هغه په نيويارک کې په خپله وينا کې د خليج پر ټولو هېوادونو غږ وکړ چې د فارس خليج د تر ټولو مهمې لاري هورمز تنگي شخړه په گډه حل کړي. خو روحاني په دې ترڅ کې امريکا متحده ايالات ياد نه کړل.
د روحاني د پلان هدف دادی چې د سيمې ټول هيوادونه د خارجي مداخلې پرته بايد د دې زمينه برابره کړي چې شخړې یې حل شي. هغه وويل: «موږ په خپلو کې سره گاونډيان يوو نه د امريکا متحده ايالاتو.»
هغه وويل چې امريکا په افغانستان، سوريه او عراق کې ناکامه شوې ده. روحاني زياته کړه: «داسې يو حکومت د دې وړتيا نه لري چې د اوسني وخت پیچلې ستونزې حل کړای شي.»
د بنديزونو تر فشار لاندې مذاکرات
ولسمشر روحاني وويل چې تر څو چې پر ايران بندیزونه لگيدلي وي، تر هغه به له دونالد ترمپ سره خبرې ونه کړي. هغه وويل: «له داسې يوه دښمن سره به خبرې ونه کړو چې هڅه کوي ايران د فشار او بنديزونو د وسلې له لارې پر گونډو کيدو ته مجبوره کړي.»
روحاني په خپله وينا کې د امريکا حکومت د سختو بندیزونو په وجه «جنايتکار» وباله چې د بې رحمانه اقتصادي ترهگرۍ مسئوليت پر غاړه لري. په عين وخت کې نوموړي دا هم روښانه کړه چې د خليج وضعيت څومره جدي دی: «زموږ سيمه په يوه سخت ناوړه حالت کې ده او يوه کوچنۍ سهوه د يوه ستر اور لامل گرځيدلی شي.»
روحاني زياته کړه چې که امريکا رښتيا مذاکراتو ته ليواله وای، نو لومړی به یې نړیوال اتومي تړون بيرته منلی او بندیزونه لغوه کړي وای. هغه خبرداری ورکړ: «د ايران صبر هم حد لري.» نوموړي په دې اړه شک څرگند کړی، چې گني امريکا متحده ايالات له ايران سره خبرو ته په جدي توگه چمتو ده.
روحاني وويل: «موږ د هغو کسانو له خوا د مذاکراتو پر بلنه باور نه شو کولی چې ادعا کوي چې زموږ د ملت د عزت او سوکالۍ پر ضد یې د تاريخ تر ټولو سخت بندیزونه لگولي دي.» هغه وويل: «د ایران ملت به دا جنايت هيڅکله هیر نه کړي او نه به يې وبخښي.»
د ايران او امريکا ترمنځ مستقیم مذاکرات د روحاني تر دې وينا وروسته اوس غیر احتمالي بريښي. ترمپ د سه شنبې په ورځ د عمومي بحث پر وخت بل ډول اشارې کړې وې. که څه هم هغه ايران په نزدې ختیځ کې د گډوډې له پاره گرم بللی وو، خو په ټولیزه توگه یې لهجه له بل هر وخت څخه معتدله وه. هغه وويل: «امريکا د هغو ټولو اړخونو سره دوستۍ ته چمتو ده چې په رښتيا سولې او درناوي ته ليوال وي.» هغه زياته کړه: «موږ شريکان غواړو نه مخالفين.»
نوي بندیزونه
خو د هغه حکومت د چهار شنبې په ورځ پر هغه چينايي شرکتونه چې له ايران څخه تيل واردوي، نوي بندیزونه ولگول. د امريکا متحده ايالاتو د بهرنيو چارو وزير مايک پمپيو وویل چې شرکتونه او مشرتابه یې د تيلو پر تجارت د امريکا له بندیز څخه د سرغړونې له پاره جزايي شوي. چين چې له څو مياشتو راهيسې له امريکا سره په يوه تجارتي شخړه کې ښکيل دی، د ایران د تیلو تر ټولو مهم واردوونکی بلل کيږي.
د آلمان د بهرنيو چارو وزير هايکو ماس د روحاني تر وينا مخکې ټينگار وکړ چې روحاني او ترمپ دې ژر تر ژره سره وگوري. هغه ويلي ول چې دی هيله لري چې دغه ليده کاته دې آن د ملگرو ملتونو د عمومي اسامبلۍ په ترڅ کې روانه اوونۍ ترسره شي.
ترمپ که څه هم چې په دې وروستيو کې په څو ځلي بې له مخکنيو شرطه له روحاني سره ملاقات ته چمتووالی ښوولی وو خو د سعودي عربستان د تیلو پر تاسيساتو تر بريدونو وروسته یې خپله خبره بيرته اخيسته وه. خو په نيويارک کې اوس هم د ايران او امريکا ترمنځ د لانجې د شدت د کمولو له پاره هلې ځلې روانې دي.
BS/NZ (DPA, AFP)
زموږ له آرشيف څخه:
ایران ته یو انځوریز سفر
کله چي سړی ایران ته سفر وکړی نو له یوه څو زره کلن زوړ تاریخ او کلتور، باشکوهه ودانیو، یوه بې ساري طبیعت او حیرانوونکې میلمه پالنې سره مخامخیږي.
انځور: picture alliance/Prisma
کاشان: له مینې ډک کوچنی ښار
دغه ښار له خپلو عنعنوي ودانیو، جوماتونو او بازارونو سره زړه راکښوونکی دی خو د کاشان شاوخوا پرتې سیمې هم ترې کمې نه دي: په ځانګړې توګه مالګین سمندر او هغه ته نژدې د مرنجاب د صحرا ستر طبیعت د لیدو وړ دي. که څوک له خوبه وختي پاڅیږي نو په مرنجاب کی د لمر د پورته کیدو ښایسته منظره هم لیدلی سي.
انځور: DW/F. Schlagwein
اصفهان: په هر ځای کي هنر
د ایران په هر ځای کي هنر تر سترګو کیږي. د شیخ لطف الله د جومات د ګنبدی په داخلي برخه کي ظریف کاري د دې څرګندويي کوي چي ایران څومره له جزئیاتو سره علاقه لري. له جومات څخه بهر هم هر ځای رنګونه، نقاشۍ او پر دیوالونو باندی رسامۍ لیدل کیږي.
انځور: DW/F. Schlagwein
آبیانه: سور کلی
د کاشان او اصفهان ترمنځ پروت دغه کوچنی کلی یوازې شاوخوا ۳۰۰ اوسیدونکي لري. خو بیا هم په ایران کی څه نا څه هر څوک هغه پیژني. د سور رنګه خټینو کورونو په لرلو سره دغه کلي له څه د پاسه ۲۰۰۰ کلونو راهیسي خپل کلتور او ژبه ساتلی ده او له همدې کبله د ډیرو ایرانیانو له پاره د هغوی د تاریخ منعکس کوونکی شمیرل کیږي. آبیانه له ۲۰۰۷ کال راهیسي د یونسکو د کلتوري میراثونو په لست کي شامل دی.
انځور: DW/F. Schlagwein
د لوت دښته: ډیره توده
زیاتره کسان د مریخ د سیارې سطحه همداسې تصوروي. د لوت دښته چی کالوت هم نومیږي، داسي یو ځای دی چي ژوند په کښي نسته. د ۷۰،۷ درجې تودوخې په لرلو سره دغه ځای په ۲۰۰۵ کال کی د ناسا له خوا د ځمکې د تر ټولو تودې سیمې په توګه ونومول شوه. هر هغه څوک چي د ایران ختیځی برخې ته سفر کوی نو که څه هم هلته ډیره ګرمي وي خو باید په هر صورت له لوت څخه لیدنه وکړي.
انځور: DW/F. Schlagwein
یزد: په وچه کی شنه سیمه
د ایران د دوو سترو دښتو ترمنځ د هیواد یو له ښایستو ښارونو څخه «یزد» پروت دی. په پخوانیو وختونو کي د کاروانونو دغه تم ځای د خپلو انتیکو ودانیو په درلودلو سره چي تر نن ورځي پورې همداسي پاته دي، ډیر مشهور دی. سړی کولای سي د شپې له خوا د عنعنوي رستورانونو له بامونو څخه د یونسکو د نړي د میراث دغه ښارله لیدو څخه خوند واخلي.
انځور: picture alliance/Prisma
ګلستان: په زړه پوری منظره
له ښاره ووځئ او طبیعت ته داخل شئ: د ایران په شمال ختیځ او د توریستانو له عامې سیمو څخه دباندې، ګلستان پروت دی. په دغه ځای کي د خالد نبی د مقبرې لیدل حتمي دي. له دغه ځایه سړی، هرې خوا ته د تپو او غونډیو بې پایه سلسله ویني.
انځور: DW/F. Schlagwein
شیراز: د ایرانیانو د خوښې ښار
کله چي سړی له ایرانیانو وپوښتي چي د خوښي ښار یې کوم دی، نو زیاتره یی په ځواب کې د شیراز نوم اخلي. په رښتیا هم شیراز د نامتو شاعر حافظ د مقبرې په لرلو سره نور د لیدو وړ ځایونه هم لري. په تیره بیا د ناصر المولک مسجد د یادولو وړ دی. د سهار له خوا د رنګینو کړکیو څخه د لمر د وړانګو تیریدل، د مسجد په دننه کی یوه جادویی فضا رامنځته کوي.
انځور: DW/F. Schlagwein
تخت جمشید: د پخواني فارس یادون
د شیراز په شمال کي د قصرونو پخوانۍ انتیک ښار پیرسپولیس پروت دی. دغه ښار په داسي یوه وخت کی جوړ سوی وو چي د فارس ستره امپراطوري له شمالي افریقا څخه تر هند پوری غځیدلې وه. له میلاد څخه مخکی ۳۳۰ کال کي دغه ښار تر یو ځایه د الکساندر کبیر له خوا ونړول سو. د دغه ځای د صحرا ریګ څه د پاسه ۲۰۰۰ کاله زړې دي. نن ورځ دغه سیمه د یونسکو له خوا د نړۍ د میراثونو په لست کی شامل شامله سوې.
انځور: DW/F. Schlagwein
د ایران باغونه: مهم خلوتځایونه
په ایران کي بې شمیره باغونه نه یوازې دا چي ښکلي دي بلکی د ډیرو ایرانیانو له پاره د خلوت ځایونه هم دي. دلته مجرد ځوانان کولای سي د پولیسو او والدینو له نظره لیرې یو له بل سره وویني او له ژوند څخه خوند واخلي. یو له دغو ښکلو باغونو څخه د شهزاده باغ دی چي د ایران په ختیځ کي، کرمان ته نژدې په ماهان کي پروت دی.
انځور: DW/F. Schlagwein
Wپه میلمه پالنه کی نړیوال اتلان
د ډیرو غربي سیلانیان له پاره دا د حیرانتیا خبره وي چي ایرانیان څومره میلمه پاله او مهربانه خلک دي. په هر ځای کي خلکو ته د ډوډۍ خوړلو او یا چای چښلو بلنه ورکول کیږي. په خاص ډول د ایراني عنعنوي ډوډۍ خوړلو پر وخت زیاتره وخت ټوکي ټکالي او خنداګاني کیږي.