اسرائیلي پوځ اعلان کړی دی چې د اکتوبر په اوومه د حماس ډلې تر لویې حملې مخکې تیروتنو په اړه تحقیقات پيلوي. د ۲۰۲۳م کال د اکتوبر میاشتې په اوومه نیټه د حماس ترهګرې ډلې په وسیله قتل عام او یرغمل نیونه په غزه کې د جګړې د پيلیدو سبب شو .
د اسرائیلي پوځ ویاند دانیل هاګاري، وایي چې پوځ د اکتوبر د اوومې تر برید مخکې د خپلو اشتباهاتو په اړه د تحقیقاتو پلان جوړونې په حال کې دی.
هاګاري ټینګار کړی دی چې په دغو تحقیقاتو کې د تصمیم نیونې له پاره د قوماندې پړاویز امرونه او همدارنګه هغه کسان هم شاملیږي چې مخکې تر دې یې مسئولیت درلود. نوموړي وویل چې د دغو څیړنو هدف «د پوځ د وضعیت بهترول» دي او د دې موضوع په اړه د راتلونکو تحقیقاتو د تشې ډکول، له پوځ څخه جلا مسئله نه ده.
د حماس د تونلونو کشف کیدل اسرائیلي پوځ د «بلوبیچ» تر هوټل لاندې د حماس ډلې د جنګیالیو له خوا د استفاده کیدونکو تونلونو د کشف او لمنځه وړلو خبر ورکړی دی. پوځ د ایکس په ټولیزه شبکه کې خبر ورکړی دی چې ترهګرو له دغو تونلونو څخه د خپلو عملیاتو د پلان او عملي کولو له پاره د پټنځایونو په توګه استفاده کوله.
د نسل وژنې د تورونو د مخنیوي په خاطر د اسرائیل تګلاره د "Axios" خبري پورتال راپور ورکړی دی چې اسرائیل غواړي د «هاګ» یا د جنګي جنایتونو نړیواله محکمه چې په هالند کې موقعیت لری، پکې د هغو شکایتونو په ارتباط نړیوال فشارونه زیات کړي چې سویلي افریقا په غزه کې د نسل وژنې په اړه مطرح کړي دي.
This browser does not support the video element.
اکسیوس د جمعې په ورځ د اسرائیل د بهرنیو چارو وزارت له خوا د دغه هیواد سفارتونو ته د استول شوو پيغامونو د نسخو په استناد ویلي دي، موخه دا ده چې په عاجل ډول د جګړې بندولو په اړه د هاګ د محکمې د امر صادرولو مخه ونیول شي.
اسرائیل خپلو سفارتونو ته امر کړی دی څو سیمه ایز دیپلوماتان او سیاستوال قانع کړي چې د سویلي افریقا د شکایت پر وړاندې اعلامیه صادره کړي. د سویلي افریقا د شکایتونو په اړه د هاګ د نړیوالې محکمې جلسې د راتلونکي اونۍ له پاره پلان شوي دي.
د فرانسې دریځ د فرانسې د بهرنیو چارو وزیرې کاترین کولونا د جمعې په ورځ له «سي ان ان» امریکایي تلویزوني شبکې سره په مرکه کې ټینګار وکړ چې غزه د فلسطین خاوره ده او د هغې په اړه تصمیم نیول د اسرائیل مسئولیت نه دی. هغې زیاته کړه: «مونږ باید د نړیوالو حقونو اصل ته ستانه شو او ورته درناوی وکړو».
د فرانسې د بهرنیو چارو وزیرې دغه څرګندونې د هغو دوو اسرائیلي وزیرانو د وروستیو څرګندونو په غبرګون کې کړي دي چې د غزې د اوسیدونکو د کډه کولو غوښتنه یې کړې وه. کولونا وویل چې دا ډول خبرې «غیر مسئولانه» دي او مونږ له یوې حل لارې څخه لیري کوي. هغې زیاته کړه چې هیواد یې د دوو هیوادونو حل لارې څخه د یوازني انتخاب په توګه ملاتړ کوي او غزه او د اردن سیند لویدیځه غاړه باید د فلسطینیانو د راتلونکي هیواد یوه برخه اوسي.
آژانسونه: ش.ن/ خ.ح
د مرګ او ژوند په منځ کي د غزې د فلسطینیانو انځوریز راپور
غزه د بشري ناورین په درشل کي ده. د اکتوبرمیاشتي پر اوومه نېټه د حماس د ترهګریزو بریدونو په ځواب کي د اسرائيل د ځوابي بریدونه دوام لري، په غزه کي د وژل سویو او ټپیانو شمېر مخ پر ډېرېدو دی. انځور: Fatima Shbair/AP/picture alliance د اسرائيل درانه ځوابي بریدونه پر اسرائيل د حماس د ناڅاپي تروریستي بریدونو په دوام، دغه هیواد هم پر غزه هوايي بریدونه وکړل چې د حماس ډلي په کنترول کي ده. اروپايي ټولنه، امریکا متحده ايالات او ځيني نور هیوادونه حماس تروريستي ډله ګڼي. د اکتوبر پر نهمه دوشنبه د اسرائيل لومړي وزیر بنیامین نتانیاهو وویل: «کوم څه، چي به موږ په راتلونکو ورځو کي له خپلو دوښمنانو سره کوو د دوی د راتلونکو نسلونو له پاره به لکه زنګ داسي وي.»
انځور: Belal Al SabbaghAFP/Getty Images د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همږغۍ دفتر(OCHA) په وینا نژدې ۸۰۰ تعمیرونه یومخ ویجاړي سوي دي او په سونو نور د اسرائيل په هوايي بریدونو کي تاواني سوي دي. راپورونه وايي، چي په سونو زره کسان اوبه نه لري.
انځور: Mohammed Talatene/dpa/picture alliance د پاته سویو کسانو په لټه کي د اسرائيل په هوايي بریدونو کي د غزې تراډي په شمال کي د جبالیه کډوالو پنډغالي له منځه تللي او ژغورونکي کوښښ کوي، چي پاته سوي ژوندي کسان وژغوري. هغه شمیرې چي د پنجشنبې په ورځ خپرې سوي دي، د دواړو لوریو قربانیان تر۲۵۰۰ زیات دي. لږ تر لږه ۱۲۰۰ اسرائيليان او ۱۳۰۰ فلسطینیان وژل سوي دي په زرهاوو کسان ټپیان دي.
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images مړي په یوه موټر کي وړل کیږي او یوه فلسطینۍ ښځه بوغاري وهي . په غزه کي د روغتیا مسؤلان وايي تر ۱۴۰ ډېر کوچنیان او ۱۰۰ ښځي وژل سوي دي.
انځور: Said Khatib/AFP/Getty Images فلسطینیان په یوه زاړه مني بس موټر کي د اسرائيل له انتقامي هوايي بریدونو څخه تښتي. د ملګرو ملتونو د یو راپور پربنسټ په غزه کي ۱۸۷ زره کسان بې ځایه سوي دي. ۱۳۷ زره کسانو د ملګرو ملتونو په ښوونځیو کي او ۴۰ زره په شخصي کورونو کي پنا اخیستې ده. امکان نه لري، چي د غزې تراډه دي یومخ پرېږدي. اسرائيل دغه سیمه محاصره کړې او د مصر لار يې هم تړلي دي.
انځور: Saleh Salem/REUTERS اسرایلي ځواکونه د غزي تراډي پوله خپله مهاروي د اسرائيل ځواکونه د غزې تراډي پر پوله ګزمه کوي. د حماس ډلي وسله والو د اکټوبر مياشتي پر اوومه پر پوله د اسرائيل درول سوی کټارې ماتي او دغه هیواد ته له ور اوښتلو سره یې عملیات شروع کړل، چي ډېری قربانیان يې ولسي وګړي ول. اسرائيل په ۱۹۹۴م کال کي د غزې پر پوله اغزن تار وغځاوه. په غزه کي د مصر سره پر پوله هم اغزن سیم درول سوی دی.
انځور: Oren Ziv/AP/picture alliance د غزې پر پوله اسرائيلي ځواکونه اسرائيل ۳۰۰ زره ریزرف ځواکونه چمتو کړي دي. د غزې اوسیدونکي ویره لري چي اسرائيل به مځکني عملیات شروع کړي. د غزې پولي ته د اسرائيل زغروال موټر او پوځي تجهیزات لېږل سوي او پولي ته څېرمه د اسرائيل ښارګوټي یومخ تش سوي دي.
انځور: Ilia Yefimovich/dpa/picture alliance په غزه کي انساني ناورین ته انتظار جان ایګلنډ د ناروې د کډوالو د شورا (NRC) عمومي منشي له CNN سره په مرکه کي خبرداری ورکړ، چي په غزه کي یو انساني ناورین سترګي په لار دی. «د بېلګي په ډول که چیري په روغتونونو کي د برېښنا د نشتوالي او لوږي له لاسه کوچنیان ومري، دا به جنګي جنایتونه وشمېرل سی.»
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images یحیی سنوار، په غزه کي د حماس د سیاسي دفتر مشر یحیی له ۲۰۱۷م کال راهیسي په غزه کي د حماس تروریستي ډلي مشر دی. هغه پر اسرائيل د برید له طراحانو څخه ګڼل کیږي. سنوار، چي د کډوالو په پنډغالي کي لوی سوی دی، ویلي دي: «موږ دا غوره ګڼو، چي شهیدان سوو، د دې پرځای، چي تر ظلم او سپکتیا لاندي ومروو.»
انځور: Mohammed Abed/AFP د حماس ویاند خبري اژانسونو ته ویلي دي چي هر واري چي اسرائيل بیله خبرتیا پر غزه بمبار وکړي یو نیول سوی اسرائيلی به وژل کیږي. په داسي حال کي چی د اسرائيل د باندنیو چارو وزیر الی کوهن ګواښ وکړ چي دا ډول کړنی به هیڅ ونه بخښل سي. حماس پر اسرائيل باندی د برید پرمهال په لسهاوو اسرائيليان له ځان سره ژوندي بیولي دي.
انځور: Mahmud Hams/AFP/Getty Images
