د پنجشنبې په ورځ د امریکا د نشه یي توکو د څار ادارې اعلان وکړ چې دوی به په ټول هیواد کې د قانوني کیدو له مخ پر زیاتیدونکی محبوبیت سره سره د بنگو بوټي په درجه بندۍ کې کوم بدلون را نه ولي.
دغې ادارې له روغتیايي او بشري خدمتونو څانګې سره په مشورې یوه تفصیلي څېړنه کړې ده، څو د دې بوټي د طبې کارووني خواص ترلاسه کړي.
د امریکا د نشه یي توکو د څار ادارې د دې بوټي د قانوني کولو غوښتونکو ته د لیک په لیږلو سره ويلي دي: «د امریکا د روغتیايي او بشري خدمتونو اداره، دې نتیجې ته رسیدلې ده چې د مریوانا یا بنگو بوټي استعمال په دغه هیواد کې هیڅ راز طبي اړخ نه لري او استفاده يې بدي پایلي لري. او ان دا چې تر طبې څارني لاندي هم روغتیايي خوندیتوب نه لري.»
مریوانا يا د بنگو بوټي به د نشه يي توکو د «دوهمې کټګورۍ» چې پکښې کوکاین، تریاک او مورفین شامل دي، له هیروینو سره ګډ یعني په «لمړۍ کټګورۍ» کې پاته شي.
دغې ادارې زیاته کړه ده چې دوی به د دې بوټي د طبي ګټو د لا څېړلو اجازه ورکړي او په دې سره به څېړنیزو ادارو ته د دې بوټي د کرلو اجازه ورکړل شي.
په جولای میاشت کې امریکا متحدو ايالاتو له نشه يي توکو څخه د ناوړه استفادې ملي ادارې ترڅار لاندي یوازې د میسي سي پي پوهنتون څیړونکو ته د دې بوټي د طبي ګټو په اړه څېړنو ته اجازه ورکړل شوې وه.
د روان کال په جولای مياشت کې د امریکا لږ تر لږه ۲۵ ایالتونو ته د دې بوټي د طبي کاروني اجازه ورکړل شوې وه.
د ناټو پخوانی کمپ د معتادانو د درملني مرکز
په کابل کي د فونیکس په نامه کمپ، کې به امریکايي عسکرو تمرینونه کول خو اوس پکښې د معتادانو د پالني او درملني ترڅنگ هغوی ته منظم خواړه او د خوب تودې خوني ورکړل سوي. خو آیا دا هرڅه کافی دي؟
انځور: Reuters/A. Masoodپه کابل کي په هیروینو اخته کسان. دغه تصویر د کابل ورځنی ژوند انځوروي. دا ځکه چی هر څوک چي پر لاره تيريږي هغوی د کابل سیند تر یوه پله لاندي ویني. اکثره یې کومه سرپناه نه لري. افغان حکومت د دې له پاره چي له هغوی سره د مخدرو موادو په پرېښوولو کي مرسته وکړي، اوس یې د ناټو په دغه پخواني کمپ کي له معتادانو سره د مرستي یو مرکز جوړ کړی دئ.
په فونیکس کمپ کي د مخدرو موادو پریښوول؟
د افغانستان د روغتیا وزیر فیروزالدین فیروز رویترز خبري آژانس ته ویلي دي چي په دغه ځای کي د تقریباً زرو بې سرپناه او معتادو کسانو له پاره ځایونه سته. هغه زیاتوی چي دلته د معتادو کسانو روغتیا پالنه کيږي، منظمه ډوډۍ او د ژمي کالي وررسیږي او د هغوی انفرادي نظافت ته رسیدگي کیږي.
د فیروز په حواله د مخدرو موادو د پریښوولو دغه پروگرام ۴۵ ورځي دوام کوي او وروسته بیا مریضان ټولني ته ورداخلیږي، خو بیا هم زیاتره یې بیرته معتاد کیږي. دا ځکه چی یوازي له مخدرو موادو څخه د بدن پاکوالی د راتلونکې له پاره هغوی ته کومه امیدواري نه ورکوي. دوی بیرته سړکونو ته ځي او ډیر ژر بيرته مخدرو موادو ته لاس رسی مومي.
په ۲۰۱۵م کال کي لږ کوکنار کرل سوي
د دې له پاره چي د مخدرو موادو مخ پر زیاتیدونکې ستونزه کنترول سي، افغانستان اوس له مخدرو موادو سره د مبارزې په نوم یو ځانگړی وزارت لري. د تيرکال په دسمبر مياشت کي له مخدرو موادو او جنايي پیښو سره د مبارزې له پاره د ملگرو ملتو ادارې په ملاتړ د ۲۰۱۵م کال په اړه یو رسمي رپوټ خپور کړ. د دغه رپوټ پر اساس له ۲۰۰۹م کال راهیسي د اول وار له پاره د کوکنارو کرل نیمايي ته راکښته سوی.
هر لسم افغان مخدر توکي کاروي
سربیره پردې د مخدرو موادو کارول اوس هم ډېر دئ. د اټکلونو له مخي د یو اشاریه نهو او دوه اشاریه څلورو میلیونو ترمنځ افغانان په مخدرو موادو اخته دي. په هغوی کي ښځي هم شاملي دي. زیاتره کسان د درد پر مهال تریاک کاروي، همدارنگه کوچنیانو ته یې هم د دوا په توگه ورکوي. هیروین بیا تر ټولو د مخه زیاتره نارینه ځانو ته پیچکاري کوي. دغه معتاد کس هڅه کوي له پولیسو څخه وتښتي.
په اجباري توگه د مخدرو موادو پرېښوول
اکثره معتادان په داوطلبانه توگه دغه کمپ ته نه ورځي. ځیني یې په زور امنیتي چارواکي د کابل له سړکونو څخه راټول او دغه کمپ ته راوستل کیږي. د فونیکس په نوم کمپ له ۲۰۰۳م کال راهیسي موجود دی. د ۲۰۱۴م کال په پای کی کله چي امریکايي ځواکونه له افغانستان څخه ووتل، نو دغه کمپ د افغان حکومت په اختیار کي ورکړل سو.
د افغانستان له پاره ډیره لویه ستونزه؟
له مخدرو موادو او جنايي جرمونو سره د ملگرو ملتونو د مبارزې ادرې په حواله په ټول هیواد کي مجموعاً ۱۲۳ دغه شان مرکزونه فعال دي. خو دا یوازي د لس سلنه معتادانو په درملنه کي مرسته کولای سي. د فونیکس کمپ تر ټولو لوی مرکز دی. خو دا به یوازي یو پیل وي، دا ځکه چي له مخدرو موادو سره د مبارزې له پاره تر اوسه پوري په افغانستان کي یوه دوامداره ستراتیژي نه سته.
