مجتبی رمضاني له خپلې ميرمنې مليحه سلطاني او يوه ماشوم سره په ګډه د يونان د ليسبوس ټاپو د موريا کمپ په يوه څنډه کې ژوند کوي. د موريا په کمپ کې له ظرفیت څخه د ډیرو مهاجرینو د شتون له کبله دغه کورنۍ د زرونو نورو مهاجرو په څير د کمپونو په څنډو کې په نازکو خيمو کې خپل سخت ژوند تيروي.
دغه افغانه کورنۍ له ترکيې څخه د آژه سمندرګي له لارې يونان ته د خپل سفر په اړه ترخې خاطرې لري. مليحه سلطاني وايي چې د دوی ليږدونکې کښتۍ ته له حده زيات کسان پورته کړل شوي وو او دا چې د لارې په اوږدو کې له تخنيکي ستونزې سره مخ شوه.
کله چې د ترکيې ساحلي ساتونکو د هغوی کښتۍ ته له ډوبيدو نجات ورکاوه، په کښتۍ کې سپاره ټول مهاجر اوبو ته ولويدل. دغه افغان ميرمن وايي چې د خپل ماشوم د ژوندي پاتې کيدو له پاره ېې شاوخوا نيم ساعت په اوبو کې مبارزه وکړه.
ميرمن سلطاني وايي: «ما هڅه کوله تر څو مې زوی د اوبو پر سر وساتم، خو کله به مې چې توان له لاسه ورکړ په اوبو کې به راڅخه ډوب شو. ما به هغه بيا بيرته راپورته کړ. شاوخوا نيم ساعت د اوبو په سر وو. خاوند مې چې له اوبو څخه بهر وتلی وو راته يې کتل، خو زموږ د نجات له پاره يې څه نه شو کولای. هغه غوښتل موږ خواته راشي خو پوليسو اجازه نه ورکوله.»
په موریا کمپ کې تر ظرفیت څو برابره ډیر مهاجرین میشت دي. د هغې خاوند مجتبی رمضاني د موريا د کمپ وضعيت دوزخ ته ورته بولي او وايي: «تاسو په خپله دغه کمپ ښه وينئ. موږ دغه ځای ته د مهاجرو دوزخ وايو. که دوزخ همداسې وي نو واقعا ډير بد ځای دی. ما له جګړې تيښته وکړه، خو دلته لا بدبخته شوی یم.»
د کمپ په څنډه کې د مهاجرو خيمې
رمضاني په موريا کمپ کې د موجوده نورو ستونزو ترڅنک، د کمپ غير صحي خوړو ته اشاره کوي چې ماشومان يې په خوړو ناروغان کيږي. هغه وايي: «کله چې ماشومان خواړه خوري اسهال کيږي. روغتيايي مرکز ته لاسرسی نه لرو. داکتر ته ورغلو يوه قطره يې ورکړه چې په پوزه کې يې باید واچول شي، خو هغې هم هيڅ ګټه ونه کړه.»
په موریا مهاجر کمپ کې د مهاجرو ناخوال وضعیت
This browser does not support the video element.
په وروستيو اونيو کې د يونان ټاپوګانو ته د تازه رسيدلو مهاجرو شمير لوړ شوی دی. د دغه هيواد کمپونه د خپلو اصلي وړتياو او ظرفیت څخه څو برابره ډير ډک شوي دي. د بيلګې په توګه، د موريا کمپ په اصل کې د ۳۰۰۰ کسانو له پاره جوړ شوی خو اوس په دغه کمپ او شاوخوا سیمو کې له ۱۳ زرو څخه ډير مهاجر ژوند کوي. سربیره پر دې سيمه ايز او نړيوال سازمانونه هم نه شي کولای چې په مناسبه توګه ټولو مهاجرو ته رسیدګي وکړي.
د سورېې په شمال کې د ترکيې د پوځ د عملياتو له پيل او د اروپايي چارواکو تر نيوکو وروسته، اوس د اروپا پر لور د مهاجرتونو د نوو څپو په اړه انديښنې مطرح کيږي. د ترکيې ولسمشر رجب طيب اردوغان اروپايي اتحاديې ته په خطاب کې خبرداری ورکړی: «...پام مو وي، يو ځل بيا تاسو ته وايم: که يو ځل بيا مو اوسني عمليات د يرغل په توګه ياد کړل، بيا نو زموږ لاس هم خلاص دی. موږ به دروازې خلاصې پرېږدو او ۳ اعشاريه ۶ ميليونه مهاجر به درواستوو.» اردوغان څو ځله دغه خبره تکرار کړه: «په دې صورت کې به موږ دروازې خلاصې کړو.»
د یونان په موریا کمپ کې د مهاجرینو ژوند د انځورونو په ژبه:
د یونان د موریا کمپ مهاجر په کوم ډول شرایطو کې ژوند کوي؟
سږ کال د یونان لسبوس ټاپو ته یو ځل بیا د مهاجرو ورتګ ډیر شوی دی. په موریا کمپ کې د مهاجرو له پاره شرایط په تدریجي ډول مخ پر خرابیدو دي. نور احوال د انځورونو په دې ګالرئ کې ننداره کولی شئ.
انځور: DW/D. Tosidisد موریا مهاجر کمپ په اصل کې د ۳۰۰۰ کسانو د ځایدو ظرفیت لري. خو اوسمهال په دغه کمپ ۹۸۰۰ پناه غوښتونکي اوسیږي. د موریا کمپ په یونان کې د مهاجرو د ثبت لومړنیو پنځو مرکزونو څخه تر ټولو ستر مرکز دی.
په موریا کمپ کې زیاتره اوسیدونکي داسې دي چې زیان ورته رسیدلی او عاجلو روغتیايي مرستو ته اړتیا لري. دغه نجلۍ چې د غزې تراړې ده د موریا کمپ د باندې په خیمه کې له خپلې کورنۍ سره اوسیږي. دغه نجلۍ هغه مهال ټپي شوي چې د اسرائیلو له لوري توغول شوی توغندی یې پر کور ولګید.
په اګست میاشت کې تر ۲۸۰۰ زیات کسان د یونان ټاپوګانو ته ورسیدل. يوه کښتۍ چې ۴۰ تنه پکښې سپاره ول د اروپايي اتحادیې د بهرنیو پولو ساتونکي آژانس «فرونتکس» له لوري تر نیول کیدو وروسته د سکالا سیکامنیس، بندر ته یوړل شو. په دغه ډله کې اته ښځې ۱۸ ماشوما چې پنځه پکښې بې سرپرسته ول او ۱۴ نارینه ول. دغه ټول افغانان ول.
وروسته له هغې چې ښځې او ماشومان یوه ترانزیتي کمپ ته ولیږدول شول، ۱۸ نارینه انتظار باسي چې د مامورینو له لوري همدغه کمپ ته ولیږدول شي. داو طلب کسان له مرستندویانو سره په ګډه له ځایي مامورینو سره مرسته کوي چې نویو راغو کسانو ته خواړه او د څښاک اوبه ورکړي.
یوه افغانه میرمنو په تنور کې ډوډۍ پخوي چې پر نورو مهاجرو یې په یوه یورو پلوري. د کمپ شرایط ښه نه دي او د خوړو کیفیت هم له ټاکلي ستندر څخه کښته دی. له دې کبله ډیری مهاجرو چې له اوږدې مودې راهیسې په کمپ کې اوسیږي د ورځې د تیرولو او د وطن د یادون له پاره نورې لارې چارې موندلي دي.
بې شمیره مهاجر عاجلې روغتیایي پاملرنې ته اړتیا لري. بې سرحده ډاکټران د عاجلو پيښو له پاره د موریا کمپ مخامخ لوري ته د بیړنیو مرستو یوه کلینک کې فعالیت کوي. د کمپ دننه اوسمهال یوازې یو ډاکټر شته او دا چې د مایتلینه روغتونو باندې ډیر بیروبار دی او په ځینو قضیو کې له تداوۍ څخه مخ اړوي.
د دغه ټاپو په شمال کې د ژوند ژغورونکو واسکټونو او کښتیو «هدیره» په ۲۰۱۵/۱۶م کلونو کې د مهاجرو د بې سارې څپې د یادون نښه ده. د لسبوس ټاپو له کلونو راهیسې د مهاجرو د کړکیچ مرکز دی، چې په زرونو کسان یې د دغه ټاپو څنډو ته وررسیږي. اوسمهال د دغه ټاپو په بیلا بیلو برخو کې ۱۱۰۰۰ مهاجر ژوند کوي. اټکل کیږي چې د روان میلادي کال تر پایه ښایي په دغه شمیر کې ډیروالی راشي.
په موریا کې اوس ۸۶۰۰ کسان بند پاتې دي. د ورخې په اوږدو کتارونو کې دریدل د هغوی په ورځنۍ اساسي چاره اوښتې ده. ځینې یې د اوبو او خوړو د تر لاسه کولو له پاره آن په ساعتونو په کتارونو کې انتظار باسي.
نورو ځایونو د مهاجرو لیږدول؟
د مهاجرو یو ډله کښتۍ ته د ختلو تیاری نیسي چې د یونان یوې وچې ته یې لیږدوي. په یوه شپه کې موریا کمپ ته د ۶۰۰ کسانو د رارسیدو وروسته د یونان حکومت پریکړه چې ۱۴۰۰ کسان وچې ته انتقال کړي. زیاتره یې د نیا کاوالا کمپ ته انتقال شودي چې د یونان په شمال کې لیرې پروت یو کلی دی.
