بريتانيا اروپايي ټولنې ته: که تړون ونه شي له مذاکراتو وځو
۱۳۹۹ شهریور ۱۷, دوشنبه
د بريتانیې لومړي وزير بورس جانسن ويلي چې که له اروپايي ټولنې سره د اکتوبر تر ۱۵ نيټې تړون رامنځته نه شي، نو بريتانيا به د ازادي سوداگرۍ په اړه له دې مذاکراتو څخه ووځي.
انځور: picture-alliance/dpa/S. Rousseau
اعلان
د بريتانیې لومړي وزير بورس جانس د يکشنبې په ورځ له اروپايي ټولنې سره د آزاد سوداگريز تړون له پاره د اکتوبر ۱۵ نيټه د حتمي تاريخ په توگه ياده کړه. هغه وويل چې که تر دې نيټې پورې دواړه اړخونه يوه تړون ته په رسېدو ونه توانيدل، نو بريتانيا به د بريگزيت يا له اروپايي ټولنې څخه د بريتانیې د وتلو له مذاکراتو څخه ووځي. جانسن زياته کړه چې د بريگزيت په تړاو د کوم توافق پرته هم بريتانيا «ښه پرمختگ» کولی شي.
د بورس جانسن د دفتر له خوا په جاري کړل شوې اعلاميه کې ويل شوي: «په هغه صورت کې چې تړون باید د روان میلادي کال په پای کې تطبيق شي، نو دې ته اړتيا ده چې له اروپايي دوستانو سره د اکتوبر تر۱۵ پورې تړون ته ورسيږو. تر دې وروسته به بيا پر دې مسئلې غور کومه معنا ونه لري. که تر دې نيټې موږ توافق ته ونه رسيږو نو فکر نه کوم چې بيا دې زموږ ترمنځ د آزاد تجارت کوم تړون رامنځته شي او موږ بايد د دې حقيقت په منلو سره پرمختگ وکړو.»
د بريتانيا لومړي وزير دا گواښ په داسې حال کې کړی دی چې د بريگزيت په تړاو خبرې اترې د سه شنبې ورځې څخه په لندن کې بيا پېليږي. د اروپايي ټولنې له خوا لا دمخه دې ته اشاره شوې وه چې له بريتانيا سره به تړون ښايي د اکتوبر تر نيمايي پورې لاسليک شي.
د بريتانيې وگړو په يوه ريفرنډم کې په لږ اکثريت سره له اروپايي ټولنې څخه د جلا کيدو په پلوۍ رایه ورکړې وه. تر هغه وروسته بيا بريتانيا د جنورۍ له ۳۱ نیټې څخه له ټولنې څخه جلا شو. خو دواړو خواو د ډسمبر تر ۳۱ نیټې پورې د پخوانيو مقرراتو د عملي کولو پريکړه کړې وه او بريتانيا تر دغې نيټې پورې د اروپايي ټولنې د مقرراتو په منلو مکلف دی. د دواړو خواو ترمنځ پر يو شمير مسئلو بايد لا خبرې وشي.
د استرليا په طرز تړون
جانسن ويلي چې که له اروپايي ټولنې سره کوم تړون رامنځته هم نه شي نو بريتانيا به بيا هم ښه پرمختگ وکړي او که چیرې د دواړو ارخونو ترمنځ د استرليا په طرز تړون رامنځته شي نو بيا هم دا يو «ښه پرمختگ» وي.
د بريتانیې لومړي وزير وويل: «د يوه حکومت په توگه موږ خپل سرحدونه او بندرونه د دې له پاره چمتو کوو. پر خپلو قوانینو، خپلو مقرراتو او د کب نيونې له پاره پر خپلو اوبو به مو بشپړ کنترول وي.»
بورس جانسن له اروپايي ټولنې سره د يوه تړون څخه انکار نه دی کړی او ويلي یې دي چې که ټولنه پر اوسني حالت غور وکړي، نو يو تړون امکان لري. خو هغه زياته کړې: «د يوه آزاد هېواد په توگه موږ هیڅکله خپل اصول د جوړ جاړي قرباني کړي نه دي او نه به هم په راتلونکي کوم داسې جوړ جاړی وکړو.»
په دې منځ کې د بریتانيا مشر مرکچي، ديود فروست هم له يوې ورځپاڼې سره په يوه مرکه کې ويلي چې د بريگزيت په اړه يوه توافق ته له نه رسیدو څخه هیڅ ويره نه لري او دا چې پر خپلو اصولو او دريځ به کلک پاته شي.
bs/qn (Reuters,ap,afp)
زموږ له آرشيف څخه:
د بریتانیا، «یو کې» او انګلستان توپير څه دی؟
د نړۍ یوې برخې ته کله بریتانیا، کله انګلستان او کله هم د «یو کې» کلمه کارول کیږي. آیا دغه نومونه د یوه او بل پر ځای کارول کیږي او یا دا چې په دوی کې فرق هم موجود دی؟
انځور: picture-alliance/dpa/R.Peters
د بریتانیا او شمالي آیرلنډ ګډه پاچاهي یا یوکې «UK»
د بریتانیا په ټاپو ګانو کې دوه سترې او په سلهاوو کوچنۍ ټاپوګانې شاملې دي. په دوی کې تر ټولو سترې ټاپو ته یې لويه بریتانیا ویل کیږي چې په اصل کې یوه جغرافیايي اصطلاح ده. په دوی کې انګلستان، سکاټلنډ او ویلز شامل دي. د انګلستان پلازمینه لندن دی، د شمالي آیرلنډ بیلفاست، د سکاټلنډ مرکز ایډنبورو او د ویلز پلازمینه بیا کارډف نوميږي.
انځور: Andy Buchanan/AFP/Getty Images
بریتانیا
په پښتو ژبه کې او په افغانستان کې د بریتانیا اصطلاح د «UK» له پاره کارول کیږي. بریتانیا یو رومي تاریخي اصطلاح ده او هدف یې انګلستان او ویلز دی. په انځور کې د ویلز او انګلستان ترمنځ د فوټبال یوه سیالي هم لیدل کیږي چې جلا لوبډلې او جامې لري.
انځور: picture-alliance/dpa/A. Rain
انګلستان
زیاتره وخت په افغانستان کې د انګلستان له پاره د «UK» کلمه کارول کیږي چې په اصل کې دا سم نه دي. د دې دلیل ښايي دا وي چې انګلستان د بریتانیې تر ټولو ستر هیواد دی او یا هم د دې له پاره چې د انګلستان او «UK» پلازمینه لندن دی.
دا چې انګلیسي د بریتانیا د ټولو ټاپوګانو ژبه ده خو د دوی په لهجو کې ډیر توپیر موجود دی. دوی ان د ژبې په اساس پر یو بل باندې ټوکې ټکالې هم کوي.
انځور: picture alliance/dpa
د شهرت دلیل
د سکاټلنډ خلک په ټوله نړۍ کې د خپل سکاچ (یو ډول شراب) او همدا راز د بیګ پایپز د موسیقۍ له کبله شهرت لري. آیرلنډ بیا د ایرلنډي ویسکي (شرابو) او بیر له کبله مشهور دی او د انګلستان بیا ماهي او چپس ډیر مشهور دي.
انځور: Getty Images
اختلافات او احتمالي پاشل کیدل
د بریتانیا په سیاسي اتحاد کې ګڼ شمیر اختلافات هم موجود دي. له اروپايي ټولنې څخه د وتلو یا بریګزیټ په برخه کې د سکاټلنډ خلک په اروپايي ټولنه کې د پاتیدو ملاتړي دي او اوس هم وايي چې د بریګزیټ په صورت کې به دوی له بریتاینا څخه بیل شي.
انځور: Andy Buchanan/AFP/Getty Images
اروپايي ټولنه او بریتانیا
اوسمهال د آیرلنډ جمهوريت او بریتانیا دواړه د اروپايي ټولنې غړي دي. تر بریګزیټ وروسته، د سوداګریزو راکړو ورکړو د نه کیدو په صورت کې تر ټولو ستره ستونزه د شمالي آیرلنډ او د آیرلنډ د جمهوريت د پولې ستونزه ده. د بریتانیا غوښتنه ده چې په دې پوله دې سرحدي پوستې نه جوړیږي او د توکو آزاد تګ راتګ دې ادامه ولري.
انځور: Reuters/T. Melville
ولې بریګزیټ؟
د بریګزیټ په هکله د ټولپوښتنې یا رفرنډم ملاتړي کامیاب وو. د دوی په حواله په اروپايي ټولنه کې د پاتیدو په صورت کې مهاجرت ډیر شوی او ټولنیزې ستونزې هم زیاتې شوي دي. تر دغې ټولپوښتنې وروسته سیاسي وضعیت اوس هم ادامه لري او د یوې پریکړې د نه کیدو له کبله د بریګزیټ لړۍ هم ادامه لري. اوس د انګلستان نوي لومړي وزیر د اکتوبر ۳۱مه نیټه د بریګزیټ د وروستي تاریخ په توګه ټاکلې ده.
