تر ټولو زياتي ځان وژنې په کومو هيوادونو کي؟
۱۳۹۶ خرداد ۲۸, یکشنبهتر ټولو زياتي ځان وژنې په کومو هيوادونو کي؟
په نړۍ کي د ځان وژنو يا خودکشيو شمېر د کالونو په تيريدو لا زيات سوی دی. په دغه انځوريز راپور کي کتلای سئ چي په کومو هيوادونو ته کي ځان وژنه تر ټولو زیاته ده. ۲۷ انځورونه يې دلته وګورئ:
په ټولو هيوادونو، ټولونو او قشرونو کي
خودکشي يا ځان وژنه د نړۍ په تقريبا ټولو هيوادونو کي بېله توپيره چي هغه بډای او که مسکين دي، يوه ناوړه موجوده پديده ده. په داسي حال کي چي د نړۍ بيل اديان لکه اسلام په سخته د ځان وژني ممانعت کوي، خو بیا داسي ټولنې او اديان هم موجود دي چي په پرتليزه توګه ځان وژنې ته هغه نظر نه ګوري. بعضي هيوادونه د ځان وژني شمېر نه ثبتوي. هغه چي ثبتوي يې هم ښايي په بشپړه توګه دقيقي نه وي.
۱۲۵ مقام ـ افغانستان ـ ۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۲۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. دا هغه خودکشۍ دي چي د جنګي وسلې په توګه نه بلکه له نورو عواملو کيږي. دا چي دغه شمېره صرف ثبت سوي ځان وژني ښيي نو ښايي يو شمېر داسي ځان وژني هم وي چي ثبت سوي نه دي.
۲۵ مقام ـ هنګري ـ ۱۵،۷ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۵،۷ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲۴ مقام ـ هند ـ ۱۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه 16 کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲۳ مقام ـ بلجيم ـ ۱۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲۲ مقام ـ بورکينا فاسو ـ ۱۶،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲۱ مقام ـ اوکراين ـ ۱۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲۰ مقام ـ لاتويا ـ ۱۷،۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۴ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۹ مقام ـ کامرون ـ ۱۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۸ مقام ـ سويس ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۷ مقام ـ روسيه ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۶ مقام ـ زمبابوې ـ ۱۸ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۵ مقام ـ پولند ـ ۱۸،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۴ مقام ـ سپينه روسيه ـ ۱۹،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۳ مقام ـ د مرکزي افريقا جمهوريت ـ ۱۹،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۲ مقام ـ بوليويا ـ ۲۰،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۰،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۱ مقام ـ سيراليون ـ ۲۲،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۲،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱۰ مقام ـ جنوبي کوريا ـ ۲۴،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۴،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۹ مقام ـ انګولا ـ ۲۵،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۵،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۸ مقام ـ لتوانيا ـ ۲۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۷ مقام ـ استوايي ګينيا ـ ۲۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۶ مقام ـ سرانام ـ ۲۶،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۵ مقام ـ د عاج ساحل ـ ۲۷،۲ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۲ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۴ مقام ـ قزاقستان ـ ۲۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۳ مقام ـ مغلستان ـ ۲۸،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۸،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۲ مقام ـ ګويانا ـ ۳۰،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۰،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
۱ مقام ـ سريلنکا ـ ۳۴،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۴،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. {منبع: د روغتیا نړيوال سازمان راپور ۲۰۱۵} [چمتو کوونکی: احمدولي اڅکزی]
{منبع: د روغتیا نړيوال سازمان راپور ۲۰۱۵} [چمتو کوونکی: احمدولي اڅکزی]
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (04.05.2017):
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (10.10.2013):
انځوریز رپوټ: رواني ناروغۍ په افغانستان کې لویه ستونزه
په افغانستان کې د جګړو له کبله معلولین او رواني ناروغان ډير شوي دي. په دې هیواد کې د رواني ناروغانو شمیر د هرې ورځې په تیریدو سره ډیریږي. نړۍ د اکتوبر میاشتې لسمه نیټه د رواني ناروغیو د نړیوالې ورځي په توګه لمانځي.
کله چې سړی هغوی د اوسپنيز جال له شا ګوري نو زندانیانو ته ورته ښکاري او سړی داسې فکر کوي چې هغوی د یوه جرم له کبله په زندان کې وخت تیروي. خو هغوی په اصل کې رواني ناروغان دي چې درملنې ته اړتیا لري. دغه انځور په هرات ولایت کې د رواني ناروغانو د ساتنې یو مرکز ښيي.
په افغانستان کې په رواني ناروغیو ډیر شمیر اخته کسان د هغوی د کورنیو له خوا شړل کیږي چې بیا د استوګنې له پاره ځای نه لري. د سرې میاشتې سازمان په افغانستان کې د یو شمیر رواني ناروغانو د ساتنې شرایط برابر کړي دي.
هغه ناروغان چې د سرې میاشتې په مرستونونو کې ساتل کیږي، پر مخ تللي رواني ناروغۍ لري. رواني ناروغې بیلابیلې درجې لري. یو شمیر رواني ناروغان ان کولای شي نورو کسانو ته ضرر ورسوي.
په ځینو مرستونونو کې د دې له پاره چې یو رواني ناروغ و نه شي کولای نورو کسانو ته ضرر ورسوي هغه په ځنځیرونو تړل کیږي. دغه کار څو واري د بشري حقونو د سازمانونو له خوا غندل شوی دی. خو مرستونونه ډیر وخت د امکاناتو له کمښته سر ټکوي.
دا یوازې نارینه نه دي چې په رواني ناروغیو اخته دي. یو شمیر افغان مېرمنې هم له رواني ناروغیو سره لاس او گریوان دي.
هغه افغاني میرمنې چې له رواني نارغیو سره لاس او گریوان دي له ټولنیز گواښ سره مخامخ دي. یو شمیر کسان له دغو میرمنو څخه ناوړه گټه اخلي.
د افغانستان د عامي روغتيا وزارت د شمېرو له مخي د افغانستان په سلو کي ۵۰ سلنه په یو ډول نه يو ډول رواني ناروغيو اخته دي. دغه ناروغۍ تر نارينو په ښځو کي ډيري دي.
په افغانستان کي يوه ستونزه دا هم ده چي هيڅوک نه غواړي چي دا ومني چي هغه په رواني ناروغۍ اخته دی. په دغه هيواد کي روان پيژندونکي ته مراجعه شرم ګڼل کيږي.
په افغانستان کي ډېر خلک د سنتی درملني شېوې ته عقيده لري. اوس هم ډيری خلک په دغه هيواد کي د کليو ملايانو ته مراجعه کوي او هغوی بيا تعويض ورکوي. په دغه انځور کي د ننګرهار ولايت په «ملي صاحب» زيارت کي يو ځوان ښکاري چي د تداوۍ له پاره هلته ور وستل شوی او په ځنځيرونو تړل شوی دی.
که سړی د افغاانستان په هر ولايت کي راډيو يا تلويزيون واوري نو هرو مرو به واوري چي يو ځوان يا يوه نجلۍ ورکه سوې ده، چي د دې اکثرو علت رواني ناروغۍ ښوول سوي دي.
د افغانستان په لويو ښارونو په ناګړې توګه کابل کي پر ځينو سړکونو باندي داسي کسان ليدل کيږي چي ناروغ وي او په لاره کي پروت وي، د دغو کسانو ډېری هم په رواني ناروغۍ اخته دي او سرپرست نه لري. د دغو کسانو ډېرو ته په افغانستان کي د جنګونو پرمهال روانۍ ناروغۍ ور پيدا سوي دي.
تر ټولو زاړه انسانان او د اوږد ژوند «رازونه» يې
مبا ګوتو پخپله وينا د ۱۴۶ کالونو ؤ. په دغه انځوريز راپور کي د مباګوتو او نورو زړو انسانانو او د هغوی د اوږد ژوند د «رازونو» په اړه معلومات لوستلای سئ:
د زېږېدنې د ورځي مبارکي
د مبا ګوتو ۱۴۶مه کليزه د ۲۰۱۶م کال د دسمبر پر۳۱مه نېټه ولمانځل سوه. په دغه لمانځنه کي د هغه د اولادونو پنځم او شپږم نسل هم حاضر ؤ.
اوږد ژوند
د مبا ګوتو کورنۍ د هغه د ۱۴۶مي کليزي له پاره خاص کيک جوړ کړی ؤ. پر دغه کيک د هغه د کليزه ۱۴۶ شمېره او د هغه د زېږېدني تاريخ د۱۸۷۰م کال د دسمبر ۳۱مه نېټه هم ليکل سوی ؤ. مباګوتو يو ډېر ښه لامبوزن ؤ. هغه په کب نيونه کي ډېر مهارت لاره.
له خپل شپږم نسل سره
د مباګوتو لوڼي او زامن نور ژوندي نه دي. د هغه لمسيان او لمسياني حتی اوس زاړه سوي دي. نوموړي دومره ژوند وکړ چي خپل پنځم او شپږم نسل يې هم وليد.
د صبر زده کړه
مباګوتو ويل چي په ژوند کي صبر ورته ډېر مهم دی. د هغه په وينا ښايي همدغه صبر د هغه د اوږد ژوند يو مهم لامل ؤ. مباګوتو په خپله کورنۍ کي يوازنی کس ؤ چي دومره اوږد ژوند يې وکړ.
د مږور مرسته
مباګوتو څلور ودونه کړي ول خو د هغه څلور واړې مېرمني وفات سوي دي. هغه د خپل زوی د کونډي په کور کي له خپلو لمسيانو سره ژوند کاوه.
نړيوال ريکارډ نه لرونکی
د اندونيزيا دولت د مباګوتو د زېږېدنې تاريخ درست باله. خو د مباګوتو نوم د ريکاډونو په نړيوال کتاب ګينس کي د تر ټولو زوړ انسان په توګه نه ؤ درج سوی، ځکه د يوه بې طرفه اړخ له خوا د هغه د پيدايښت اسنادو تثبيتول اړين ول.
په ريکارډ کي د چا نوم دی؟
دمګړی د نړۍ د تر ټولو زوړ انسان په توګه د ګينس ريکارډ په کتاب کي د فرانسوۍ ږان کلم نوم درج دی. دغه مېرمنه چي په ۱۹۷۷م کال کي مړه سوه، ۱۲۲ کاله يې ژوند وکړ.
«نور اسناد له کومه کړو؟»
تر مباګوتو مخکي هم ځيني نورو انسانانو د تر ټولو زیات عمر لرلو ادعاوي کړي دي. د بېلګي په توګه په نايجيريا کي يوه سړي ويلي ول چي عمر يې ۱۷۱ کاله دی. يو بل کس په ايتوپيا کي د ۱۶۳ کالونو عمر درلودلو ادعا درلوده. خو دغه کسان نه دي توانېدلي چي اړين اسناد د گينس ريکارډ ادارې ته وړاندي کړي.
د بوليويا کارمېلو
د بوليويا اوسېدونکی کارمېلو فلورېس لاورا هم ادعا لري چي د نړۍ تر ټولو زوړ انسان دی. هغه وايي چي د اسنادو له مخي په ۱۸۹۰م کال کي زېږېدلی دی. هغه د خپل اوږد ژوند راز دا بولي چي وايي ځان يې د اوړو له مصنوعاتو لکه مکرونيو او په همدې شان خوږو شيانو او بورې څخه ليري ساتلی دی.
د هند تر ټولو زوړ انسان
د سوامي سيواناندا په نوم هندی د ۱۸۹۶م کال د اګست پر ۱۸مه نېټه زېږېدلی ؤ. د هغه په هکله فکر کيږي چي د هند له تر ټولو زړو انسانانو څخه يو ؤ. دغه ۱۱۷کلن شخص تر ۲۰۱۳م کال پوري ژوند وکړ. سيواناندا به ويل چي د اوږد ژوند راز يې دا دی چي په ژوند يې جنسي اړيکي نه دي درلودلې او ډېر ترخه خواړه يې خوړل.
جاپانی نيکه
د جيرومون کيمورا په نوم شخص ته د نړۍ د تر ټولو زيات عمر لرونکي نارينه په سترګه کتل کيږي. دغه سړی چي په ۱۸۹۷م کال کي زېږېدلی ؤ ۱۱۶کاله يې ژوند وکړ. هغه ويل چي که څوک غواړي اوږد ژوند وکړي نو بايد په دوامداره توګه او هره ورځ يو نوی شی زده کړي.