د بشري حقونو نړیوال سازمان هیومن رایټس واچ له افغان حکومت او نړیوالي ټولني څخه غوښتي دي چې په افغانستان کې د ماشومانو د کار پر ضد باید لاس په کار شي.
اعلان
د چهارشنبې په شپه د دغه سازمان له لوري په خپاره شوي رپوټ کې راغلي دي چې د پنځو او ۱۴ کلونو تر منځ ټولو افغان ماشومانو لږ تر لږه څلورمه برخه کار کوي، د ځینو نورو معلوماتو له مخې دغه شمیر د ټولو ماشومانو ۵۲ سلنه دی.
په رپوټ کې راغلي دي چې د هغوی کار غیر صحي او خطرناک دی، د بیلگې په توگه د خښتو په بټیو او یا هم کانونو کې کار کول. زیاته شوې ده چې د کارگرو ماشومانو یوازې نیمایي یې ښوونځي ته ځي.
په دومره ډیر شمیر کې د ماشومانو د کار کولو علت په هیواد کې دوامداره فقر ښوول شوی دی. رپوټ زیاتوي چې په هیواد کې نا امني د دغه شمیر د لا زیاتیدو سبب گرځي.
د هیومن رایټس واچ د رپوټ له مخې که څه هم افغانستان د ماشومانو د کار پر ضد نړیوال تړون تصویب کړی دی خو هغه نه تطبیقیږي. همداشان ویل شوي دي چې اړونده حکومتي ادارې د پیسو او مسلکي کسانو له کمښت سره مخامخ دي.
په رپوټ کې د ملگرو ملتونو له قوله ویل شوي دي چې نړیوال بسپنه ورکوونکي او هم حکومت د ماشومانو د خوندیتوب له پاره «لږ بودجه» ځانگړې کړې ده. هیومن رایټس واچ د دغه سکتور له پاره د لا ډیرو پیسو او د معیارونو د ودې او قوانینو د نافذولو له پاره د افغان حکومت د ملاتړ غوښتنه کړې ده.
انځورونه: کارکوونکي افغان ماشومان
په افغانستان کي د نافذو قوانينو له مخي په ماشومانو سخت کارونه کول منع دي. خو بيا هم په زرهاؤ افغان ماشومان هره ورځ سختو کارونو ته ګومارل کيږي. اکثره دغه ماشومان و ښوونځيو ته نه ځي.
انځور: DW/O. Didar
دا د ننګرهار په ولايت کي د خښتو پخولو يوه کره ده چي پکښي ماشومان کار کوي. دا په افغانستان کي د ماشوم کارګرانو د کار يوه بېلګه ده.
انځور: DW/O. Didar
د افغانستان د قانون له مخي تر ۱۴ کالو څخه د کم عمر لرونکو څخه د کارګرو په توګه کار اخيستل منع دي. خو دلته تر سترګو کيږي چي فقر د قانون د حاکميت په لاره کي يو خنډ دی.
انځور: DW/O. Didar
د افغانستان په خښته پخونکو کرو کي د ۵ څهخ تر ۱۴ کالو پوري عمر لرونکي ماشومې انجوني او هلکان کار کوي. دا په داسي حال کي چي دغه کار ډېر سخت او ستړی کوونکی ګڼل کيږي.
انځور: DW/O. Didar
د بعضو راپورونو له مخي په افغانستان کي داسي ماشومان هم سته چي تر ۱۲ ساعتونو پوري په ورځ کي کار کوي. د دغو راپورنو له مخي دغه ماشومان د خپل دغه زحمت په بدل کي اوسطا يو او نيم ډالر معاش په لاس راوړي.
انځور: DW/O. Didar
بعضي وخت ماشومان په زور و کار کولو ته اړ ايستل کيږي. خو زيات شمېر ماشومان د کورني اړتياؤ، د سرپرست د نشته والي او له بې وزلې دې ته اړکيږي چي کار وکړي.
انځور: DW/O. Didar
افغانستان په ۲۰۱۴ کال کي د هغو ۲۹ هيوادونو په ليسټ کي شامل سو چي د ماشومانو څخه کار اخيستل پکښي منع دي. خو د هغه باوجوده اوس هم په زرهاؤ ماشومان سخت کارونه کوي، لکه خښتو دغه کره کي.
انځور: DW/O. Didar
ويل کيږي چي د کار او د اجتماعي امورو د وزارت مقامات د ماشومانو د کار د ممناعت د قانون د تطبيق له پاره اړيني اسانتياوي په لاس کي نه لري.
انځور: DW/O. Didar
د بشري حقونو مدافع سازمانونه وايي چي په افغانستان کي ۶ مليونه انسانان کار کوي چي پکښي ۳۰ سلنه يې ماشومان دي. زياتره دغه ماشومان ښوونځيو ته نه ځي او په سختو شرايطو کي ژوند کوي.
انځور: DW/O. Didar
د بشري حقونو د سازمانونو د معلوماتو پر اساس په افغانستان کي ۶۰ سلنه ماشومان (د کارګرو او غېر کارګرو ماشومانو په شمول) د ورځنۍ تفريح له پاره ځايونه نه لري چي له دې کبله د فکري ودي مخه يې نيوله کيږي.
انځور: DW/O. Didar
په افغانستان کي ماشومان نه يوازي په زراعت بلکه په صنعتي او توليدي ځايونو کي هم کار کوي. په دوی کي زيات شمېر داسي دي چي د ټولې کورنۍ مسؤليت په غاړه لري.