هغه په دې اړه داسې وويل: «د ۷۵، ۸۰ او تر ۱۰۰ زرو پورې کسان به له لاسه ورکړو... دا يو وحشتناک حالت دی په داسې حال کې چې بايد یو نفر هم خپل ژوند له لاسه ورنکړي.»
د امريکا ولسمشر د دې ټولو سره سره زياته کړه چې کار وبار، ساحلونه، پارکونه او ښوونځي بايد بيرته د پرانیستلو له پاره خپل چمتوالی ونیسي.
د امريکا د جانز هاپکينز پوهنتون د دوشنبې ورځې (د می ۴مه) سهار رپوټ له مخې، په امريکا کې تر اوسه څه باندې یو ميليون او ۱۵۸ زره کسان په کرونا ويروس اخته شوي دي او شاوخوا ۶۷ زره او ۶۸۰ تنه د دغې ناروغۍ له امله مړه شوي دي.
دونالد ترمپ له هند څخه د ملاریا درمل غوښتي او تقريبا په ګواښونکي لهجه يې د درمل د نه لېږلو په صورت کي د عواقبو خبره کړې ده. خو ايا د ملاريا په درملو په رشتيا د کرونا علاج کيدلای سي؟
انځور: Reuters/F. Grulovic
د ملاريا کوم درمل مطرح دي؟
هغه درمل چي د متحده ايالاتو ولسمشر ترمپ له هند څخه غوښتي دي، هايډروکسي کلوروکين (Hydroxychloroquin) نوميږي او له ۱۹۴۰ کالونو راهيسي د تروپيکي يا استوايي ملاريا د درملنې له پاره کارول کيږي.
انځور: AFP/G. Julien
د ملاریا او کورونا تر مینځ کومي اړيکي سته؟
ملاريا د غوماشو د چيچلو او کرونا د کويد ۱۹ ويروس له کبله رامنځته کيږي او يو د بل سره تړاو نه لري. هغه کسان چي د ملاريا د زيات ګواښ سره مخامخ وي، په اوتوماتيکه توګه د کويد ۱۹ تر خطر لاندي نه وي.
انځور: picture-alliance/dpa/P. Pleul
د کرونا له پاره ولي د ملاريا درمل؟
د هايډروکسي کلورو کين درمل د ملاريا تر څنګ د يو شمېر نورو د بدن د مقاومت سره تړلو ناروغيو د درملنې له پاره کارول کيږي. د کرونا ويروس هم د بدن پر دفاعي نظام بريد کوي. له دې کبله د دغه درمل په مرسته د بدن د روغتيايي نظام د ساتنې خبره مطرح ده.
انځور: picture-alliance/dpa/AP/NIAID-RML
ايا متحده ايالات دغه درمل نه لري؟
د راپورونو له مخي دغه درمل تر مخه لا په متحده ايالاتو کي په زياته اندازه موجود دي. خو ترمپ غواړي چي دغه درمل زيرمه کړي. که څه هم چي دغه درمل په امريکا کي د ډاکټر له نسخي پرته هم رانيول کيدلای سي خو زيات بې وزله کسان د دغه درمل د رانيولو توان نه لري.
انځور: picture-alliance/AP Photo/E. Vucci
ډاکټران څه نظر لري؟
په امريکا متحده ايالاتو کي د دغې موضوع په تړاو د ډاکټرانو نظرونه متفاوت دي. د ترمپ پلويان غواړي چي دغه درمل وازمويل سي خو د امريکا د طبي ټولنې مشر وايي چي د دغه درمل د کارولو وړانديز او سپارښتنه به ونه کړي.
انځور: Imago Images/Panthermedia/Kzenon
خطر يې څه دی؟
د دغو درملو ضمني اغېزې پر زړه بد تاثير کولای سي. په دې ترڅ کي ښايي دغه درمل د فشار د ټيټېدو او عضلاتو او اعصابو ته د زيان رسېدو لامل سي. د دې تر څنګ په سينه کي درد زياتېدلای او د زړه دربی کميدلای سي.
انځور: picture-alliance/dpa/imageBROKER
ايا دا درمل تر مخه هم د ورته ويروس پر ضد کارول سوي؟
ډاکټرانو د سواين/خنځير د والګي پر وخت د هند په راجستان ايالت کي دغه درمل په بريا د والګي پر ضد وکارول. خو د پاتي ناروغانو له پاره تر اوسه لا دغه مرکب نه دی کارول سوی او ازمويل سوی.
انځور: picture-alliance/NurPhoto/R. Shukla
د کرونا پر ضد د دغه دوا د استعمال مفکوره څنګه رامنځ ته سوه؟
له دې مخکي چي يو درمل پر مريضانو وازمويل سي، بايد د نورو لارو يې د ازموينې ټول پړاونه پوره کړي وي. د دغه درمل له پاره هم دغه اصول صدق کوي او بايد ازمويني تر سره سي چي ايا په رشتيا د کرونا پر ضد کارول کيدلای سي که نه.
انځور: Reuters/F. Grulovic
تر دمګړي ازموينو څه پايلي لرلي دي؟
يوې څېړني ښودلې چي د دغه درمل د استعمال له کبله د بدن حجرو ته د کرونا ويروس ننوتل مشکل کيږي. خو بلې څېړني ښودلې چي دغه درمل د کرونا ناروغانو ته ګټه نه رسوي. البته دغه څېړنه صرف پر ۱۱ مريضانو تر سره سوې.
انځور: picture-alliance/PantherMedia
ايا دغه درمل پر زياتو انسانانو ازمويل سوی؟
په چين کي د تر سره سوي يوې څېړني پايلي ښيي چي کله چي دغه درمل د لسو روغتونو ۱۰۰ په کرونا ناروغانو اخته کسانو ته ورکول سول، نو د هغوی په روغتيايي وضعه کي بهتري راغله. خو په دغه څېړنه کي دا معلومات نه دي ورکول سوي چي هغه ناروغان چي دغه درمل نه ول ورکول سوي، په پرتليزه توګه د هغوی روغتيايي وضعه څنګه وه.
انځور: picture-alliance/dpa/Hao Yuan
ترمپ کومه څېړنه مطالعه کړې ده؟
ترمپ ويلي دي چي په فرانسه کي څېړونکو خورا ښه ازموينه کړې ده. د هغه په وينا له دې کبله به دوی په امريکا کي د دغه درمل د کارولو اجازه ورکړي.