د جکارتا په ایکو اسلام نړیوال کنفرانس کې د دویچه ویله د آسیا څانګې مشرې دیبا راتي ګوها، وویل چې د نړۍ ټول مذهبونه او ادیان خپلو پیروانو ته د چاپیریال ساتنې په هکله لارښوونې کوي. هغې وویل چې په اسلام کې هم پر دغه موضوع ټینګار شوی دی. د ګوها په خبره په بودیزم، هندو مذهب، مسیحیت، یهودیت او اسلام کې طبعیت «د خدای له لوري د یوې ډالې» په توګه یاد شوی دی.

په اندونیزیا کې د یوه وتلي مذهبي سازمان واحد انستیتوت د مشر مجتبی حمیدي په خبره الله انسانان په ځمکه کې د خپلو استازو په توګه لیږلی دي او دوی ته یې دنده سپارلې چې پر ځمکه باندې د خدای له خوا د خلق شوي طبعیت ساتنه وکړي.

په جاکاراتا کې د کنفرانس بله ګډونواله او د چاپیریال د برخې فعاله اګسټینا اسکندر، وايي چې د ځمکې تر ویجاړۍ وروسته انسانان بله داسې کومه سیاره نه لري چې پکې ژوند وکړي. د نوموړي په خبره له همدې کبله خلک باید په ګډه د چاپیریال ساتنې په برخه کې سره لاسونه ورکړي.

د پاکستان په کراچۍ ښار کې د چاپیریال ساتنې د ادارې کارمند توفیق پاشا وايي چې د چاپیریال هدف ځمکه ده، هغه ځمکه چې انسانان ورته مور هم وايي. د هغه په خبره موږ انسانان له ځمکې سره داسې چلن نه کوو لکه چې له مور سره باید وشي.

په اندونیزیا کې د چاپیریال دوسته جوماتونو د بنسټ ایښودونکي هایون پروبوو، په خبره په اسلام کې اصراف منع دی او جوماتونه باید د دغه راز لارښوونو د عملي کولو په برخه کې یو مثال پر ځای پریږدي.

د نړیوالو مذهبي زده کړو بنګالی پروفیسور ابوسیام وايي چې د اسلام د لارښوونو پر اساس په چاپیریال کې توازن ساتل ډیر ارزښتمند دي او دا چې انسانان د دغه توازن یوه برخه ده. د نوموړي په خبره که چیرته انسانان طبیعي چاپیریال له منځه وړي نو په اصل کې دوی د خپل څښتن له لارښوونو څخه سر غړونه کوي.

په کراچۍ ښار کې د «ګاربیچ کین» په نامه د چاپیریال په برخه کې د یوه سازمان موسس احمد شبر، وايي چې د انسانان د بقا او پایښت له پاره ښه چاپیریال یو اساسي رکن دی. د نوموړي په خبره په ورځني ژوند کې د انسانانو پایدراه فعالیتونه د یوه ښه راتلونکي له پاره اساسي نقش ادا کوي.

د «ایکو اسلام» په نوم د دغه کنفرانس هدف د چاپیریال اړوند د اسلامي لارښوونو یوازې عامول نه بلکه د اسلام د سوله ایز اړخ په هکله عامه پوهاوی هم دی. دغه دوه ورځنی نړیوال کنفرانس د روانې اکتوبر میاشتې پر ۳۰ او ۳۱ نیټه د اندونیزیا په پلازمینه جاکارتا کې ترسره کیږي.

په دغه دوه ورځني نړیوال کنفرانس کې د کوربه اندونیزیا په ګډون د پاکستان، بنګله دیش او آلمان استازي ګډون لري. په دوی کې وتلې مذهبي څیرې، د چاپیریال د برخې فعالین او د رسنیو استازي هم شامل دي.

په دغه کنفرانس کې د اندونیزیا د چاپیریال ساتنې د وزارت استازې سیسلیا سولاستري، د دې هیواد په کچه د چاپیریال ساتنې په برخه کې د حکومت پر اقدماتو د رڼا اچولو تر څنګ وویل چې د جکارتا حکومت هڅه کوي چې په نړیواله کچه د تودوخې د درجې د کنترول په برخه کې اندونیزیا خپل نقش ولوبوي.

په دغه دوه ورځني نړیوال کنفرانس کې د چاپیریال اړوند په مختلفو موضوعاتو بحثونه او د نظر تبادلې کیږي. بحث تر ډیره پورې د چاپیریال او اسلام ترمنځ اړیکې ته ځانګړی شوی دی. په دغه کنفرانس کې د اندونیزیا د چاپیریال ساتنې ګڼ شمیر فعالین هم ګډون لري.

د نړۍ په تر ټولو ستر مسلمان میشته هیواد اندونیزیا، کې ګڼ شمیر داسې چاپیریال دوسته جوماتونه رغول شوي چې په بشپړه توګه چاپیریال ته د زیان رسولو مخنیوی کوي. د دغې پروژې مسوول هایو پروباوو، په دغه کنفرانس کې ګډونوالو ته وویل چې له دغه راز جوماتونو سره د چاپیریال ساتنې د هڅوعملي نتیجه لیدل کیدلی شي.

په جکارتا کې د اکتوبر په ۳۰ او ۳۱مه نیټه په دغه کنفرانس کې ګڼ شمیر چاپیریال دوسته تولیدات هم نندارې ته وړاندې کیږي. د دغو تولیداتو جوړونکي غواړي نړیوالو ته داسې پیغام واستوي چې د چاپیریال دوسته ژوند پرته د انسانانو راتلونکی له تیارو سره مخامخ دی.

په اندونیزیا کې د چاپیریال ساتنې موضوع نوې نه ده. په دغه دوه ورځني کنفرانس کې ګڼ شمیر چاپیریال دوسته مودلې غواړي خپل توکي هم نندارې ته وړاندې کړي. دوی ټینګار کوي چې خلک باید داسې تولیدات وکاروي چې چاپیریال ته زیان ونه رسوي.