ترکیه کې د شپنو کمښت؛ حکومت یې له افغانستان سره مذاکرات کوي
۱۴۰۳ تیر ۲۴, یکشنبه
ترکیه اوسمهال د چوپانانو له شدید کمښت سره مخامخ ده. حکومت غواړي د دغه کمښت د پوره کولو له پاره بهرني چوپانان وګماري او په دې هکله له افغانستان سره مذاکرات کوي. ترکیه اوسمهال د شپنو له ۱۵۰ زره کسانو له کمښت سره مخامخ ده.
اعلان
د ترکیې د بزو [وزو] او پسونو د پالنې د اتحادیې مشر، نیهات چلیک ویلي چې هیواد یې اوسمهال د ۱۵۰ زره چوپانانو له کمښت سره لاس او ګریوان دی. د نوموړي په خبره، ترکیه د دغې ستونزې د حل له پاره هڅې کوي او د بهرنیو چوپانانو د ګمارنې له پاره یې هلې ځلې پیل کړي دي. چلیک زیاتوي چې ترکیه اوسمهال د افغانستان په شمول د ترکي ژبو وګړو له هیوادونو سره په مذاکراتو بوخته ده.
د ترکیې د بزو [وزو] او پسونو د پالنې د اتحادیې مشر، نیهات چلیک ویلي: «اوسمهال هلې ځلې ادامه لري. د بهرنیو چوپانانو د ګمارنې له پاره مسوده موجوده ده. په دې برخه کې لا کار بشپړ شوی نه دی. د بهرنیو چوپانانو ګمارنې د قانوني لارو چارو په اساس کیږي چې اوسمهال د یو شمیر هیوادونو سره د یوه منظم پروتوکول په اړخه هڅې روانې دي. دا به زموږ له پاره ډیر ښه وي.»
د بهرنیو وګړو د هویت په هکله اندیښنې
چلیک د بهرنیو چوپانانو د امنیتي اندیښنو په اړه وویل: «په کار د ګمارل شویو کسانو هویت مشخص نه دی. موږ نه پوهیږو چې هغوی جرمي شالید لري او یا تر تعقیب لاندې دي او که نه. که د نړیوالو پولیسو له لوري تر تعقیب لاندې یو کس هم پکې شامل وي، موږ یې په هکله معلومات نه لرو.»
نوموړي همدا راز زیاته کړې چې حکومت یې په دې هکله څیړنې پیل کړي او دا کار د آرامۍ احساس ورکوي. د ورکړل شویو شمیرو له مخې، په ترکیه کې اوسمهال شاوخوا ۴۰ زره بهرني چوپانان کار کوي. د ترکیې د سوداګرۍ وزیر، عمر بولات په دې هکله څو ورځې مخکې ویلي ول: «که چیرته نن ورځ ۲۵ زره افغان چوپانان ترکیه ترک کړي، نور به په ترکیه کې کرنه او مالداري وجود ونه لري.»
انځوریز رپوټ: په اروپايي ټولنه کې کرهنه او مالداري
کرهنه او مالداري د اروپايي ټولنې د اقتصادي پلانگذاري بنسټ جوړوي. سربیره پر دې هم د اروپا اقتثصاد اوس د بدلون په حال کې دی.
انځور: GEORGES GOBET/AFP/GettyImages
په میلیاردو ډالره سبسایدي گانې
اروپايي ټولنه هر کار بزگرانو ته شاوخوا ۴۷ میلیارده یورو سبسایدي ورکوي. دغه سبسایدي گانې د زراعتي ځمکو خاوندانو ته د هغوی د ځمکې او محصولاتو د اندازې له مخې ورکول کیږي. د دغو سبسایدي گانو له کبله د اروپا په بیلابیلو برخو کې د کرهڼې او مالدارۍ شرایط توپیر لري.
په رومانیا کې لوی شرکتونه فارمونه رانیسي او د نوو ماشینونو به کارولو سره زراعتي چارې پر مخ بیایي، خو د دغو لویو فارمونو تر څنګ سیمه ییز اوسیدونو د زړو تخنیکونو په کارولو سره خپله کرهڼه کوي.
انځور: DANIEL MIHAILESCU/AFP/Getty Images
د کارگرو کمښت
د آلمان د انګورو په فارمونو کې ډیر وخت کارګران به اسانۍ سره نه موندل کیږي. دا په داسې حال کې ده چې اوس په اروپايي ټولنه کې د بیکارۍ کړکیچ روان دی.
انځور: MARIO LAPORTA/AFP/Getty Images
د زیتونو غوړي
له څلورو څخه تر پنځو کیلو ګرامه زیتونو څخه یوازې یو لیتر غوړي جوړیږي. هسپانیه د زیتونو په کروندو او له هغوی څخه د غوړیو د جوړولو د بهیر له پاره د لا ډیرو کارکوونکو په لټه کې ده.
انځور: Getty Images
فصلي کارکوونکي
په اروپا کې فصلي کارکوونکي د کال په بیلابیلو فصلونو کې د کار په لټه سفرونه کوي.
انځور: picture-alliance/ZB
سپسایدي لرونکی هوایي ډگر
په اروپا کې یوازې کروندگر سپسایدي گانې نه ترلاسه کوي، بکلې له هغوی سر تړلي ځایونه هم له سپسایدیو څخه گټه پورته کوي. د بلگې په توگه به امستردام کې دغه هوايي ډگر.
انځور: ROBIN UTRECHT/AFP/GettyImages
انځورونه1 | 9
نیهات چلیک د انکا په نامه د ترکیې له خبري آژانس سره په خبرو کې ویلي: «موږ له دغه وزیر څخه مننه کوو چې زموږ ستونزو ته یې ډیر پام کړی دی. زه فکر کوم چې دغه څرګندونې د مالدارۍ د پرمختګ له پاره ښه پیغام دی او دا چې دغه سکتور به له منځه ولاړ نه شي. په ځانګړې توګه د پسونو د پالنې سکتور به له منځه ولاړ نه شي، ځکه چې دغه کار زموږ د هیواد له جغرافيې سره مطابقت لري.»
د رمو مدیریت باید لا غښتلی شي
چلیک په خپلو څرګندونو کې ټینګار کړی چې د ترکیې له داخلي چوپانانو هم باید ملاتړ وشي او زیاته کړې یې ده: «په ترکیه د څارویو [بزو او پسونو] شمیر په هغه کچه نه دی چې موږ یې هیله لرو. موږ د چوپانانو په موندلو کې له ستونزو سره مخامخ یو. د چوپانۍ کار د «رمې د مدیریت» نامه ته تغیر شوی، خو د دغه کار د ترویج او ملاتړ له پاره هیڅ کار نه کیږي.» د نوموړي په خبره په ترکیه کې چوپانان باید له ټولنیزو مرستو برخمن شي او وايي چې اوسمهال له چوپانانو یوازې د ۵ نه تر ۶ میاشتو پورې ملاتړ کیږي، داسې ملاتړ چې په خبره یې کافي نه دی. هغه وايي چې دغه ملاتړ باید ۱۲ میاشتو ته وغځول شي.
اعلان
"افغان شپانه زموږ لومړیتوب نه دی"
چیلیک همدا راز ویلي چې دوی باید بهرني شپانه په کار وګماري ځکه چې دوی د ځایي شپنو په موندلو کې ستونزې لري: «موږ په خپلو ځینو واحدونو کې افغان شپانه په کار ګمارو، خو له دوی څخه یو شمیر یې تر یوې مودې وروسته د بل کار په لټه کې کیږي. هر سهار چې له خوبه پاڅېږو، وېرېږو چې شپون مو ورک شوی نه وي. له همدې کبله موږ نشو کولی پدې برخه کې پانګونه او د خپلو څارویو شمیر زیات کړو. د دوی (شپنو) معیارونه او کاري شرایط باید زموږ د وزارتونو لخوا رامنځته شوي مقرراتو لخوا تنظیم شي. بهرني شپانه باید یوازې د شپون په توګه د کار کولو اجازه ولري. په دې توګه به زموږ خپل اتباع خپلې دندې له لاسه ورنه کړي.»
د هماليا پر شپنو د اقليم د بدلون اغیزې
د «گدي» په نامه شپونکي ژوند له پيړيو راهيسې په هغه څه سره تیروي چې طبيعت یې ورکوي. خو د اقليم له بدلون سره هر شی د بدليدو په حال کې دی او د هماليا دا شپانه د خپل دود د ساتنې هڅه کوي.
انځور: Jitendra Choubey
د هند د شمال د «هالاگيري» غرونو په لمن کې د مني موسم دی. د هماليا د غرونو په دې لیرې پرته برخه کې اوس هم د کاج ډېر ځنگلونه شته او ميدانونه شنه دي. په دې سيمه کې شپانه له خپلو څارويو سره ژوند کوي. د کاندرال په ښکلو کليو کې د گدي قوم نيمه کوچي شپانه اوسي.
انځور: Jitendra Choubey
رنجيت سينگ او څلورو نورو شپانه خپلې گلې په غرونو کې له خپلو خپلوانو سره پريښي دي څو دوی د «داها» په کلنۍ میله کې گډون وکړي. مخکې به دوی په آسانۍ سره کولای شول خپله څاروي له ځانه سره راولي او تر جشن وروسته به تر دوبي پورې دلته پاتيدل او بيا به یې خپل سفر ته ادامه ورکوله.
انځور: Jitendra Choubey
رنجيت سينگ وايي: «په دوديز ډول خو اوس هغه وخت دی چې زموږ گلو به دلته واښه خوړل او همدا وخت به یې موږ وړۍ پرې کولی او پلورلې به مو.» مخکې به رنجيت سينگ او نورو شپنو له هوارو ځمکو غرونو ته گډه کوله څو هلته د شينگياو څخه استعفاده وکړي، خو د اقليم بدلون اوس د هماليا د دې سيمو د ژوند ريتم گډ وډ کړی دی.
انځور: Jitendra Choubey
خو دا ډول ژوند اوس د له منځه تلو له گواښ سره مخامخ دی. سينگ اوس خپل زياتره وخت تر کوره دباندې تيروي او په دې اړه فکر کوي چې د شپانه په توگه نور خپل ژوند ته ادامه ور نه کړي. خو ده بل څه نه دي زده کړي او د بل کوم کار کول به ورته ستونزمن وي.
انځور: Jitendra Choubey
پخوا به کله چې سينگ غوښتل د «لانگا - کيناور» څوکې ته چې ۵۰۰۰ متره لوړه ده، وخيږي نو خپل سفر به یې په اپريل کې پيلاوه. په سپتمبر مياشت کې به نوموړی کابو ۲۵۰۰ متره را کښته کيدی او په دسمبر میاشت کې به بيرته ميداني سيمو ته رارسيده. هغه کولای شول هغه وخت پر ورښتونو حساب وکړي خو د ۲۰۱۴، ۲۰۱۶ او ۲۰۱۷م کالونو کې په نوامبر مياشت کې تقريباً هیڅ باران ونه شو.