دریو آسترالیايي ورځپاڼو په ۲۰۱۸م کال کي په افغانستان کي د آسترالیايي ځواکونو د پوځي ماموریت په ترڅ کي د شپږو بې وسلو افغان بندیانو په غیرقانوني وژنو کي د بن رابرتز سمیت د لاس لرلو په اړه ځیني رپوټونه خپاره کړي وه.
نوموړي آسترالیايي سرتیري دغه درې ورځپاڼي (the Sydney Morning Herald , the Age , and the Canberra Times ) د رپوټونو د خپرولو په دلیل په رسوايي تورني کړې وې.
د یوه افغان په وژنه تورن آسترالیايي سرتیری په ضمانت آزاد شو
په آسترالیا کي یوې محکمې د دغه پخواني سرتیري د دعوا په ردولو سره ویلي دي چي نوموړو ورځپاڼو په دې اړه خپلي ډېري ادعاوي د پام وړ ثابتي کړي دي.
سمیت دعوا کړې وه چي دغو رسنیو هغه د داسي یوه کس په توگه معرفي کړی دی چي د پوځي عملیاتو اخلاقي او حقوقي قوانین یې تر پښو لاندي کړي دي.
رابرت سمیت ته د ډېرو پوځي مډالونو له ترلاسه کولو وروسته د یوه اتل په سترگه کتل کیده. نوموړي د نورو ترڅنگ په افغانستان کي له ۲۰۰۶ تر ۲۰۱۲ پوري د شپږو دورو خدمت له پاره هم مډال ترلاسه کړی وو.
طالبان: خارجي ځواکونو «بې شمیره جرمونه» ترسره کړی دي طالبانو چي په خپله په افغانستان کي د ۲۰ کلني جگړې د ډیریو وژنو مسئول بلل کیږي، ویلي دي چي هغه پیښي چي په آسترالیا کي تر پلټني لاندي دي، د بهرنیو ځواکونو د ممکنه جنگي جرایمو «یوه کوچنۍ برخه» ده چي د افغانستان په ۲۰ کلنه جگړه کي رامنځه سوي دي.
د رویترز خبري آژانس د رپوټ له مخي د طالبانو د ادارې ویاند، بلال کریمي ویلي دي چي بهرنیو ځواکونو د افغانستان په جگړه کي »بې شمېره جرمونه« ترسره کړي دي. هغه ویلي دي چي طالبان په هیڅ محکمې باندي باور نه لري چي ټولو دغو جرمونو ته رسیدگي وکړي.
په افغانستان کې د جنګي جرم په تور يو آستراليايي عسکر نيول شوی
د آسترالیا چارواکي د سرتیرو غیرقانوني کړنو ته رسیدگي کوي د روان میلادي کال په مارچ میاشت کي د آسترالیا پولیسو، په افغانستان کي د دغه هیواد لومړنی پخوانی سرتیري په رسمي ډول په وژنو تورن کړ.
دغه گام پس له هغه پورته سو چي د دغه هیواد پلټنو په افغانستان کي د ځانگړو ځواکونو ۱۹ سرتیرو ممکنه غیرقانوني کړنې معلومي کړې.
په بهرنیو ماموریتونو کې د وژل شویو امریکايي پوځیانو یادون
د اولیور شولز په نوم د آسترالیا د ځانگړو هوايي خدماتو یو سرتیری په روزگان ولایت کي د یوه افغان د وژلو په تړاو په ۲۰۱۲م کال کي د قتل له تور سره مخامخ سو.
د آسترالیا پولیس د ځانگړې ارزوني د دفتر په همکارۍ چي په ۲۰۲۱م کال کي جوړ سوی، په فعالانه ډول هلي ځلي کوي ترڅو د آسترالیا د کوماندويي او د هوايي ځانگړو خدماتو د عالې ځواکونو پر وړاندي چي له ۲۰۰۵ تر ۲۰۱۶م کال پوري یې په افغانستان کي خدمت کړی دی، دوسیه جوړه کړي.
په افغانستان کي د ناټو د پوځي ماموریت په ترڅ کي ۳۹ زرو آسترالیايي پوځیانو خدمت وکړ او په دغه ماموریت کي ۴۱ سرتیري وژل سوي دي.
GP/NZ/Reuters
په افغانستان کې د المان د پوځي ماموریت لوړې ژورې
آلماني سرتیري کابو له ۲۰ کلونو راهیسې په افغانستان کې د ناټو ماموریت په چوکاټ کې حضور لري. که څه هم د آلماني ځواکونه د ماموریت نیټه د مارچ مياشتي پر ۳۱مه ختمیږي، خو په پام کې ده چې وغځول شي. انځور: Deshakalyan Chowdhury/AFP/Getty Images د ۲۰۰۱م کال په دسمبر کې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید شو د آلمان فدرال پارلمان د ۲۰۰۱م کال په دسمبر میاشت کې له هیواده د باندې د آلماني ځواکونو ماموریت تائید کړ. د آلمان د پارلمان د پریکړې له مخې، آلماني ځواکونه د «آیساف» نړیوال ماموریت په ترڅ کې په افغانستان کې ګمارل شوی وو.
انځور: Shah Marai/AFP/Getty Images ۲۰۰۳: آیساف د ماموریت پراخیدل د ملګرو ملتونو امنیت شورا، له کابله د باندې د آیساف ماموریت د غځولو پریکړه وکړه. د آلمان فدرال پارلمان هم په کندز ولایت کې د خپل هیواد د ځواکونو ماموریت تائید کړ. آلمان په ۲۰۰۶م کال کې د افغانستان په نهو شمالي ولایتونو کې د آیساف قومانداني پر غاړه واخیسته.
انځور: picture-alliance/dpa/R. Hirschberger ۲۰۰۹: په کندز کې د تیلو پر دوو ټانکرونو بمباري د ۲۰۰۹م کال د سپتمبر پر څلورمه، د امریکا متحده ایالاتو هوایي جنګي الوتکو د یوه آلماني قوماندان ګیورګ کلاین، په دستور دوه هغه ټانکرونه بمبار کړل چې طالبانو تښتولي ول. په دغه پيښه کې د ملکیانو په کډون تر سلو زیات کسان ووژل شول.
انځور: Jawed Kargar/dpa/picture alliance ۲۰۱۱: په مزار شریف کې افغان امنیتي ځواکونو ته د مسوولیت سپارل په ۲۰۱۱م کال کې افغان امنیتي ځواکونو په مزار شريف ښار کې امنیتي مسؤلیت پر غاړه واخیست. په دغه ولایت کې د آیساف په چوکاټ کې د آلماني ځواکونو سترې پوځي اډې موقعیت درلود.
انځور: picture-alliance/dpa ۲۰۱۳: افغان امنیتي ځواکونو ته د کندوز د امنیتي مسؤلیت سپارل افغان ځواکونو ته د امنیتي مسؤلیتونو د سپارلو په لړ کې، د ۲۰۱۳م کال په اکتوبر میاشت کې د کندوز ولایت امنیتي چارې له آلماني ځواکونو څخه افغان ځواکونو ته وسپارل شوې.
انځور: AFP/Getty Images/J. Eisele ۲۰۱۴: د قاطع ملاتړ ماموریت پېل په ۲۰۱۴م کال کې په افغانستان کې د نړیوالو ځواکونو جنګي ماموریت پای ته ورسید. خو په افغانستان کې په زرونو بهرني عسکر د ناټو د «قاطع ماموریت» په چوکاټ کې په افغانستان کې پاتې شول، چې دنده یې د افغان امنیتي ځواکونه روزنه ده. په لومړي سر کې آلمان تر ۸۵۰ عسکرو پورې په افغانستان کې د دغه ماموریت په چوکاټ کې د خپلو ځواکونو ونډه تائید کړه.
انځور: Allison Dinner/ZUMAPRESS/imago images ۲۰۱۸: د قاطع ماموریت غځیدل د ناټو شریکانو په ۲۰۱۸م کال کې پریکړه وکړه چې د دغه هیواد د امنیتي وضعیت تر ښه کیدو پورې، د قاطع ماموریت په چوکاټ کې خپلو فعالیتونو ته ادامه ورکړي.
انځور: picture-alliance/ZumaPress ۲۰۲۰: د امریکا او طالبانو ترمنځ توافق امریکا متحده ایالات له طالبانو سره د څو میاشتو مذاکراتو وروسته د ۲۰۲۰م کال په فبرورۍ میاشت کې یو تړون لاسلیک کړ چې له مخې د ۲۰۲۱م کال تر می میاشتې پورې له افغانستانه د خپلو ځواکونو د وتلو ژمنه کړې. د دې په بدل کې طالبانو ژمنه کړې وه چې د افغانستان له خاورې د ترهګرو فعالیت ته اجازه ورنه کړي.
انځور: Hussein Sayed/AP/dp/picture alliance ۲۰۲۰: ترمپ د ځواکونو کمولو اعلان وکړ د ۲۰۲۰م کال په نومبر میاشت کې د امریکا متحده ایالاتو پخواني ولسمشر اعلان وکړ چې په افغانستان کې د خپلو عسکرو شمیر تر ۲۵۰۰ راټیټوي. په دې ترتیب د سږکال تر جنورۍ میاشتې پورې په افغانستان کې د امریکایي ځواکونو شمیر ۲۵۰۰ ته راټیټ شوی دی.
انځور: Brian Harris/Planet Pix/ZUMA/picture alliance
