د امریکا د دفاع وزارت پنټاګون یو راپور چې د فبرورۍ په میاشت کې خپور شوی وو، ښيي چي په افغانستان کې د ترهګرو پر ضد د بې پیلوټه الوتکو د بریدونو په شمیر کې ۷۲ سلنه زیات والی راغلی او یوازي په ۲۰۱۲ کال کې د دغه ډول ۵۰۶ بریدونه تر سره شوي دي.

په افغانستان کې د امریکا سفارت هم وایي د دغو بریدونو د شمیر زیاتیدل له افغانستان څخه د امریکايي سرتیرو له وتلو سره نیغه اړیکه لري.

دلته د پوځي چارو کارپوهان هم د دغو الوتکو بریدونه د طالبانو او القاعدې د مشرتابه کړیو د دړي وړي کولو له پاره ډیر اغیزناک بولي.

د پوځي چارو شنونکي اسحاق اتمر وايي له پیلوټانو پرته او له مځکنیو قواوو او سیمه يیزملاتړ پرته بې پیلوټه الوتکي په ډیره دقیقه توګه يرغل کولای شي.

اتمر وايي که مځکنۍ قواووي یوې سیمي ته د عملیاتو له پاره ځي نو نه یوازي دا چې تلفات ورته اوړي، بلکي عملیات یې هم هغسي اغیزمنتوب نه لري لکه څرنګه چې یې تمه کیږي:

«هوايي ځواکونه البته الوتکي نه شي کولای دقیق اهداف په نخښه کړي، ځکه نو ملکی تلفات هم ډير وي. خو که بې پیلوته الوتکي وکارول شي اول نخ ښه ډیره ښه ویشتلای شي، او دا ډیر ګټور کار دی».

د امریکا د بې پیلوټه الوتکو ګزارونه په افغانستان کې له ۲۰۱۱ کال راهیسي پیل شوي دي خو د دغو بریدونو ډیري پيښي د ډیورنډ د کرښي ها غاړي ته ثبت شوي دي.

په دغو بریدونوکې چې په وزیرستانونو او د قبایلو په نورو سیمو په تیرو څو کلونوکې تر سره شوي دي د القاعدي د رهبرۍ شورا او طالبانو عمده قوماندانان له مینځه وړل شوي دي، خو د پاکستان دولت بیا شکایت کړی دی چې اولسي خلکو ته یي هم پکښې مرګ ژوبله اوښتي او باید ودرول شي. د ملکي تلفاتو مسئله د ډیورنډ دې غاړي ته هم ډیره حساسه ده او حکومت یي جدي بولي.

اوس پوښتنه دا ده چې که د بي پیلوټه الوتکو په بریدونو کې د افغانستان په خاوره کې ملکي خلکو ته زیان ورسیږي نو پایلي به یي څه وي؟

د افغانستان د ستراتیژیکو څیړنو د مرکز غړی عصمت الله غلجی وايي: «د ملکي تلفاتو په پایله کې د خلکو ناراضایتي پراخیږي. د ۲۰۱۴ کال تر پایه به د امریکا ډیر شمیر ځواکونه له افغانستان څخه ووزي، که چیري سرتیري کم شي نو په نظامي عملیاتو کې به یي حضور هم کم شي او بیا کیدای شي چې د ملکیانو تلفاتو هم را کم شي».

د پوځي چارو ماهرین په دې اند دي چې د بې پيلوټه الوتکو يرغلونه ډېر دقیق تر سره کیږي، ځکه نو پکښې له مشخصو اهدافو پرته نورو موخو ته له زیان رسولو مخ نیوی شونی دی.

د ملګرو ملتونو یو راپور چې همدا تیره میاشت خپور شو وویل په افغانستان کې د هوایي بریدونو پر مهال د تیرو کلونو په پرتله ۴۲ سلنه ملکي تلفات کم شوي دي.