د برلین د سنا د غړې، شبلي په نظر په عامه بحثونو کي پر اسلامي ضد تعصباتو باندي لږ خبري کیږي او کله چي پر حجابي مسلمانو ښځو او یا مسجدونو باندي حملې کیږي او یا مسلمانانو ته د مجرمینو خطاب کیږي، نو لږ عکس العمل ښکاره کیږي.
اعلان
د جرمني د برلین ښار سناتورې او د سنأ د ملي او بين المللي مدني فعالیتونو مسؤلې، سوسن شبلي د سه شنبه په ورځ «د ډسمبر میاشتي پر ۱۰ مه نیټه« دغه خبري د پروتستانتي کلیسا د خبري آژانس سره په مرکه کي وويل: »
د هغې په خبره په رپوټ ورکولو او یا سیاست کي د «موضوع لازم حساسیت« په پام کي نه نیول کیږي. د دې شعار پر اساس، چي مسلمانان خو دي مجرمین او قربانیان نه سي کیدلای، په جرمني کي اکثره مسلمانان ځانونه یوازي پریښوول سوي احساسوي.
نوموړې زياتوي: «طبعأ په اسلامي نړۍ کي داسي انکشافات سته چي زه یې ردومه او انتقاد ورباندي کومه.» هغه زياتوي چي نن ورځ ترهگرانو زما دین او مذهب راڅخه يرغمل کړی دی. هغوی د اسلام تصویر جوړوي. هغه وايي چي دا هغه څه دي چې دا ډیره خوابدي او په قهر کوي. په همدې دلیل سوسن شبلي د مذهبي ټولنو تر منځ د یوه قوي گډ کار غوښتنه کوي. دا زیاتوي: «زه کله چي د داسي خلکو سره مخامخ سمه، چي مذهبي دي او په خپل مذهب عمل کوي، خوشحاله کيږم. برعکس دا ما خوابدي کوي، چي واورمه، کلیساوي خالي دي، او ورځ په ورځ لږ خلک ورځي.«
دې سیاستمدارې د دیني او مذهبي عنعناتو په مقابل کي د یوه عمومي زغم او تحمل غوښتنه وکړه. هغې د برلین مکتبونو ته په اشارې سره کوم چي غواړي د مختلفو کلتورونو درلودونکو شاگردانو په پام کي نیولو سره د کرسمس په عوض د کتاب ویلو یوه میلمه تقدیم کړي، وویل: «زه نه غواړم زما په خاطر چي مسلمانه یم، د کرسمس اختر په یوه بې طرفه تجلیل باندي واوړي. زه د هغه د نامه تغیر هم نه غواړمه او نه هم دا غواړم، چي یو څوک دي جبرأ د هغه څخه لیري سي.«
هغې خپلو خبرو ته ادامه ورکړه او ویې ویل: «زه دا ښه بولم چي که سړی ځیني مشخصي عنعنې او رسم و رواجونه وساتي. دا شاگردانو ته تاوان نه رسوي. برعکس دا یوه غنأ ده، چي نور کلتورونه او رسم و رواجونه هم وپيژندل سي. سړی بیا کولای سي د کوچني اختر او یا د یهودانو د »حنوکا« اختر پر وخت په گډه سره یو څه وکړي او شاید زده کونکي د نورو له مذهبي ورځو او اخترونو څخه ښه خبر سي.«
برقع، حجاب او یا هم نقاب؛ کوم يو مسلمانو ښځو له پاره «مناسب» لباس دی؟
په اسلام دين کې حکم شوی چې ښځې بايد حجاب رعايت کړي. د حجاب په اړه متفاوت تفسيرونه شتون لري. په دغه انځوريز رپوت کې هغه تر ټولو معمول لباسونه انتخاب شوي، چې مسلمانې ښځې يې اغوندې.
انځور: Getty Images/AFP/S. Maina
حجاب
د اسلام دين اکثريت عالمان پر دې توافق لري چې ښځې بايد حجاب واغوندي. حجاب هغه ډول جامې دي چې د ښځې سر، غاړه، لاسونه تر بند او پښې تر بجلک پورې پټوي. په دغه انځور کې امريکايي پيغله هانا شرايم ليدل کيږي چې په خپل کور کې يې حجاب مرعات کړی.
انځور: picture-alliance/AP Photo/J. Martin
ټيکری (پړونی)
ټيکری يا پړونی تر ټولو معمول لباس دي چې مسلمانې ښځې يې په سر کوي. مسلمانې ښځې په ټيکري باندې خپل د سر ايښتان، غاړه، سينه او نور اندام پټوي. دا په مختلفو رنګونو کې وي خو تر ټولو معمول يې تور دی. ټيکري تر ټولو ډير په افغانستان، پاکستان، ايران، سعودي عربستان، سوريې او عراق کې ښځې په سر کوي. لکه د سعودي عربستان دغه پيغله. دا ډول ټيکري تڼۍ يا کومه غوټه نه لري.
انځور: picture alliance/JOKER/K. Eglau
مقنعه
مقنعه يو بل ډول جامه ده چې مسلمانې ښځې يې اغوندې. له دغه لباس لستونې لرونکې ډول يې هم شته. مقنعه د ښځې سر، غاړه او سينه تر نامه پورې پټوی. دغه ډول اسلامي لباس تر ټولو ډير په ايران او بيا په افغانستان او سوريه کې رايج دی. په ايران کې ښځينه زده کونکې او حکومتي مامورينې د مقنعه پر اغوستلو مکلف ګرځول شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP/B. Mehri
چادر نماز
چادر نماز يو لوی او پراخ لباس دی چې په اغوستلو سره يې د ښځې بدن له سر نه تر پښو پورې پټيږي. د مخ پټول په کې اختياري دی، ځينې ښځې په کې پټوي او ځينې نه. دغه ډول اسلامي لباس تر ډيره په ايران او همدا ډول د افغانستان په يو شمير سيمو کې کارول کيږي. په عام ډول په تور رنګ کې دي، خو په ځينو نورو رنګونو کې هم جوړيږي، د بيلګې په توګه سپين رنګ چادر نماز تر ډيره د لمانځه ادا کولو پر وخت اغوستل کيږي.
انځور: Getty Images/AFP/A. Kenare
نقاب
نقاب هغه ډول اسلامي لباس ته وايي چې د ښځو سر او غاړه او د بدن ځينې نورې برخې لکه سينه په کې پتيږي، خو سترکې نه. نقاب تر ډيره په عربي ملکونو کې ښځې په سر کوي. نقابونه په مختلفو ډولونو کې جوړيږي لکه عربي ماډل چې يوه برخه يې شاته اچول کيږي.
انځور: picture-alliance/dpa/B. Roessler
عبایا (عبا)
د ښځو دغه ډول اسلامي لباس ته عبايا وايي چې هماغه عبا ده چې سر نه تر پښو پورې يوه ټوټه وي. مختلف ماډولونه لري، د بيلګې په توګه هغه چې مخه يې خلاصه وي او تڼۍ لري او هغه چې مخه يې بشپړه بنده وي. عبا تر ډيره په عربي هيوادونه کې ښځې اغوندي. ځينې ښځې ورسره په خپل رنګ دستکشې هم په لاس کوي. په انځور کې د عبا په ګډون مختلف اسلامي حجابونه د مود په يوه نمايش کې ښودل کيږي.
انځور: picture-alliance/dpa/A. Haider
برقع
برقع يا چادري په افغانستان کې تر تولو رايج اسلامي لباس دی چې ښځې يې د بدن پوښلو په موخه اغوندي. په مختلفو رنګونو کې جوړيږي خو تر ټولو معمول يې آبي رنګ دی. برقع د افغانستان تر څنګ په پاکستان کې هم رايج ده. د دغه پوښښ په اړه ځينې وخت بحثونه هم راپورته کيږي. يو شمير افغانان برقع مناسب حجاب نه ګڼي.
انځور: Getty Images/F. Usyan
نوي ماډولونه
د نورو جامو په څير نن ورځ د اسلامي لباسونو په مود کې هم په پر له پسې توګه تغييرات رامنځ ته کيږي. حتی د اسلامي لباسونو ډولونه اوس د مود او فيشن په نړيوالو نندارتونونو کې ښودل کيږي. لکه په ماليزيا کې دغه نمايش (انځور).
انځور: Getty Images/AFP/M. Vatsyayana
"محبجه"
د حجاب رعايت يا د مسلمانو ښځو د بدن د پټولو له پاره مناسب لباس د نړۍ په هر ګوډ کې فرق کوي. موږ په دغه انځوريز رپوټ کې د دغو حجابونو يو څو معمول ډولونه ښودلي دي. د نوعيت له مخې د حجاب انتخاب، په هر ټولنه کې د خلکو د عقايدو، يوهې او دودونو له مخې تفاوت لري.
انځور: Mahmud Turkia/AFP/Getty Images
له حجاب پرته يا لوڅ سر
داسې مسلمان ښځې هم شته چې ټيکری نه په سر کوي، لکه له اردن څخه ملکه راينا. هغه وايي چې اسلام دين ښځې نه دي مجبوره کړي چې خپل مخ پټ کړي. ملکه راينا وايي د ښځو په اړه قضاوتونه بايد د هغو د اخلاقو او د يني ارزښتونو له مخې وشي نه د هغه څه له مخې چې اغوندي يې.