د بلخ ولایتي شورأ ویلي، چي په ناارمه ولایت بلخ کي مثلاً په تیرو شپږو ورځو کي پر امنیتي قواوو باندي یوازي دوې حملې تر سره سوي دي. تر دې دمخه هلته هره ورځ څو حملې تر سره کیدلې.
د شرقي ولایت ننگرهار څخه د ولایتي شورأ یوه وکیل ویلي دي، چي په دغه اوونۍ کي هلته یوه حمله هم نه ده سوې. یوه میاشت دمخه هلته هره اوونۍ د امنیتي قواوو تقریبأ ۲۰ کسان وژل کیدله.
د امريکا متحده ايالاتو او طالبان د ۲۰۱۸ م کال د جولای میاشتي راهیسي د افغانستان د قضیې د یوه سیاسی حل پر سر مذاکرات سره کوي. د افغانستان جنگ د امريکا متحده ايالاتو له پاره تر ټولو اوږد جنگ دی. همدا تازه امریکا د طالبانو سره د تشدد کمولو یوې اوونۍ پرسر موافقه وکړه، کومه چي تیره شنبې ورځ (د فبرورۍ میاشتي ۲۲ مه) پیل سوه.
د واشنگټن څخه ویل سوي دي، چي که چیري دغه اوونۍ ښه او بې له خشونت څخه تیره او هم طالبان پر خپلو جنگیالیو باندي د کنټرول او سولي اراده ولري، نو سبا د شنبې ورځ (د فبرورۍ میاشتي ۲۹ مه) به د امريکا متحده ايالاتو او طالبانو ترمنځ یو تړون امضأ سي.
انځور: DW/Ali M Latifi
تر یونیم کال اضافه معامله سوي تړون پراساس به د افغانستان څخه د امریکايي قواوو وتل شروع سي. د دې په مقابل کي بیا طالبان باید دا تضمین ورکړي، چي افغانستان د ترهگرانو په اطمیناني مرکز باندي تبدیل نه سي او هم د کابل د حکومت سره د سولي خبري اتري پیل کړي.
په همدې حال کي د افغانستان ډیراوسیدونکي په مسجدونو کي د سولي په خاطر دعاوي کوي. هیڅوک په اوس حالت او دغه اوونۍ کي د حکومت او یا امريکا متحده ايالاتو د بمباریو څخه په بیره کي نه دي.
د نړۍ په کومو هيوادونو کې لوږه زياته ده؟
د آلماني مرستندويه سازمان «وېلت هُنګر هيلفه» هر کال په نړۍ کي د لوږي په تړاو د هيوادونو يو ليست خپروي. له لوږي سره مخامخ دغو هيوادونو په سږني راپور کي افغانستان په کوم مقام دی؟ انځوريز راپور يې دلته وګورئ:
انځور: AP
۸۷ مقام ـ ايران
ايران د هند، پاکستان او افغانستان هغه ګاونډی هيوا دی، چي د لوږي ستونزه پکښي تر زياتي اندازې حل سوې ده. دغه هيواد د لوږي په ترڅ کي له خپل ګاونډي هيواد افغانستان څخه ۷۷ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۸،۲).
انځور: TASNIM
۲۴ مقام ـ پاکستان
زيات نفوس لرونکی هيواد پاکستان تر هند وروسته د آسيا دويم لوی هيواد دی چي پکښي د وږو انسانانو شمېر تر نورو زيات دی. دغه هيواد په ليست کي تر هند ۸ مقامه او تر افغانستان ۱۴ مقامه بهتر دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۲۸،۵).
انځور: AP
۱۶ مقام ـ هند
هند د آسيا له تر ټولو لوی هغه هيواد دی چي پکښي د لوږي جدي ستونزه موجوده ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۰،۳).
انځور: picture-alliance/dpa
۱۰ مقام ـ افغانستان
په نړۍ کي د تر ټولو زيات لوږي سره مخامخ هيوادونو په لړ کي افغانستان پر لسم مقام دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۳،۸).
انځور: picture-alliance/Photoshot
۹ مقام ـ زيمبابوې
زېمبابوې يو له هغو افريقايي هيوادونو څخه دی چي پکښي لوږه د زياتو انسانانو د ورځني ژوند يوه لويه ستونزه ده. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۴).
انځور: DW/Nyani Quarmyne
۸ مقام ـ ختيځ تيمور
ختيځ تيمور د آسيا په سويل ختيځ کي واقع هيواد دی چي پکښي د اوسېدونکو شمېر نژدې يو ميليون او ۱۶۰ زره ته رسيږي. په دغه هيواد کي هم زيات انسانان له لوږي سره مخامخ دي. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۳۴،۵).
د مرکزي افريقا جمهوريت په ګاونديو هيوادونو کې، چاد په دريم مقام کي هغه هيواد دی چي ډير انسانان يې وږي دي. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۴،۲).
انځور: Andy Hall/Oxfam
۲ مقام ـ يمن
يمن چي پکښي له څو کالونو راهيسي کورنۍ جګړه روانه ده، يو کال مخکي په تر ټولو زيات لوږه لرونکو هيوادونو کي پر شپږم مقام ؤ. خو په سږني راپور کي د دغه هيواد وضعيت لا خراب سوی او دويم مقام ته جګ سوی دی. د ۲۰۱۹م کال له پاره ورکول سوي نمرې (۴۵،۹).
انځور: picture alliance/abaca
۱ مقام ـ د مرکزي افريقا جمهوريت
د لوږي د نړيوال ليست له مخي په نړۍ کي تر بل هر هيواد د مرکزي افريقا په جمهوريت کي لوږه زياته ده. په دغه هيواد کي لوږه په لوړه اندازه مخ پر زياتېدو هم ده. د ۲۰۱۹ کال له پاره ورکول سوي نمرې (۵۳،۶).