د ایران د بهرنيو چارو وزير، حسين امیر عبداللهیان دغه څرګندونې تر هغې وروسته کړي چې ایران د میاشتو راهيسې روسيې ته د وسلو د لیږد په تړاو ګډوډ پيغامونه ورکړي، په داسې حال کې چې د رپوټونو مطابق روسيې په اوکراين کې د جنګي ډرون الوتکو په کارولو سره د انرژۍ زیربناوې او ملکيان په نخښه کړي دي.
د اسوشتید پريس په حواله، امیر عبداللهیان په تهران کې تر يوې غونډې وروسته خبریالانو ته وويل: «موږ په یو محدود شمیر کې ډرون د اوکراین له جګړې څو میاشتې مخکې روسيې ته ورکړې وې.»
امریکا: ايراني روزونکي عملاً له روسي ځواکونو سره مرسته کوي
ایران په پر له پسې توګه د اوکراين په جګړه کې روسيې ته د وسلو ورکولو موضوع رد کړې ده. د ملګرو ملتونو په سازمان کې د ایران استازي، امیر سعيد عرفاني، همدا روانه اوونۍ دغه ډول ادعاوې په «بشپړه توګه بې بنسټه» وبللې او په جګړه کې يې د ایران د بې طرفۍ پر موقف ټينګار وکړ.
ايرانۍ ډرون په اوکراینيانو کې د ېوې نوې جګړې بېره خپره کړې
د امنیت په شورا کې امریکا متحده ایالاتو او د هغه غربي متحدينو د ملګرو ملتونو پر عمومي منشي، انتونيو ګوتریش، د تحقیقاتو د ترسره کولو غږ وکړ که چېرته روسېې په اوکراین کې پر ملکيانو بریدونو کې د ایران ساخت ډرون الوتکې کارولي وي.
دا په داسې حال کې ده چې د ایران سپاه پاسدارن بیا د ایران ساخت ډرون باندې ویاړ کړی چې نن ورځ د نړۍ ټولو زبرځواکونو ته ډرون الوتکې چمتو کوي.
د ایران د بهرنيو چارو وزیر، حسین امیر عبداللهیانانځور: Maxim Shemetov/AP Photo/picture alliance کيف تر دې مخکې په کراتو دا تور لګولی چې روسيه په اوکراین کې د اهدافو په نخښه کولو کې له ایراني ډرون کاروي، ایران دغه ادعاوې رد کړي او روسېې هم ويلي دي چې ځواکونه ېې د اوکراين په جګړه کې ایراني ډرون نه کاروي.
روسیې ته د ایراني راکټونو د ورکولو په اړه خبرداری
د ایران مذهبي مشر، آیت الله خامنه يي، د ډرون الوتکو موثره فعاليت ستايلی او د دغو بې پيلوټه الوتکو د خطر په هکله د لويديځ تاسف او نيوکه يې مسخره یا له امکانه لرې ګڼلې ده.
په ایران کې د جمعې په ورځ د حکومت په ملاتړ د پراخو لاریونونو پر مهال هم د مثلث شکله ډرون الوتکو پلاکاټونه د ملی غرور د نخښې په توګه ليږدول کېدل. ایران کې دغه مراسم په ۱۹۷۹ کال کې د امريکا متحده ايالاتو د سفارت د نيولو په ویاړ جوړ شوي ول.
د ایران د بهرنيو چارو وزیر تر څنګ د دې چې د شنبې په ورځ ېې مسکو ته د ډرون الوتکو ورکړه تائيد کړه، دا هم وويل چې ایران د اوکراين په جګړه کې د خپلو ډرون الوتکو له استفادې څخه بې خبره وو. امیر عبداللهیان ټينګار وکړ چې ایران د جګړې پای ته رسولو ته ژمن دی.
تهران له م.م. څخه د ایران خلاف د آلمان، فرانسې او بريتانیا غوښتنه په کلکه غندلې
هغه زیاته کړه: «که (اوکراین) کوم اسناد په اختیار کې لري چې روسيه په اوکراین کې د ایران ساخت ډرون کاروي، نو دوی يې باید زموږ ته په اختیار کې راکړي.» امیر عبداللهیان دا هم وويل چې «که موږ ته ثابته شي چې روسيه د اوکراین پر ضد جګړه کې ايرانۍ ډرون کاروي، په هغه صورت کې به موږ د دغې موضوع په هکله بې تفاوته پاتې نه شو.»
آ/م.ک.ص./م.ن.ص.
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
هغه هیوادونه چې د خپلو ملي عوایدو ډیره برخه پر پوځي موخو مصرفوي
د سولې نړیوال څیړنیز انیستیتوت د نوي رپوټ پر بنسټ تیرکال په پوځي لګښتونو کې زیاتوالی راغلی. هند، چین، امریکا، روسیه او سعودي، د هغو هیوادونو په کتار کې شامل دي چې خپل نظامي لګښتونه یي ډیر لوړ کړي دي. انځور: picture-alliance/dpa/Xinhua News Agency/L. Ziheng عمان د هغو هيوادنو په سر کي راځي چي د خپلو ملي عوايدو ډيره برخه ئې پر پوځي مصارفو لگولې ده. عمان تیر کال ۶،۷ میلیارده ډالره پر پوځي مصارفو لګولي دي چې دا یي د جي ډي پي یا ملي ناخالص تولید ۸،۸ سلنه برخه ده. د مجموعي لګښت پر اساس عمان په نړۍ کې ۳۱ ځای لري.
انځور: picture-alliance/dpa سعودي عربستان د خپل ملي ناخالص تولید ۸ سلنه پر دفاعي بودیجې لګوي. دغه هیواد په ۲۰۱۹م کال کې پر پوځي او دفاعي وسایلو ۶۱،۹ میلیارده ډالره مصرف کړي دي چې د پوځي مصارفو له پلوه سعودي عربستان په نړۍ کې پنځم مقام ترلاسه کړی دی.
انځور: Reuters/J. Ernst شمالي افریقایي هیواد الجزایر تیرکال ۱۰،۳۰ میلیارده ډالره پر پوځ او وسلو مصرف کړي دي چې دا د دې هیواد ملي ناخالص تولید یا جي ډي پي ۶ سلنه کیږي. د پوځي مصارفو له پلوه الجزایر په نړۍ کې ۲۳ ځای نیولی.
انځور: picture-alliance/AP کویت په دریم مقام کې مقام کې ځای نیولی دغه هیواد د خپل ملي ناخالص تولید ۵،۶ سلنه پر پوځي او دفاعي برخه مصرفوي. کویت تیرکال ۷،۷ میلیارده ډالره په پوځي برخه لګولي دي او په دې ترتیب سره يې په نړیواله کچه ۲۶ ځای ترلاسه کړی دی.
انځور: picture-alliance/ZumaPress/U.S. Marines تیرکال د اسرائیل پوځي مصارف ۲۰،۵ میلیارده ډالره ول، او په دې برخه کې د ډیرو پيسو مصرفونکو هیوادونو په کتار کې يي ۱۵ مقام ترلاسه کړی دی. اسرائیل د خپل ملي ناخالص تولید ۵،۳ سلنه پر پوځ مصرف کړي دي او په دې حساب یي پنځم مقام ترلاسه کړی دی.
انځور: AFP/H. Bader د ترکیي د ګاونډي هیواد ارمنستان پوځي مصارف د دغه هیواد د جي ډي پي ۴،۹ سلنه برخه ده. خو د دې هیواد مجموعي پوځي لګښت ۶۷۳ میلیارده ډالره کیږي.
انځور: Imago/Itar-Tass اُردن د خپل ملي ناخالص تولید ۴،۹ سلنه برخه پر پوځي مصارفو لګوي چې په دې اساس د نړۍ ۷ نمبر هیواد دی. اردن په نظامي برخه کې د تر ټولو ډیرو پيسو مصرفونکو هیوادونو په کتار کې ۵۷ ځای لري.
انځور: Getty Images/J. Pix لبنان د خپل ملي ناخالص تولید ۴،۲۰ سلنه برخه پر پوځي مصارفو لګوي. دغه هیواد تیرکال ۲،۵ میلیارده ډالره په نظامي برخه کې مصرف کړي دي.
انځور: AP اذربایجان هم ۱،۸ میلیارده ډالره پوځي مصارف درلودل، خو د جي ډي پي د کموالي له امله دغه لګښتونه د ملي ناخالص تولید له ۴ سلنې سره مساوي کیږي.
انځور: REUTERS د سپري د رپوټ پر بنسټ پاکستان تیرکال د خپل ملي ناخالص تولید ۴ سلنه پر پوځي برخه لګولي دي. دغه هیواد په ۲۰۱۹م کال کې ۱۰،۲۶ میلیارده یورو په دې برخه کې مصرف کړي دي. په دې توګه پاکستان د پوځي مصارفو له مخې د نړۍ ۲۴ نمبر هیواد دی.
انځور: Getty Images/AFP/F. Naeem روسیي ۶۵ میلیارده ډالره پوځي مصارف درلودل چې د تر ټولو ډیرو پيسو مصرفونکو هیوادونو په کتار کې یي ۴ ځای نیولی دی. خو دغه مصارف د روسيي د جي ډي پي ۳،۹ سلنه کیږي چې په دې اعتبار د نړۍ ۱۱ نمبر هیواد دی.
انځور: picture-alliance/dpa/I. Pitalev هند د پوځي لګښتونو پر اساس د نړۍ دریم هیواد دی. تیرکال د هند پوځي مصارف ۷۱ میلیارده ډالره وو چې د دغه هیواد د ملي ناخالص تولید ۲،۴۰ سلنه کیږي او په دې حساب دغه هیواد ۳۳ مقام لري.
انځور: Reuters/S. Andrade چین د پوځي مصارفو له پلوه د نړۍ دویم لوی هیواد دی. تیر کال د بیجنګ حکومت په دې برخه کې ۲۶۱ میلیارده ډالره مصرف کړي دي. دا پيسې د چين د جي ډي پي ۱،۹۰ سلنه برخه تشکیلوي او په دې اساس دا د نړۍ ۵۰ نمبر هیواد دی.
انځور: picture-alliance/dpa/Xinhua News Agency/L. Ziheng امریکا په نړۍ کې پر پوځ تر ټولو ډیرې پيسې مصرفوي. تیرکال د امریکا پوځي لګښت ۷۳۲ میلیارده ډالره وو په داسې حال کې چې په ۲۰۱۸م کال کې يي پوځي لګښت ۶۸۲ میلیارده ډالره وو. خو پر دې زیاتوالي سربیره هم دا د امریکا د جي ډي پي ۳،۴۰ سلنه برخه تشکیلوي چې په دې اساس متحده ایالات د نړۍ ۱۴ نمبر هیواد دی.
انځور: picture-alliance/Zuma Press/Planet Pix/S. Craighead
