د امریکا د بهرنیو چارو وزارت واشنګټن ته د پاکستان د پوځمشر جنرال عاصم منیر د دورې پر مهال د دواړو هیوادونو د اړیکو پر اهمیت ټينګار کولو سره ډاډګیرنه ورکړه چې اسلام آباد د امریکا یو مهم متحد او پارټنر دی.
جنرال عاصم منیر د یکشنبې په ورځ امریکا ته تللی او تمه کیږي چې نوموړی به په واشنګټن کې د دفاع او بهرنیو چارو وزارت او ملي امنیت له لوړ پوړو امریکایي چارواکو سره خبرې اترې وکړي.
د پاکستان پوځ مطبوعاتي څانګې «میدیا وینګ» د دې سفر اعلان کړی وو، خو په امریکا کې یې د هغه د لیدنو کتنو جزئیات پټ ساتلي وو. خو د دیپلوماتیکو سرچینو له خوا ویل کیږي منیر به په واشنګټن کې د امریکا د دفاع او بهرنیو چارو له وزیرانو او د ملي امنیت له سلاکار سره ملاقاتونه وکړي.
امریکا په دې اړه څه ویلي دي؟
کله چې په یوه خبري کنفرانس کې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت له ویاند څخه د پاکستان د پوځ مشر د سفر په هکله پوښتنه وشوه، نو هغه هم په دې اړه له تفصیل ورکولو څخه ډډه وکړه، البته د دواړو هیوادونو ترمنځ یې پر باثباته اړیکو ټينګار وکړ.
پاکستان څه ډول توغندي لري؟
د پاکستان د اتومي انرژۍ کمېسيون، کهوټا تحقيقاتي ادارې، سپارکو او د دفاعي علومو او تکنالوژۍ سازمان په ګډه د توغنديو پر تخنيک څېړنې پېل کړې وې. په دې ګالرۍ کې د پاکستاني توغنديو په اړه جزيات ترلاسه کولی شئ:
انځور: ISPRپاکستاني توغندي او واټن یې
د پاکستان د بالستيک ميزايل پروګرام له نزدې واټن څخه نيولې تر منځني واټن ويشتلو پوري وړتيا لرونکي ميزايل لري.
حتف ون يا حتف يو د لنډ واټن لومړی بالستېک میزايل وو چې پاکستان جوړ کړی وو او په لومړي سر کې یې له ۷۰ تر ۱۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلای شوای. دا ميزايل د سپارکو شرکت د نورو په مرسته په ۱۹۸۹م کال کې جوړ کړی وو. دا په ۱۹۹۲م کال کې د پاکستان پوځ ته وسپارل شو.
حتف اته يا رعد دوه توربو جېټ پاور کروز ميزايل دی. پاکستان د ۲۰۰۷م کال په اګست کې د دې آزموينه پيل کړې وه. د رپوټونو په حواله تر يو شمير تجربو وروسته د ۲۰۱۶م کال په جنورۍ کې ترسره شوې تجربه یې تر اوسه تر ټولو بريالۍ وه. دا ميزايل تر ۳۵۰ کيلومترو پوري واټن وهي.
حتف شپږ، شاهين دوه توغندی
شاهين دوه د منځني واټن بالستېک توغندی په اصل کې د شاهين ون توغندي عصري شکل دی چې په لومړي سر کې د شاهين ون توغندي سره د دويمې درجې د موټور په توګه لګول شوی وو. په ۲۰۰۰م کال کې د جوړ شوي دې توغندي آزموينه په ۲۰۰۴م کال کې وشوه، په داسې حال کې چې د نصبولو وروستۍ تجربه یې په ۲۰۱۴م کال کې ترسره شوه. دا ميزايل د ۱۵۰۰ او ۲۰۰۰ ترمنځ واټن وهلې شي.
حتف دوه يا د لنډ واټن ابدالي بالستېک توغندي ته په لومړي سر کې د حتف ون میزايل د دويمې مرحلې د بڼې په سترګه کتل کيدل او دا د حتف ون میزايل په لاندنۍ برخه کې نصب شوی وو. له دې کار څخه موخه د ميزايل واټن زياتول وو. د توغندی د ۲۸۰ څخه تر ۴۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلی شي.
د پاکستان د حتف پنځه توغندي د جوړولو کار په اتيايمه لسیزه کې پیل شوی وو چې وروسته د غوري په نوم ونومول شو او په ۱۹۹۸م کال کې و آزمويل شو. غوري دوه بالستېک میزايل کې د فولادو پر ځای المونيوم کارول شوي ول چې له کبله یې دا تر ۱۸۰۰ کلوميترو پورې واټن وهلی شي.
په ميزايل تکنالوژۍ کې د پاکستان تر ټولو مهمه وسله د ابابيل توغندی دی. دا ميزايل په يوه وخت کې تر ۲۲۰۰ کيلومترو واټن پورې څو اهدافه په نخښه کولی شي. دا توغندی د کهوټا تحقيقاتي مرکز ساينس پوهانو او انجينرانو جوړ کړی او لومړۍ آزموينه یې د ۲۰۱۷م کال په جنورۍ مياشت کې شوې وه.
حتف څلور، شاهين ون توغندی
د حتف څلور يا شاهين ون توغندي د جوړولو چارې په ۱۹۹۳م کال کې پېل شوې وې او لومړۍ آزموينه یې د ۱۹۹۹م کال په اپريل مياشت کې ترسره شوې وه. د ۲۰۰۲ او ۲۰۱۰م کالونو ترمنځ موده کې یې تخنيک عصري کړل شو او نورې آزموينې یې ترسره شوې. دا ميزايل له ۷۵۰ څخه تر ۹۰۰ کيلومتره پورې واټن وهلی شي او د ۲۰۰۳م کال په مارچ مياشت کې د پاکستان پوځ ته وسپارل شو.
د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند وویل: «پاکستان د ناټو له چوکاټه بهر یو متحد او د ناټو پارتنر دی. عموماً مونږ د سیمه ایز امنیت او دفاعي همکارۍ په برخه کې د پاکستان مشارکت ته منتظر اوسو.»
پر کشمیر د خبرو امکان
واشنګټن ته د دغه پاکستاني چارواکي سفر په داسې یو وخت کې ترسره کیږي چې د هند سترې محکمې د کشمیر په اړهد اساسي قانون د ۳۷۰ مادې د لغوه کولو په اړه د مودي حکومت پریکړه تائیده کړې ده.
تمه کیږي چې نوموړی به له امریکایي چارواکو سره پر دې موضوع هم خبرې وکړي.
د دوشنبې په ورځ له خبري کنفرانس څخه مخکې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند میتهیو میلر، هغه تورونه رد کړل چې ګوندې امریکا د پاکستان په سیاسي چارو کې لاسوهنه کوي.
ویاند دپاکستان او افغانستان ترمنځ روان وضعیت په اړه وویل: «ښکاره خبره ده، مونږ د دغو دواړو هیوادونو ترمنځ د ټولو پاتې مسایئلو په هکله د دیپلوماتیکو حل لارو ملاتړ کوو».
آژانسونه: ش.ن/ خ.ح
