د فرانسي خبري آژانس د سه شنبې په ورځ د بنګله دیش د پولیسو او روغتونونو له قوله ويلي دي چې په روانو اعتراضونو کې لږ تر لږه ۱۷۴ کسان وژل شوي چې پکې ګن شمېر پولیس هم شامل دي.
په بنګله دیش کې دغه اعتراضونه تېره اوونۍ د محصلينو له خوا په دولتی سکتور کې د سهميه بندۍ سیستم پر ضد پیل شوی چې د صدراعظمې شيخ حسینې په حکومت کې یوه تر ټولو ستره ناامنۍ ګڼل کیږي.
په بنګله ديش کې ګرځبنديز وضع او د ټول هېواد په سطح امنيتي ځواکونه په دندو ګمارل شوي دي، له دې نه علاوه په ټول بنګله دیش کې انترنيت قطع شوی، اطلاعاتو ته لاسرسی نشته چې دغه وضعیت د اکثریت خلکو ورځنی ژوند سخت کړی دی.
سترې محکمې د یکشنبې په ورځ د یو شمېر خاصو ډلو له پاره له ريزرف شوو کاري سهميو شاتګ وکړ چې په هغو کې یوه ډله د پاکستان پر ضد د ۱۹۷۱ کال جګړه کې د «آزادي غوښتونکو جنګیالیو» اولادونه دي.
بنګله دیشي اعتراض کونکي له ملګرو ملتونو سازمان څخه د تحقیقاتو غوښتنه کړې دهانځور: Subrata Goswami/DW د محصلینو هغه ډله چې د دغو اعتراضونو رهبري کوي، د دوشنبې په ورځ ېې خپل اعتراضونه د ۴۸ ساعتونو له پاره وځنډول. د ډلې رهبر ويلي چې دوي د «دومره ډېرې وينې په بیه» اصلاحات نه غوښتل.
لګول شوي محدودیتونه د سه شنبې په ورځ هم په خپل حال پاته شوي، هغه وروسته له دې چې د پوځ مشر اعلان وکړ چې وضعیت «تر کنټرول لاندې» راوستل شوی دی.
د فرانسې خبري آژانس زیاتوي چې په ځانګړې توګه په پلازمينه ډاکه کې د پوځ زښت ډېر عسکر حضور لري. دغو عسکرو د سنګرونو په جوړولو ځینې څلورلارې او مهم واټونه په اغزنو سيمانو د ترافیکو پر مخ بند کړي دي.
خو پر دې سربېره، په کوڅو او واټونو کې د خلکو ګڼ حضور او په سلهاوو رکشاګانې تر سترګو کیږي. د حنیف په نوم یوه ريکشا چلوونکي د فرانسې خبري آژانس ته وويل: «ما د ګرځبنديز په لومړيو څو ورځو کې ريکشا ونه چلوله، خو نن زه بله چاره نه لرم.» حنیف وویل مجبوره دی چې کار وکړي: «که زه دا کار ونکړم، کورنۍ به مې له لوږې مړه شي.»
د تبعیض پر ضد د محصلینو د ډلې مشر، چې دغه اعتراضونه ېې تنظیم کړي د دوشنبې په ورځ په روغتون کې ويلي وو چې د شکنجې او وهلو ډبلو له کبله ېې ژوند ته اندېښمن دی. دا په داسې حال کې ده چې نن سه شنبه دغې ډلې د خپلو لږ تر لږه څلورو مشرانو د لادرکه کېدو خبر ورکړ. دوی چارواکو ته تر ماښامه وخت ورکړی چې هغوی بېرته «آزاد» کړي.
د پلازمينې ډهاکې په ګډون، د بنګله دیش په مختلفو ښارونو کې پوځیان ځای پر ځای شوي او لارې او څلور لارې ېې د ترافیکو پر مخ تړلي ديانځور: Mohammad Ponir Hossain/REUTERS حکومتي چارواکي بیا په پرله پسې توګه اعتراض کوونکي او اپوزيسیون د ناامنيو په جوړولو تورن کړي دي.
د پولیسو یو لوړ رتبه افسر وويل چې له مختلفو ښارونو تر اوسه ټول ټال ۱۱۹۵ کسان نيول شوي دي.
د رسمي ارقامو له مخې په بنګله دیش کې شاوخوا ۱۸ ميلیونه ځوانان بېکاره دي.
صدراعظمه شيخ حسینه چې له ۲۰۰۹م کال راهیسې پر بنګله دیش حکومت کوي، وتوانېده چې د جنوري میاشتې په انتخاباتو کې هم د کوم واقعي مخالف پرته، د څلورم ځل له پاره انتخابات وګټي. بشري ډلې پر شیخ حسینې تور لګوي چې له حکومتي بنسټونو څخه په واک کې د پاته کېدو او د مخالفو فعالانو د غیر قانوني وژنو په ګډون، مواردو کې ناوړه استفادې کوي.
د تېرې اوونۍ اعتراضونو د صدراعظمې د راتلونکې په هکله شکونه زیات کړي، خو شيخ حسینې د دوشنبې په ورځ سوداګرو سره د یوې کتنې پر مهال وویل چې «شیخ حسینه به هېڅ کله ونه تښتي.»
(AFP)mks/nz
له آرشیف څخه یو انځوریز البوم:
د بنګله دیش په یوه شړ ټاپو کې د روهنګیایانو د هستوګنولو پلان
بنګله دیش ۲۷۲ میلیونه ډالر مصرفوي چې د بهسن چار ټاپو د روهنګیا لږکیو له پاره د هستوګنې جوګه شي. خو روهنګیا مهاجر چې اوس د کوکس بازار په سیمه کې په یوه کمپ کې اوسیږي، نه غواړي دغه ټاپو ته د ژوند کولو له پاره ورشي. انځور: DW/A. Islam له وچې څخه لیرې پروت ټاپو بهسن چار چې په بنګالي ژبه کې «لامبو وهونکي» ټاپو ته ویل کیږي، شل کاله کیږي چې رامنځ ته شوی دی. دغه ټاپو له وچې څخه ۳۰ کیلومتره وړاندې پروت دی. د زیاتره مسلمان میشته هیواد حکومت پلان لري چې دغه ټاپو کې د کوکس بازار له مهاجر کمپونو څخه ۱۰۰ زره روهنګیا مهاجر هلته هستوګن کړي.
انځور: DW/A. Islam ترانسپورتي چارې آسانه نه دي دغه ټاپو ته د تګ له پاره د عامو خلکو له پاره مناسب ترانسپورت نه شته. ځینو خلکو له دویچه ویله سره په خبرو کې وویل چې د سمندر تندخویي د برسات په موسم کې د کښتیو په واسطه دغه ټاپو ته رسیدل ستونزمنوي.
انځور: DW/A. Islam دغه ټاپو د بندونو په واسطه خوندي شوی؟ حکومت ۱۳ کیلومتره اوږد او درې متره لوړ بندونه جوړ کړي دي چې دغه ټاپو د سمندر له لوړو څپو او سیلابونو څخه وژغورل شي. خو د ټاپو د دوکاندارانو په وینا د بندونو باندینۍ برخې په یوه میاشت کې دوه وارې تر اوبو لاندې شوي دي.
انځور: DW/A. Islam د بنګله دیش حکومت د روهنګیا مهاجرو د هستوګنولو له پاره په دغه ټاپو کې ۱۴۴۰ یو پوړیزې ودانۍ جوړې کړي دي چې هره ودانۍ ۱۶ خونې لري. لږ تر لږه د څلور کسانو کورنۍ باید په یوه کوچنۍ خونه کې ژوند وکړي. ۱۲۰ څلور پوړیزي ودانۍ هم شته د توپانونو پر مهال به ترې استفاده کیدی شي.
انځور: DW/N. Conrad په بهسن چار کې ټولې ودانۍ په سولري بریښنا سمبال دي، چې د انرژۍ اړتیا پوره کړي. د سولر بریښنا یو لوی مرکز او د بریښنا دوه ډیزلي جنراتورونه هم نصب شوي دي. په دغه ټاپو کې د څښاک د اوبو آسانتیاوې هم په پام کې نیول شوي دي.
انځور: DW/A. Islam دغه ټاپو ته د خپل بې ثباته خاصیت له کبله «لامبو وهونکی» ټاپو هم ویل کیږي. د سپوږمکیو انځورونو په ۲۰۰۲م کال کې دغه ټاپو کشف کړ. بنګله دیشي چارواکو د پایو، کاڼو او شګو له بوجیو څخه داسې جوړښتونه رامنځ ته کړي چې د دغه ټاپو د له منځه تللو مخنیوی وکړي.
انځور: DW/A. Islam په داسې حال کې چې ځینې کارپوهان وایي چې دغه ټاپو لا هم ژر ماتیدونکی او د اوسیدو جوګه نه دی، خو د اقلیم د بدلون متخصص آینون نشاط په دې نظر دی چې خلک دغلته اوسیدی شي، که چیرې بندونه له شپږ نیمو مترو څخه تر اوو مترو پورې لوړ کړی شي. خو هغه باور نه لري چې په دغه ټاپو کې دې کرهڼه وشي.
انځور: DW/A. Islam روهنګیا له توپانونو او غرقیدو څخه ویره لري روهنګیا مهاجر اندیښنه لري چې که چیرې دوی په دغه ټاپو کې اجباري هستوګنې ته مجبور کړای شي، ښایي د توپانونو په پایله کې مړه شي. د هغوی په خبره ښایي د دوی کوچنیان په اوبو کې غرق شي.
انځور: DW/A. Islam آیا روهنګیا لږکي به هلته ولاړ شي؟ په داسې حال کې چې دغه ټاپو د روهنګیایانو اوسیدو ته کابو جوګه دی، حکومت باید دغه ټاپو د انسانانو د انتقالولو په هکله پریکړه وکړي. ځینو سرچینو ویلي دي چې ښایي بیا هستوګنول په نومبر میاشت کې تر سره شي. حکومت دې ته اشاره کړې ده، چې که چیرې څوک د کوکس بازار له مهاجر کمپ څخه تګ غوره نه کړي، نو دوی به مهاجر په زور دغلته تګ ته مجبوره کړي.
انځور: DW/A. Islam
