د سویډن د لومړي وزیر اولف کریستروسون، په خبره د ترکیې حکومت ټینګار کړی دی، سویډن چې کومه ژمنه کړې وه هغه یي عملي کړې ده، خو اوس هم له ناټو سره د دغه هیواد له یوځای کیدو سره مخالفت کوي.
نوموړي په دې ارتباط وویل، سویډن د نظامي ائتلاف د غړي په توګه د نورو ترڅنګ لیواله دې چې د ناټو د توغندیو په ګډ دفاعي سیستم کې د بالتیک هیوادونو، تور سمندر او ایسلنډ پر فضا ګزمې کولو کې ګډون وکړي.
اردوغان ناټو ته د فنلنډ او سویډن د شاملیدو سره بیا هم مخالفت کوي
کریسترسون، د یکشنبې (د جنورۍ ۸ نیټه) په ورځ د سويډن په لویدیځ سلن، کې یوه امنیتي او دفاعي کنفرانس ته په وینا کې وویل چې انقرې تر دې ډیرې غوښتنې مطرح کړي دي، هغه غوښتنې چې عملي نه دي.
د سویډن لومړي وزیر د خپلو خبرو په دوام کې وویل: «ترکیه به له ناټو سره د سویډن له الحاق سره موافقه وکړي. خو موږ یوازې پر دې نه پوهیږو چې څه وخت».
د ناټو ائتلاف او روسیې مقايسه: څوک ډېر پیاوړی دی؟
د ناټو ائتلاف او روسیې ترمنځ د ځواک توازن څرنگه دی؟ کوم يو ډېري وسلې او عسکر لري؟ په دې اړه دويچه ويله د ستراتيژيکو مطالعاتو له نړيوال انستيتوت او نورو سرچينو څخه ارقام راټول کړي چې په دې انځوريز راپور کې وړاندي کيږي.
انځور: REUTERSروسيه ۱۸۰۰ داسي توغندي يا راکټونه لري چې د اتومي سرگولولو د ليږد توان لري. ناټو ائتلاف بيا په ټولیزه توگه ۲۳۳۰ دغه ډول راکټونه لري چې له دې څخه يې دوه زره له امريکا متحدو ايالاتو سره دي.
ناټو ائتلاف په ټوليزه توگه شا او خوا درې نيم ميليونه عسکر لري چې تر ۱،۶ ميليونه زيات يې د اروپايي هيوادونو په پوځونو کې، ۳۸۲ زره د ترکیې په پوځ او تقريباً څه کم ۱،۴ ميليونه يې د امريکا د پوځ عسکر دي. د دې په پرتله د روسیې د عسکرو شمير۸۰۰ زرو ته رسیږي.
د روسیې د ټانکونو شمير کابو ۱۵ نيم زره دی. دا په داسې حال کې ده چې د ناټو هيوادونه په ټولیزه توگه شا او خوا ۲۰ زره ټانکونه لري. په دې کې ۲۵۰۰ ترکي او ۴۰۰۰ امريکايي ټانکونه هم شامل دي.
روسيه په يو وار د څو راکټونو د فایرولو توان او کابو ۳ زره ۸۰۰ راکټ لانچر لري. ناټو بيا ۳۱۵۰ دغه ډول راکټ لانچر لري چې له دې څخه ۸۱۱ د ترکیې له پوځ سره دي.
روسيه ۴۸۰ جنگي څرخي الوتکې لري. د ناټو متحدين بيا تر ۱۳۰۰ زياتې څرخي الوتکې لري چې له دې څخه کابو ۱۰۰۰ د امريکا له پوځ سره دي.
د ناټو ائتلاف په تولیزه توگه ۴۷۰۰ بم غورځونکې الوتکې لري. له دې څخه کابو ۲۸۰۰ د امريکا متحدو ايالاتو، ۱۶۰۰ د ناټو د اروپایي غړو او ۲۰۰ له ترکیې سره دي. روسيه بيا ټول ټال ۱۴۰۰ دغه ډول طيارې لري.
د روسيې د جنگي الوتکو شمیر کابو ۷۵۰ ته رسيږي. ناټو بيا په ټولیزه توگه کابو ۴۰۰۰ جنگي الوتکې لري. په دې کې د امريکا ۲۳۰۰ او د ترکيې ۲۰۰ جنگي الوتکې هم شاملې دي.
روسيه يوازي يوه الوتکې ليږدونکې بيړۍ لري، خو ناټو ائتلاف دا ډول ۲۷ بيړۍ لري.
د ناټو د غړو د جنگي کښتيو شمېر په ټولیزه توگه ۳۷۲ ته رسيږي چې له دې څخه ۲۵ د ترکیې، ۷۱ د امريکا، ۴ د کاناډا او ۱۶۴ د ناټو د اروپايي هيوادونو له سمندري ځواکونو سره دي. روسيه بيا د سلو په شا او خوا کې جنگي کښتۍ لري.
د ناټو غړي هيوادونه کابو ۱۶۰ اوبتلونه لري. د روسیې د اوبتلونو شمېر بيا ۶۰ ته رسیږي. د ناټو د ټولو اوبتلونو څخه یې ۷۰ د امريکا، ۱۲ د ترکیې او ۷۲ د نورو اروپايي غړو هيوادونو سره دي.
د روسیې او ناټو دفاعي بودجه هم د مقايسې وړ نه ده. د روسیې دفاعي بودجه يوازې ۶۶ ميليارده ډالره ده. دا په داسې حال کې ده چې د امريکا دفاعي بودجه ۵۸۸ ميليارده ډالرو ته رسيږي. د ناټو ائتلاف ټولیزه بودجه کابو ۸۷۶ ميليارده ډالر ده.
د فنلنډ د پیوستون اعلان
سویډن او فنلنډ د ۲۰۲۲م کال د می په میاشت کې پر اوکراین د روسیې تر یرغل وروسته په ناټو کې د شاملیدو غوښتنه وکړه. د فنلنډ د بهرنیو چارو وزیر پکاهاویستو، د سلن په امنیتي کنفرانس کې وویل، هیواد به یي سويډن ته منتظر پاتې شي، څو په ګډه په ناټو کې شامل شي.
نوموړي زیاته کړه: «مونږ په ګډه ناټو ته غوښتنلیک وړاندې کړی دی او په ګډه به دغه بهیر بشپړوو. سویډن زموږ تر ټولو ښه دوست او شریک دی. له سویډن پرته له ناټو سره یوځای کیدل مو په ګټه نه دی».
د ناټو د توسعې په هکله د اروپايي هیوادونو بې طرفي مخ پر کمیدو ده
ترکیه «د ترهګریزو سازمانونو لکه د PKK ګوند څخه د ملاتړ» د ادعا په استناد په ناټو کې د اروپا د شمالي هیوادونو د شاملیدو مخالفت کوي. انقره له «تروریزم» سره د دغو هیوادونو د لا زیاتې مبارزې او له خپلو هیوادونو څخه د لسګونو کسانو د اخراجولو او دغه هیواد ته د سپارلو غوښتنه کوي.
د ناټو عمومي منشي ینس سټولټنبرګ هم د یکشنبې په ورځ په یوه کنفرانس کې وویل: «ډاډمن یم چې ترکیه به د سویډن او فنلنډ غړيتوب ومني او فکر کوم چې دا کار باید ډیر زر وشي».
د شمالي اتلانتیک له پوځي تړون (ناټو) سره د یوه نوي غړي یوځای کیدلو له پاره د ټولو غړو هیوادونو موافقه لازمي وي.
آژآنسونه: ش.ن/ب.ص
