د آلمان له پاره بديل ګوند (AfD) چې په ښي اړخی هم ياديږي، د ۲۰۱۷م کال د سپتمبر ۲۴مه په ټاکنو کې د وړاندوينو خلاف ښې رايې وګټلې. په بايرن ايالت کې د دغه ګوند مشران خپله بريا لمانځي. دا تر دويمې نړيوالې جګړې وروسته لومړی ځل دی چې دغه ګوند د آلمان پارلمان يا بونديستګ ته بريالی کيږي.

د آلمان مرکزي پارلمان ته د آلمان له پاره د بديل (اې.ايف.دې) ګوند د بريا په اعلانيدو سره سم د آلمان په مختلفو ښارونو کې د دغه ګوند مخالفانو مظاهرې وکړې. مظاهره کونکو (اې.ايف.دې) ګوند پر توکم پرستانه سياست نيوکې کولې او ويل يې چې آلمان د افراطيت ځای نه دی.

د آلمان له پاره بديل ګوند په ۲۰۱۳م کال کې تاسيس شو. دغه ګوند په لومړيو کې د اروپايي اتحاد خلاف سياست مطرح کاوه، خو په ۲۰۱۵ او ۲۰۱۶ کلونو کې د اروپا مهاجرت په رامنځ ته کيدو سره يې د مهاجرت او اسلام ضد سياست غوره کړ.

الکساندر ګاولند د (اې.ايف.ډي) ګوند يو له مخکښو مشرانو څخه دی. ګاولند د سپتمبر ۲۴مې ټاکنو د لومړنيو پايلو د اعلان څخه د مخه په برلين کې د رسنيو او خپلو پلويانو په منځ کې د خبرو پر مهال.

(اې.ایف.دې) د آلمان په مخکينۍ عمومي ټاکنو کې چې ۴ کاله مخکې ترسره شوې ناکام شو. هغه وخت دغه ګوند ونه توانيد پنځه سلنه رايې چې د آلمان د قانون له مخې پارلمان ته د ننوتلو شرط دی پوره کړي.

خو د سپتمبر ۲۴ انتخاباتو کې د آلمان له پاره بديل ګوند لمړنۍ اعلان شوې رايې، د هغو وړاندوينو په پرتله ۱۱ سلنه زياتې وې چې تازه د دغه ګوند په اړه ترسره شوې وي. تمه نه کيده چې دغه ګوند دې تر۱۳ سلنې رايې وګټي.

د ټاکنو لومړنيو پايلو پر اساس، (اې.ايف.ډې) د آلمان پارلمان له ۳۶۰ څوکيو څخه ۸۶ څوکي او د تازه ځينو نورو رپوټونو پر اساس ۹۴ يې خپلې کړې دي.

دغه گوند په خپل مهاجر ضد سياست کې د اروپايي اتحاديې پر بهرنيو پولو د کنترول پر زياتيدو ټينګار کوي، هغه په دې دليل تر څو دغې اتحاديې ته غيرقانوني مهاجر را نه شي.

د آلمان ښي اړخی يا «آلمان له پاره بديل» ګوند غواړي چې ټول رد شوي مهاجر دې بايد په فوري توګه خپلو هيوادونو ته اخراج کړل شي. دا په داسې حال کې ده چې د آلمان يو شمير نور ګوندونه او بشري سازمانونه بيا له دغه سياست سره مخالفت ښکاره کوي.

که (اې.اف.دې) د رد شويو مهاجرو پر فوري اخراج ټينګار کوي، ورسره جوخت بيا د آلمان يو شمير نور ګوندونه او بشري سازمانونه له دغه سياست سره مخالفت ښکاره کوي. په تير او روان کال کې د افغان مهاجرو د اخراج پر ضد هم د آلمان په مختلفو ښارونو کې ډيرلاريونونه وشول.

دغه ګوند په خپلو بيانونو کې دا هم وايي چې پر رد شويو مهاجرو بايد مالي مرستې بندې او د اخراج بهير يې چتګ کړل شي.

اې.ايف. ډې ګوند ټینګار کوي چې په آلمان کې بايد ډير لږ مهاجرو ته پناه ورکړل شي او شرط ږدې چې هغوی بايد ژر او په بشپړه توګه په آلماني ټولنه کې مدغم کړل شي.

اې ايف دې یا د آلمان له پاره بديل ګوند په خپلو بيانونو کې دا هم ويلي دي چې اسلام د آلماني ټولنې برخه نه شي ګرځيدلی. دغه ګوند پر آلمانې ژبه، فرهنګ او سنتي ارزښتونو ډير ټيڼګار لري.

د ګوندنو په سياسي تګلارو او دريځونو کې بدلونونه شوني وي. دا چې وروسته له دې به (اې.ايف.دې) په خپل سياست، په ځانګړې توګه د اسلام او مهاجرو ضد دريځ کې عملاً څه کوي، آيا نرمښت به پکې راولي که نه، دا به تر دې وروسته د آلمان په نوي حکومت کې څرګند شي. انځورنه د دويچه ويله له آرشيف څخه.

تر څوارلسو کلونو اوږدو بحثونو او ناندریو وروسته، هالنډ پریکړه کړې چې د ۲۰۱۹م کال د اګست میاشتې له لومړۍ نیټې به پر حجاب یا نقاب بندیز عملي شي. د هالنډ پارلمان په تیري جون میاشت کې د دغه قانون د تصویب له پاره مثبته رایه وکاروله.

په اروپا کې فرانسه لومړی هیواد دی چې په عامه ځایونو کې یې د میرمنو پر بشپړ حجاب یا نقاب بندیز وضع کړ. د پاریس حکومت په ۲۰۱۱م کال کې دغه راز یو بندیز عملي کړ چې له کبله یې په دې هیواد کې شاوخوا ۲۰۰۰ مسلماني میرمنې اغیزمنې شوي دي.

په فرانسه کې پر نقاب د بندیز تر وضع کیدو یوازې درې میاشتي وروسته یعنې د ۲۰۱۱م کال په جولای میاشت کې بلجیم هم په ورته اقدام لاس پوري کړ او د مخ پر پټولو یې بندیز وضع کړ. د بلجیم د قوانینو په رڼا کې هغه میرمنې چې مخ پټوي پر جریمي سربیره به تر اوو ورځو پورې زنداني کړل شي.

په اتریش کې د میرمنو پر حجاب یا نقاب د بندیز دغه قانون د ۲۰۱۷م کال په اکتوبر میاشت کې تصویب شوی دی. د دغه قانون پر اساس په عامه ځایونو کې باید د میرمنو څیره په ښکاره توګه د لیدو وړ وي.

د هالنډ په څیر بلغاریا هم په ۲۰۱۶م کال کې د مخ پر پټولو بندیز وضع کړی دی. د دغه قانون نه مراعت کوونکې میرمنې ښايي ان تر۷۵۰ یورو پورې جریمه شي. خو د نورو هیوادونو برعکس په عبادتځایونو، د لوبو په ځایونو او دفترونو کې استثنا موجوده ده.

په ډنمارک کې د ۲۰۱۸م کال د اګست میاشتې له لومړۍ نیټې پر مخ پټولو یا نقاب باندې بندیز وضع شوی دی. د تیر کال په می میاشت کې د ډنمارک پارلمان دغه قانون د رایو په اکثریت سره تصویب کړ. د دغه قانون تر تصویب وروسته، د ډنمارک حکومت وویل چې دغه اقدام مذهبي اړخ نه لري.

مراکش له ۲۰۱۷م کال راهیسې پر داسې جامو بندیز وضع کړی چې له امله یې د یو چا مخ په بشپړه توګه پټ شي. په دغه اکثریت مسلمان میشته هیواد کې د دغه کار تر شا هدف امنیتي دلایل په ګوته شوي دي. هغه مهال د دې هیواد حکومت ویلي وو چې یو شمیر مجرمین د جرمونو د ترسره کولو له پاره له دغه راز جامو څخه د وسلو په توګه کار اخلي.

د فریقا بل مسلمان هیواد چاډ هم د ۲۰۱۵م کال د جون په میاشت کې تر دوو خونړیو ځانمرګو بریدونو وروسته، د څیرې پر بشپړ پټولو بندیز وضع کړ. هغه مهال حکومت ویلي ول چې د بوکو حرام په نامه ترهګره ډله د خپلو بریدونو د کامیابۍ له پاره له حجابونو ګټه اخلي. د چاډ له پنځوسو سلنه څخه ډیر وګړي مسلمانان دي.

د ۲۰۱۹م کال په جون میاشت کې په تونس کې تر ترهګریزو بریدونو وروسته، د دې هیواد ولسمشر د څیرې پر بشپړ پټیدو باندې بندیز وضع کړ. په دې مسلمان میشته هیواد کې د دغه بندیز اصلي دلیل امنیتي اندیښنې په ګوته شوي دي.

تاجيکستان د ۲۰۱۷م کال په سپتمبر میاشت کې له وړاندې نه په موجود یوه قانون کې تر تغیراتو وروسته، د ځايي جامو پر ترویج ډیر فشار راوړل شو. دغه اکثریت مسلمان میشته هیواد د دغه قانون له لارې د مخ د بشپړ پټولو مخنیوی وکړ او حجاب یا نقاب یې منع کړ. خو بیا هم دغه هیواد د دغه قانون سرغړونکو ته کومه جریمه او یا جزا نه ده ټاکلې.