د استانبول په ګيزي پارک نومي سيمه کي، چيري چي اوس لا ونې ولاړي دي، ښايي هلته د عثماني خلافت د وختونو په څېر يوه لويه د قشلې ودانۍ جوړه کړل سي. د دغې قشلې دننه به يو لوی سرپټی بازار او لوی مسجد هم موجود دوي. د ترکيې ولسمشر رجب طيپ اردوغان د دغه تعميراتي پروژې څخه د پر شا کېدلو له پاره هيڅ نه دی چمتو.

اردوغان د ګيزي پر پارک د قشلې د ودانۍ د جوړولو د پروژې په تړاو د شنبې په ورځ وويل: «موږ به هلته يوه تاريخي ودانۍ جوړه کړو.» نوموړي دا څرګندونې د استانبول په ښار کي و يوې غونډي ته د وينا پر وخت وکړې، کومي چي په تلويزيوني خپرونه کي هم خپرې کړل سوې. اردوغان وويل چي د دغې پروژې له پاره بايد «له همته ډکه» اراده او ژمنتيا موجوده وي.

احتجاجونه

د يادي قشله يي ودانۍ د جوړولو پلانونه د څو کالو راهيسي تيار پراته خو لا عملي کړل سوي نه دي. دغه پلان چي د يوه لويه پرستيژ تعميراتي پروژه به د استانبول و تکسيم ډګر ته نژدې د ګيزي د ونو ډک زرغون پارک ځای نيسي، د ۲۰۱۳ کال د می او جون په مياشتو کي د احتجاجونه لامل سو. د دغه احتجاجونو د غوسې څپه د ترکيې تر نورو برخو پوري هم ورسېدله.

د ۲۰۱۳ کال په احتجاجونو کي یوازي د ګيزي پارک شخړيزه تعميراتي پروژه نه وه مطرح بلکه په مجموع کي د پرمختګ او عدالت د اسلامي محافظه پال ترکي ګوند AKP او د هغه د رئيس رجب طيپ اردوغان سياست تر تنقيد لاندي نيول کېدی. درې کاله تر مخه په تر سره سوو دغو احتجاجونو کي د تاوتريخوالي د رامنځ ته کېدو له کبله هغه وخت ۸ انسانان وژل سوي هم وه. د هغه راهيسي د ګيزي پارک د ترکي حکومت د مخالفينو له پاره د يوه سمبول بڼه خپله کړې ده.د محکمې له خوا شين څراغ

د هغه وروسته چي د ګيزي پارک د لانجې پر سر په رامنځ ته سوو احتجاجونو کي مرګ ژوبله او تاوتريخوالی رامنځ ته سو، نو دغه تعميراتي پروژه وځنډول سوه. خو د تېر کال د جولای په مياشت کي د ترکيې عالي اداري محکمې د نورو محکمو ټولي هغه مخکنۍ فيصلې لغوه کړې چي پکښي په ګيزي پارک کي د تعميراتي کارونو د درولو امر سوی ؤ.

اردوغان اوس غواړي چي کارګر ژر تر ژره پر دغه تعميراتي پروژه کار پېل کړي. نوموړي ويلي: «که موږ خپل تاريخ خوندي کول غواړو، نو موږ بايد دغه تاريخي ودانۍ بېرته جوړه کړو.» د دې له پاره چي د درو کالو مخکي په څېر بيا احتجاجونه رامنځ ته نه سي، ترکي حکومت اقدامات کړي دي. په دې ترڅ کي په تکسيم ډګر کي د هر ډول مظاهرو او احتجاج ممانعت دی. که یو څوک بيا هم د دې هڅه کوي چي په دغه ډګر کي احتجاج وکړي، نو يې پوليس په سمدلاسه توګه احتجاج ورمنمحل کوي.