امریکا متحده ایالاتو روښانه کړې ده چې د ایران دا اعلان چې د نړیوال اتومي تړون یوه مهمه برخه له پامه غورځوي، د ایران د اسلامي جمهوریت له پاره به منفي عواقب ولري.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Balce Ceneta
اعلان
د ایران د اتومي کړکیچ په برخه کې د تازه تحولاتو په ترڅ کې د امریکا متحده ایالاتو ولسمشر دونالد ترمپ په یوه نوي خبرداري سره غبرګون ښوولی دی. هغه د نیو جرسي په ایالت کې خبریالانو ته وویل «بهتره ده ایران محتطانه واوسي.» هغه په خپلو خبرو کې وړاندې وویل چې ایران ډیر «ناسم اقدامات» تر سره کوي او ټینګار یې وکړ چې د تهران مشرتابه به هیڅکله اتومي وسلو ته لاس رسی و نه لري.
خو د ترمپ د حکومت د بهرنیو چارو وزیر مایک پمپیو لا په ډانګ پیلې توګه څرګندونې کړي او د خپل ټویټر په پیغام کې یې لیکلي دي: «د ایران له لوري د خپل اتومي پروګرام تازه پراخوال به د لا منزوي کیدو او بندیزونو سبب وګرځي. یو ایرانی رژیم چې په اتومي وسلو سمبال وي د نړۍ لا پاره به لا یو ستر خطر وی.»
تر دې دمخه په تهران کې د حکومت یوه ویاند ویلي وو چې په تدریجي ډول به د یورانیمو غني کول ۲۰ سلنې ته لوړ کړی شي. د یادولو وړ ده چې په لوړه کچه یعني ۹۰ سلنه غني شوي یورانیم د اتومي وسلو د جوړولو له پاره په کار اچول کیدی شي.
د ایران او د ملګرو ملتونو امنیت شورا پنځو ویټو حق درلودونکو هیوادونو امریکا متحده ایالات، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا او همداشان آلمان ترمنځ شوی تړون باید تهران له اتومي بم جوړولو راوګرځوي.
د دغه تړون له مخې د ایران اتومي پروګرام ډیر محدود شوی او سخت څارل کیږي او د دې په بدل کې پر ایران باندې اقتصادي بندیزونه لیرې کړل شوي وو. خو متحده ایالات په ۲۰۱۸م کال کې په یو اړخیز ډول له دغه تړون ووتل او ترمپ د ایران پر وړاندې نوې بندیزونه ولګول. پر دې سربیره هغه هغه هیوادونه چې له ایران څخه تیل رانیسي له اقتصادي زیانونو سره به مخامخ شي.
د تړون نورو شریکانو د ایران د یکشنبې د ورځې د اعلان په هکله چې په تدریجي ډول د یوارنیمو غني کول دي، اندیښنه ښوولې ده. په برلین کې د آلمان د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاندي ویلي دي: «موږ پر ایران باندې په ټینګار سره غږ کوو چې ټول اقدامات ودروي او بیرته یې پر شا کړي.»
wa/ust sr/AA (dpa, afp)
زموږ له آرشیف څخه:
امریکا متحده ایالاتو پر کومو هیوادونو بندیزونه وضع کړي؟
امریکا متحده ایالات چې د نړیوالې سوداګرۍ اساس جوړوي ځینې وخت بیا له خپل دغه موقف څخه د نورو رقیبو هیوادونو د مجازاتو له پاره کار اخلي. په دې البوم کې به ولولئ چې امریکا اوسمهال پر کومو هیوادونو بندیزونه وضع کړي دي.
انځور: Imago
ایران
متحده ایالاتو د ایران د طلا او قیمتي فلزات هدف ګرځولي، پر ایران یې د مسافر وړونکو جېټ الوتکو د رانیولو بندیز وضع کړی او د نورو اقداماتو ترڅنګ یې پر ایران د امریکايي ډالرو د رانیولو بندیز هم وضع کړی. امریکا په پام کې لري چې په راتلونکي کې د ایران د نفتو د خرڅولو مخه هم ونیسي.
شمالي کوریا د ملګرو ملتونو تر ملاتړ لاندې بندیزونو سره هم مخامخ دی، خو واشنګټن هم بیا له خپل لوري پردغه هیواد سخت بندیزونه وضع کړي دي. د بیلګې په توګه، متحده ایالاتو دغه هیواد ته د وسلو پر صادراتو کلک بندیز وضع کړی. امریکا له خپل نړیوال نفوذ څخه په ګټه اخیستنې غیر امریکايي بانکونه او شرکتونه له شمالي کوریا سره له سوداګرۍ هم منع کړي دي.
انځور: AFP/Getty Images/S. Marai
سوریه
په سوریه کې د اسد پر رژیم باندې د امریکا د اقتصادي بندیزونو په لړ کې دغه هیواد نه شي کولی چې خپل نفت امریکا متحده ایالاتو ته صادر کړي. په امریکا متحده ایالاتو کې د سوریې د حکومت ټولې شتمنۍ هم کنګل شوي دي. د امریکا د خزانې وزارت په حواله د نړۍ په هره برخه کې میشت امریکايي اتباع په جنګ ځپلې سوریه کې له پانګونې منع شوي دي.
انځور: picture-alliance/dpa/G. Esiri
روسیه
په ۲۰۱۴م کال کې د کریمیا تر کړکیچ وروسته متحده ایالاتو ګڼ شمیر لوړپوړي روسي چارواکي او سوداګر په تور لیست کې داخل کړل، امریکا ته یي د هغوی په سفر بندیز ولګاوه او دغه هیواد کې یې د دوی شتمني کنګل کړې. د روسي پر پخواني جاسوس سرګي سکریپال باندې زهرجنو موادو تر شخړه ایزې حملې وروسته، متحده ایالاتو پر روسیې د تازه بندیزونو اعلان وکړ.
انځور: Imago
کیوبا
وروسته له هغي چي په ۲۰۱۶م کال کې د اوباما ادارې له کیوبا سره د نرمو اړیکو تازه فصل پرانیست، ګڼ شمیر امریکايي سیلانیانو دغه هیواد ته مخه کړه. د ترمپ د ادارې پرمهال بیا سپینې ماڼۍ کیوبا ته د امریکايي اتباعو پر سفر بندیز وضع کړ او امریکایانو ته یې دغې ټاپو ته تګ لا ډیر سخت کړ. خو بیا هم د اوباما د دورې یو امتیاز لا هم پر ځای پاتې دی او هغه دا چې امریکا ته د کیوبايي سیګارو راوړل لا هم قانوني بڼه لري.
