د دوهمي نړیوالي جگړې تر پیل یوه ورځ وروسته د ۱۳۱۸م کال په دوبي کي د هغه وخت د ایران صدراعظم «محمود جم» د یوې اعلامیې په خپرولو سره ایران بې طرفه اعلان کړ: «په دغه حالت کي چي متأسفانه د جنگ لمبې په اروپا کي بل سوي دي، د ایران شاهنشاهي دولت د دغي اعلامیې پراساس ټولو ته اطلاع ورکوي، چي په دغه جنگ کي بې طرفه پاتیږي او خپله بې طرفي به وساتي.»

د ۱۳۲۰کال د سرطان پر ۲۸ د بریتانيا او شوروي دولتونو رسماً په ایران کي د جرمنیانو د حضور په اړه اندیښنه وښوده. رضأ شاه د متفقینو د دغي اندیښنې په جواب کي اعلان وکړ چي په ايران کي د الماني کار پوهانو شمیر۶۹۰ تنو ته رسیږي، چي په هغو کي یې کورنۍ هم شاملي دي. هغوی ټوله د ایران د دولت تر نظارت لاندي کار کوي او که ايران هغوی اخراج کړي، امکان لري جرمني دغه عمل د بې طرفۍ له سیاست څخه د ایران سرغړونه وبولي.

په عین حال کي د بریتانيا او شوروي اتحاد دا غوښتنه چي د ایران له خاوري څخه دي د متفقینو له ځواکونو سره د مرستي په موخه استفاده وسي، هم د رضأ شاه له منفي جواب سره مخامخ سوه.

متفقینو هم د شوروي اتحاد د ملاتړ له پاره د جرمني پرضد په دوهمي نړيړالي جگړه کي د ایران خاوري ته اړتيا لرله. دغه عمل بيا وروسته د دې سبب سو چي د دغه هیواد څخه د «کامیابۍ د پل» په نوم یادونه وسي.

د کامیابۍ د دغه ډول یو پل د جوړیدو په خاطر د ۱۳۲۰کال د اسد پر ۳ د بریتانيا او شوروي قواوو د ایران د نوي پوځ د ځینو قطعاتو په له منځه وړلو سره دغه هیواد اشغال کړ.

د شوروي اتحاد جنگي الوتکو د ایران د شمال په بمبارولو سره د ایران نوي سمندري ځواک ته ماته ورکړه.

یوه ایرانۍ کښتۍ چي د متفقینو تر حملې وروسته یې اور اخیستئ دی

بريتانوي ځواکونه د ایران په خاوره کي د تیریدو په حال کي

د ۶ کالو په جریان کي چي ایران د متفقینو په اشغال کي وو، د ایران د مځکني، سمندري او هوايي ځواک له پاره د خرابو عواقبو تر څنگ د خلگو د ژوندانه حالت او امنیت هم خراب وو او لوږه خپل اوج ته رسیدلې وه.

د شوروي یو افسر د «قزوین» پر لار د فیرونو په حال کي

د «قزوین» پر لار د بریتانوي او شوروي ځواکونو لیدنه کتنه

په ایران کي د بریتانيا زغروال موټر

د«قزوین» په اطرافو کي د ایران پاشلی پوځ د متفقینو د قواوو د نندارې په حال کي

د۱۳۲۰کال د اسد پر ۲۵ نیټه د بریتانيا او شوروي ځواکونو له شمال او جنوب څخه د تهران پر لور حرکت وکړ. رضأ شاه بله چاره نه لري، بې له دې چي د ولیعهد محمد رضأ په گټه له سلطنت څخه تیر سي او د تبعید له پاره خارج ته ولاړ سي.

د جنگ پای ته په نژدې کیدو سره تمه کېده، چي متفقین به د درې اړخیز تړون پراساس د ایران له خاوري ووځي. خو د شوروي له ځواکونو سره دا موضوع په اسانۍ مخته نه ولاړه. که څه هم بریتانيا له ایران څخه وتلو ته تیاری نیاوه، خو شوروي اتحاد له ایران څخه د خپلو ټولو ځواکونو وتلو ته چنداني زړه نه ښه کاوه او هیڅ تحرک نه پکښي لیده کیدی.

ملگرو ملتونو ته د ایران شکایت هم گټه ونه رسوله او شوروي اتحاد یې وتلو ته ونه هڅاوه. بلاخره د غربي هیواونو تر ضرب الاجل او اخطار وروسته شوروي مجبوره سو چي له ایران څخه ووځي.