ايران د هند، پاکستان او افغانستان هغه ګاونډی هيوا دی، چي د لوږي ستونزه پکښي تر زياتي اندازې حل سوې ده. دغه هيواد د لوږي په ترڅ کي له خپل ګاونډي هيواد افغانستان څخه ۷۷ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۸،۲).

زيات نفوس لرونکی هيواد پاکستان تر هند وروسته د آسيا دويم لوی هيواد دی چي پکښي د وږو انسانانو شمېر تر نورو زيات دی. دغه هيواد په ليست کي تر هند ۸ مقامه او تر افغانستان ۱۴ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۲۸،۵).

هند د آسيا له تر ټولو لوی هغه هيواد دی چي پکښي د لوږي جدي ستونزه موجوده ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۰،۳).

په نړۍ کي د تر ټولو زيات لوږي سره مخامخ هيوادونو په لړ کي افغانستان پر لسم مقام دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۳،۸).

زېمبابوې يو له هغو افريقايي هيوادونو څخه دی چي پکښي لوږه د زياتو انسانانو د ورځني ژوند يوه لويه ستونزه ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۴).

ختيځ تيمور د آسيا په سويل ختيځ کي واقع هيواد دی چي پکښي د اوسېدونکو شمېر نژدې يو ميليون او ۱۶۰ زره ته رسيږي. په دغه هيواد کي هم زيات انسانان له لوږي سره مخامخ دي. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۵).

په هايتي کي د تيرکال په پرتله د لوږي ستونزه بهتره سوې، خو په دغه هيواد بيا هم ډېر انسانان وږي دي. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۷).

که څه چي په دغه هيواد کي په تيرو څلورو کلونو کي په دوامداره توګه له لوږي سره مخامخ انسانانو شمېر ټيټ سوی دی، خو لابيريا بيا هم د افريقا له هغو هيوادونو څخه يو دی، چي پکښي د لوږي سخته ستونزه موجوده ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۹).

زامبيا يو له هغو هيوادونو څخه دی چي ډېر انسانان پکښې وږي دي. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۸،۱).

په مداګاسکار کي د تېر کال په پرتله د لوږي ستونزه زياته سوې ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۱،۵).

د مرکزي افريقا جمهوريت په ګاونديو هيوادونو کې، چاد په دريم مقام کي هغه هيواد دی چي ډير انسانان يې وږي دي. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۴،۲).

يمن چي پکښي له څو کالونو راهيسي کورنۍ جګړه روانه ده، يو کال مخکي په تر ټولو زيات لوږه لرونکو هيوادونو کي پر شپږم مقام ؤ. خو په سږني راپور کي د دغه هيواد وضعيت لا خراب سوی او دويم مقام ته جګ سوی دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۵،۹).

د لوږي د نړيوال ليست له مخي په نړۍ کي تر بل هر هيواد د مرکزي افريقا په جمهوريت کي لوږه زياته ده. په دغه هيواد کي لوږه په لوړه اندازه مخ پر زياتېدو هم ده. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۵۳،۶).

که څه هم د حوثي یاغیانو او د صنعا د حکومت تر منځ کړکیچ له پخوا څخه موجود وو، خو په ۲۰۰۴م کال کې د حوثي یاغیانو یوه مشر حسین بدرالدین الحوثي د پلویانو او حکومتي ځواکونو تر منځ د وسلوالو کړکیچونو په ترڅ کې د دغه هیواد په شمال کې ډیر شمیر کسان وژل شوي وو. د دغو نښتو په ترڅ کې کړکیچ لا پسې زور واخیست. د حوثیانو مشر د سیاسي اصلاحاتو غوښتنه کوي.

له ۲۰۰۴م کال څخه تر ۲۰۱۰م کاله پورې د یمن په شمال کې د حوثي یاغیانو او حکومتي ځواکونو تر منځ نښتو ادامه لرله. د ۲۰۱۰م کال د فرورۍ په میاشتې کې د نړیوالو هڅو په ترڅ کې د ښکیلو اړخونو تر منځ یو جوړ جاړی رامنځ ته شو، خو د ۲۰۱۰م کال په دسمبر میاشتې کې دغه تړون له منځه ولاړ. په همدغه میلادي کال کې حکومتي ځواکونو په شبوه ولایت کې د یاغیانو پر ضد ستر عملیات پیل کړی.

د عرب پسرلي په ترڅ کې د نورو عربي هیوادونو په څیر په یمن کې هم د حکومت ضد لاریونونه پیل شول او په پایله کې یې ولسمشر علي عبدالله صالح په ۲۰۱۱م کال کې له واکه لیرې شو. یو کال وروسته د هغه مرستیال منصور هادي د دغه هیواد نوی ولسمشر شو. په یمن کې د سیاسي تشې له کبله په دغه موده کې تندلارې ډله القاعده دغلته پیاوړې شوه.

د ۲۰۱۴م کال په جنورۍ میاشتې کې د یمن حکومت داسې یوې مسودې ته وروستۍ بڼه ورکړه، چې له مخې یې د دغه هیواد نوی اساسي قانون رامنځ ته شي. د همدغه کال په فرورۍ میاشتې کې د ولسمشر له لوري ټاکل شوي یوه پلاوي د سیاسي اصلاحاتو له مخې شپږ زونونه رامنځ ته کړل. خو حوثیان له دغو پروګرامونو خوشحاله نه وو. هغه مهال د پخواني ولسمشر صالح پلویان هم له حوثیانو سره یو ځای شول.

د ۲۰۱۴م کال په سپتمبر میاشتې کې حوثي یاغیانو پر پلازمینه صنعا باندې هجوم وروړ او د دغه ښار یو شمیر سیمې یې ونیولي. حوثي یاغیان چې ویل کیږي د ایران ملاتړ لري، د ۲۰۱۵م کال په جنورۍ میاشتې کې وړاندیز شوی اساسي قانون رد کړ. د همدغه کال په مارچ میاشتې کې یوه ځانمرګي برید ۱۳۷ تنه ووژل. دا په یمن کې د داعش تندلارې ډلې لومړنی برید یادیږي.

د ۲۰۱۵م کال په مارچ میاشتې کې د سعودي عربستان په مشرۍ ائتلاف د حوثي یاغیانو او تندلارو ډلو پر ضد عملیات پیل کړل. د بشري حقونو سازمانونو د ملکي کسانو د مرګ ژوبلې د شمیر د زیاتیدو له کبله د سعودي په مشرۍ د ائتلاف پوځي عملیاتو باندې نیوکه وکړه. د دغه ائتلاف د بریدونو سربیره هم حوثي یاغیان مات نه کړی شول.

ملګري ملتونه د دغه کړکیچ له پیل راهیسې د ښکیلو اړخونو تر منځ د منځګړتوب هڅې کوي، خو تر اوسه په دې برخه کې کومه بریا نه ده تر لاسه شوې. د ۲۰۱۶م کال په اپریل میاشتې کې د ملګرو ملتونو د هڅو له کبله د حوثي یاغیانو او صنعا د حکومت د استازو تر منځ مذاکرات پیل شول، خو دغو هڅو هم کومه ګټه و نه کړه.

په یمن کې د کورنۍ جګړې له کبله د ملکي خدماتو زیر بناوو ته سخت زیان واوښت. له ۲۰۱۴م کال راهیسې تر اوسه د دغه کړکیچ په ترڅ کې لس زره کسان وژل شوي دي او نور په سلګونو زره له خپلو کورونو بې ځایه شوي دي. نړیوالو ادارو خبرداری ورکړی دی چې د خوراک د کمښت له کبله په ځانګړې توګه د ماشومانو د مړینې کچه لوړیدلی شي. په ټوله کې د دغه هیواد ۶۰ سلنه نفوس د خوراکي توکو له کمښت سره مخامخ دی.

په یمن کې ۲،۲ میلیونه ماشومان له کم خوراکۍ سره مخامخ دي. د روغتیا د ناسمو خدماتو له کبله په دغه عربي هیواد کې د کلورا یا نست ناستې ناروغۍ د یوې وبا شکل غوره کړی دی. د روغتیا د نړیوال سازمان د اټکلونو له مخې د کلورا په ناروغۍ د اخته شوو کسانو شمیر ۷۵۰ زرو تنو ته رسیدلی دی. په ۲۰۱۷م کال کې د څښاک د ناپاکو اوبو له کبله تر ۲۰۰۰ زیات کسان مړه شوي دي.

د ملګرو ملتونو د ډیر شمیر هڅو سربیره هم د یمن د کړکیچ حل لا نه تر سترګو کیږي. سعودي عربستان پر دې باندې ټینګار کوي چې په نړیواله توګه د منل شوي ولسمشر منصور هادي، ملاتړ ته ادامه ورکړي. له بل اړخه بیا حوثي یاغیان پر دې باندې ټینګار کوي چې د ملي یووالي حکومت دې رامنځ ته شي.