دونالد ترمپ د سه شنبې ورځې په خبري کنفرانس کې وویل چې امریکا متحده ایالات به په پولند کې د پوځي اډې موضوع په جدیت سره په پام کې ونیسي. خو ایا دا مفکوره عملي ده او ایا هغه به د عملي کیدو په صورت کې عواقب هم ولري؟
اوږد بهیر
د ستراتیژیکو او نړیوالو مطالعاتو له مرکز څخه هیتر کونلي، وایي که د اډې د جوړولو پریکړه هم وشي نو دا به یو ډیر اوږد بهیر وي. هغه زیاتوي: «کله چې ولسمشر دونالد ترمپ وایي چې موږ دغه وړاندیز په جدي توګه ارزو، نو دا په دې معنی ده چې کانګرس د دفاع له وزارت څخه غوښتي دي چې دغه وړاندیز وڅیړي. زما په نظر د دفاع وزارت ځینې جدي پوښتنې لري.»
د دغې کارپوهې په نظر امریکایي پوځي چارواکي د اډې جوړولو په برخه کې چندان هیجاني نه دي. هغه وایي له دې کبله چې د اډې د جوړولو وړاندیز د پولند او امریکا تر منځ دی نو د دې اړتیا شته چې ناټو باید په کې لا ډیره ښکیله شي.
له اتلانتیک شورا څخه جورج بینیتیز، دویچه ویله ته وویل: «د پولند وړاندیز به هغه وخت ډیره معنی لرلی چې په مرکزي اروپا کې د ناټو په چوکاټ کې په هیوادونو کې پانګونه وای، د بیلګې په توګه په پولند، ایستونیا، لتویا او لیتوانیا کې د متحدو ایالاتو ځواکونو د پیاړوي حضور د کنډکونو په چوکاټ کې. »
دغه کارپوه ټینګار کوي چې که امریکا په یوازې سر په پولند کې د ناټو له همکاري پرته اډه جوړه کړي نو دا به د ترمپ د هغې سیاست پر خلاف وي چې غواړي په اروپا کې دفاعي فعالیتونه د ناټو او ګډ تمویل له لارې وشي.
دا په داسې حال کې ده چې بینیتیز ټینګار کوي چې په هر صورت کې په پولند کې د ډیرو متحدو ځواکونو ځای پر ځای کول د اروپا له امنیت سره مرسته کوي. مسکو بیا په مې میاشتې کې ویلي وو چې پولند ته د ډیرو ځواکونو راوستل به د اروپا د امنیت په ګټه نه وي.
جان شیلتون
زموږ له ارشیف څخه
شوروي اتحاد له منځه ولاړ، خو وسلې یې لا ژوندۍ دي
د ختیځ او لویدیځ بلاک تر منځ د سړې جګړې د ختمیدو او د پخواني شوروي اتحاد تر پاشل کیدو څو لسیزي اوړي. خو هغه وسلې چې د دغه هیواد د وسلو جوړولو شرکتونو طرحه کړې وې نن هم شته او د بیلا بیلو هیوادونو پوځیان ترې کار اخلي.
انځور: picture-alliance/dpa/Tass/V. Sharifulin
د کلاشینکوف اووه لسیزي
دغه وسله چې د کلاشینکوف په نوم یادیږي او په ایران کې د کلاش، په لنډ نوم هم یادیږي ښایي په نړۍ کې یوه له هغو وسلو په دوامداره توګه استعمالیږي. دغه وسله میخایل کلاشینکوف (په انځور کې) طرحه کړ او تولید یې هم په ۱۹۴۷م کال کې پیل شو. کلاشینکوف د کمې بیې او همداشان د ډاډتیا له کبله پر دې وتوانید چې ډیر شهرت ومومي. په ځانګړې توګه چریکي ډلې او نیمه ملیشې او آن ځیني باندونه له دغې وسلې څخه استفاده کوي.
انځور: picture alliance/dpa/S.Thomas
مکاروف «فضايي» وسله
مکارف (Makarow) چې تر ملا تړل کیږي له دوهمې نړیوالې جګړې وروسته ډیزاین شوه او څلور لسیزي (له ۱۹۵۱م کال څخه تر ۱۹۹۱م کاله پورې) د سره پوځ، د پولیسو د مامورینو او ځانګړو قطعاتو وسله وه. دغه ۹ ملي متره وسله د هغې بسته برخه وه چې د پخواني شوروي فضا نوردانو به د خپل ماموریت پر مهال له خپل ځانه سره لیږدوله او ځمکې ته په یوه بیړني حالت کې د بیرته راګرځیدو په صورت کې ښایي د هغوی په کار شوې وای.
انځور: Imageo
میګ ۲۹
میګ ۲۹ د پخواني شوروي یوه له مشهورو جنګي الوتکو څخه وه چې په ۷۰مه لسیزه کې طرحه شوه او د اتیایمي لسیزي په لومړیو کې د پخواني شوروي هوایي ځواک خدمت ته وړاندې شوه. دغه الوتکه د ځانګړو مانورونو د وړتیا له کبله د وسلو د کارپوهانو له لوري وستایل شوه او همداشان د پخواني شوروي له بهترینو صادراتي محصولاتو څخه شمیرل کیده. د روسیې پوځ اوس هم له میګ ۲۹ څخه استفاده کوي.
انځور: picture-alliance/dpa/L. Marina
کاتیوشا
د کاتوشیا په نوم د توغندیو توغونکی د پخواني شوروي اتحادي د هغو وسلو له ډلې څخه ده چې په دوهمه نړیواله جګړه کې د نازي آلمان د پوځ پر وړاندې ترې استفاده کدیه. کاتوشیا، څو توغندي توغولی شي او پر بیلابیو نقیله وسایطو سمبالیدی شي او پر دې سربیره د جنګي توپونو په پرتله کولای شي د دښمن پر وړاندې ډیر چاویدونکي توکي یا توغندي وتوغوي.
انځور: picture-alliance/dpa/H.Brix
اس ۳۰۰
اس ۳۰۰ ډوله توغندي هغه دافع هوا توغندي دي چې د ایران اسلامي جمهوریت هم رانیولي دي. دغه توغندي د ۷۰یمي لسیزي په پای کې د پخواني شوروي د هوايي دفاع له پاره جوړ شول. دغه توغندي د پرمختګ په حال کې دي او د اس ۳۰۰ پي ام یو، ډوله توغندي کولای شي په هوا کې حد اکثر د ۲۷ کیلومترو په ارتفاع کې هدف له منځه یوسي.
انځور: picture-alliance/dpa/D. Rogulin
دراګونوف
دراګونوف یو نخښه ویشتونکی ټوپک دی چې دوربین هم لري او له ۱۹۶۳م کال راهیسې ترې د پخواني شوروي پوځ کار اخیستل پیل کړل. خو دې ډیر وخت و نه نیو چې دغه ټوپک د نورو هیوادونو اردو ته هم لار ومومي. دغه وسله په ځانګړې توګه په ویتنام کې له امریکایی عسکرو سره په جګړه کې وکاروله شوه. SITE Intelligence Group موسسې په ۲۱۰۵م کال کې د داعش د یوه جګړه مار انځور خپور کړ چې دراګونوف وسله یې لرله.
انځور: Imago
تي ۳۴
د پخواني شوروي اتحاد پوځ، د نازي آلمان پر اردو باندې د بریا په برخه کې د تي ۳۴ په نوم افسانوي ټانکونو نوم هم یادوي، چې د خپل وخت بهترین ټانکونه شمیرل کیږي. له دغو ټانکونو څخه سور پوځ په ۱۹۴۱م کال کې کار اخیستل پیل کړل. دغه ټانکونه د خوځښت او حفاظت په برخه کې له ځانګړي قدرت څخه برخمن ول. تي ۳۴ ټانکونه په نړۍ کې یو له زیاتو پيرودونکو ټانکو څخه شمیرل کیږي.
