوړ سوي تونلونه د هواکښۍ سيستم هم لري او په ځينو تونلونو کي تر ۷۰ دالانونو او فرعي تونلونو پوري کشف سوي دي.
انځور: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
د اسرائيلو پوځ په دغو تونلونو کي د اسرائيلي پوځ يونيفورم، د بې هوښۍ درمل، تناونه او پلسترونه موندلي دي. داسي ښکاري چي د حماس جنگيالي تر عملياتو وروسته دلته د څو ورځو له پاره پټه پاتېدل.
انځور: DAVID BUIMOVITCH/AFP/Getty Images
هغه څه چي د اسرائيلو پوځ يې حيران کړی دی، دا دی چي دوی تر اوسه پوري له دغه شان تونلونو څخه بې خبره ول.
انځور: JACK GUEZ/AFP/Getty Images
د اسرائيلو لومړي وزير بنيامين نتانياهو ويلي دي چي په غزه کي به تر هغه وخته پوري پوځي عمليات روان وي، څو ټول تونلونه تخريب سوي نه وي. خو کار پوهان په دې اند دي چي د عملياتو تر ختمېدو وروسته به د دغه شان تونلونو په کېندلو بيا پيل وسي.