طالبانو ويلي دي چې په تيرو څو ورځو کې په افغانستان کې د ښځو د وژنو او ځان وژنو په پېښو کې ډيروالی ليدلی شوی دی. دا ډول پېښي په فارياب، سمنګان، باميان او غزني ولایتونو کې رامنځته شوي دي.
انځور: Hector Retamal/AFP/Getty Images
اعلان
له افغانستان څخه په ماضي کې هم له ښځو سره د تاوتريخوالي رپوټونه ډېر ول خو واک ته د طالبانو تر رسېدو وروسته د دغه ډلې له خوا پر رسنيو د محدوديتونو پر وضع کولو سربيره هم په دې ډول رپوټونو کې ډېروالی ليدل شوی دی.
د ښځو د ځان وژنې او وژلو دغه پېښې په فارياب، غزني، سمنګان او باميان ولايتونو کې رامنځته شوي دي.
په فارياب کې د طالبانو د اطلاعاتو او کلتور رياست مشر شمس الله محمدي د آلمان خبري آژانس ته وويل چې يوه سړي خپله وریندارې د «غير مشروع اړيکو» د درلودو په تور په ډزو وژلې او تښتيدلی دی.
نوموړي زياته کړه چې په همدغه ولايت کې يوې بلې ښځې ځان وژنه کړې چې علت یې لا معلوم نه دی.
په غزني ولايت کې يوه نارينه يوه ښځه له دې کبله وژلې ده چې هغې خپله لور د ده پر ځای له يوه بل کس سره کوژدن کړې ده. په غزني کې په يوه جلا پېښه کې يوه واده شوې نجلۍ د خپل ورور او کاکا د زوی له خوا د غير مشروع جنسي اړيکو د ټینګولو په تور وژل شوې ده. تورن هلک هم وژل شوی دی.
د طالبانو د سيمه ایزو پوليسو وياند سيد اسحاق صالح دغه دواړه پېښې تائيد کړي او زياته کړې یې ده چې په وروستۍ قضيه کې ښکيل کسان یې نيولي دي.
د افغانستان سيمه ایزو رسنیو دا خبر هم خپور کړی دی چې په سمنګان ولایت کې يوې ښځې په روغتون کې تر هغه وروسته ساه ورکړې ده چې خاوند یې په سر په ډبره وهلې وه. د بامیانو په يوه ولسوالۍ کې بيا يوې بلې ښځې ځان وژنه کړې ده.
ب. ص/ ن. ز (dpa)
تر ټولو زياتي ځان وژنې په کومو هيوادونو کي؟
په نړۍ کي د ځان وژنو يا خودکشيو شمېر د کالونو په تيريدو لا زيات سوی دی. په دغه انځوريز راپور کي کتلای سئ چي په کومو هيوادونو ته کي ځان وژنه تر ټولو زیاته ده. ۲۷ انځورونه يې دلته وګورئ:
انځور: Colourbox
په ټولو هيوادونو، ټولونو او قشرونو کي
خودکشي يا ځان وژنه د نړۍ په تقريبا ټولو هيوادونو کي بېله توپيره چي هغه بډای او که مسکين دي، يوه ناوړه موجوده پديده ده. په داسي حال کي چي د نړۍ بيل اديان لکه اسلام په سخته د ځان وژني ممانعت کوي، خو بیا داسي ټولنې او اديان هم موجود دي چي په پرتليزه توګه ځان وژنې ته هغه نظر نه ګوري. بعضي هيوادونه د ځان وژني شمېر نه ثبتوي. هغه چي ثبتوي يې هم ښايي په بشپړه توګه دقيقي نه وي.
انځور: Colourbox/kuzmafoto
۱۲۵ مقام ـ افغانستان ـ ۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۲۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. دا هغه خودکشۍ دي چي د جنګي وسلې په توګه نه بلکه له نورو عواملو کيږي. دا چي دغه شمېره صرف ثبت سوي ځان وژني ښيي نو ښايي يو شمېر داسي ځان وژني هم وي چي ثبت سوي نه دي.
انځور: DW/C. James
۲۵ مقام ـ هنګري ـ ۱۵،۷ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۵،۷ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: THOMAS COEX/AFP/Getty Images
۲۴ مقام ـ هند ـ ۱۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه 16 کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/G. Copley
۲۳ مقام ـ بلجيم ـ ۱۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa/D. Karmann
۲۲ مقام ـ بورکينا فاسو ـ ۱۶،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa
۲۱ مقام ـ اوکراين ـ ۱۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/S. Gallup
۲۰ مقام ـ لاتويا ـ ۱۷،۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۴ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Zelma Brezinska
۱۹ مقام ـ کامرون ـ ۱۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/dpa/J. P. Kepseu
۱۸ مقام ـ سويس ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-allianc/dpa/T. Eisenhuth
۱۷ مقام ـ روسيه ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/K. Kokoshkin
۱۶ مقام ـ زمبابوې ـ ۱۸ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/P. Musvanhiri
۱۵ مقام ـ پولند ـ ۱۸،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Daniel Franz
۱۴ مقام ـ سپينه روسيه ـ ۱۹،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa
۱۳ مقام ـ د مرکزي افريقا جمهوريت ـ ۱۹،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/W. Bashi
۱۲ مقام ـ بوليويا ـ ۲۰،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۰،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: sb.veronica
۱۱ مقام ـ سيراليون ـ ۲۲،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۲،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Bjoern Kietzmann
۱۰ مقام ـ جنوبي کوريا ـ ۲۴،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۴،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images
۹ مقام ـ انګولا ـ ۲۵،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۵،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/N. Sul d'Angola
۸ مقام ـ لتوانيا ـ ۲۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/W. Janczys
۷ مقام ـ استوايي ګينيا ـ ۲۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Angue Nguema/AFP/Getty Images
۶ مقام ـ سرانام ـ ۲۶،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Conservation International/Ivor Balsemhof
۵ مقام ـ د عاج ساحل ـ ۲۷،۲ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۲ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/AFP/I. Sanogo
۴ مقام ـ قزاقستان ـ ۲۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: AFP/Getty Images/S. Filippov
۳ مقام ـ مغلستان ـ ۲۸،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۸،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/Robert Harding World Imagery
۲ مقام ـ ګويانا ـ ۳۰،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۰،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: C. Rose/Getty Images
۱ مقام ـ سريلنکا ـ ۳۴،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۴،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. {منبع: د روغتیا نړيوال سازمان راپور ۲۰۱۵} [چمتو کوونکی: احمدولي اڅکزی]
