د کوکنارو کرل چي له هغه څخه د هروئينو د جوړيدو لومړۍ ماده يعني ترياک په لاس راځي، کښت يې په ۲۰۲۲م کال طالبانو منع اعلان کړ.
د UNODC ادارې په رپوټ کي راغلي دي چي له همدې کبله تېرکال په نړۍ کي د ترياکو توليد ۷۴ سلنه او څه ناڅه له ۲۰۰۰ ټنه کم سوی دی.
د يادي ادارې کارپوه توماس پيچمن، وايي چي تر اوسه پوري په بازارانو کي د دغو موادو کمښت نه ليدل کيږي. هغه خبرداری ورکوي: «خو کمښت به يې راسي. او وروسته ممکنه ده چي يوه ستونزه به وي.»
په نوموړي رپوټ کي راغلي دي چي که د هيروئينو مصرف کوونکو ته د کمښت په صورت کي، په مخ پر زياتيدونکي ډول طبي بديلونه وړاندي نه سي، بيا نو کيدای سي هغوی د نيتازين او يا هم فينتانيل په څير نورو غيرقانوني مصنوي مخدره موادو ته مخه کړي. دغه مخدر مواد د هيروئينو په پرتله لا زيات اغيز لري او تر اندازې زيات استعمال يې د مړيني سبب گرځي.
د رپوټ په حواله په نړۍ کي ۲۹۲ ميليونه انسانان مخدره مواد کاروي، چي دغه رقم د لس کاله مخکي په پرتله تر ۲۰ سلنه زيات ډېروالی ښيي. د هغوی ډېره برخه چي ۲۲۸ ميليونه کيږي، چرس استعمالوي.
له مخدرو موادو او جرمونو سره د مبارزې له پاره د ملګرو ملتونو ادارې کارپوهان د کوکائينو د مخ پر ډېرېدونکي توليد اواستعمال په هکله هم خپله اندېښنه ښيي. د هغوی په خبره دغه ماده نه يوازي په جنوبي امريکا او کارائيب کي د زورزياتيو، بلکي په اروپا کي د روغتيايي ستونزو د رامنځته کيدو سبب هم کيږي.
د بنګو د استعمال ګټي؛ البته په اعتدال سره
که تاسې پر بنګو روږدي یاست، نو دا ستاسې ژوند په خطر کې اچولی شي. خو څیړونکي وایي چې که تاسې په اعتدال سره له بنګو استفاده وکړئ، نو ځینې ګټې هم لري. نور تفصیل په انځوریز رپوټ کې لوستلی شئ:
انځور: Novartis Vaccine
۱- د مِرګي خطر کموي
د امریکا په وىرجینیا ایالت کې د کامن ویلت پوهنتون له خوا په ۲۰۱۳م کال کې د یوې څیړنې په پایله کې ویل شوي وو چې د چرسو او بنګو متوازنه استفاده کولی شي د مرګي او ځینې نورو عصبي ناروغیو څخه د ژغورل کیدو په برخه کې مرسته وکړي. البته په هغه صورت کې چې له دغو موادو څخه د نشې په ډول نه، بلکې د درملو په توګه استفاده وشي.
«دي جرنل آف الزایمر ډیزیز» مجله کې د چاپ شوي یوه رپوټ په اساس چرس په ډیرې چټکۍ سره د عصبي فعالیتونو د کمیدو یا بطي کیدو مخه نیسي. د دې استعمال د الزایمر یا هیرې ناروغۍ خطر هم کموي، البته په هغه صورت کې چې د درملو په شکل کې استعمال کړای شي، نه د نیشې په ډول.
انځور: Colourbox
۴- د سرطان خطر هم کموي
په امریکا کې د سرطاني ناروغیو اړوند یوه انټرنټ پاڼه «کینسر ډاټ آرګ» کې په ۲۰۱۵م کال کې د خپور شوي یوه رپوټ پر بنسټ، چرس یا بنګ پر سرطان د اخته کیدو خطر کې د کمښت راوستلو او ژغورنې په برخه کې مهم رول لوبولی.
انځور: Imago/Science Photo Library
۵- د کیمو تیراپي د زیان کمښت
د «یو اس ایجنسي فار ډرګ ایډمنستریشن» په حواله چرس د سرطانو له ناروغانو سره په یو بل ډول مرسته کوي. د سرطان ناروغان باید اکثره وخت د علاج له پاره کیموتیراپي وکړي، او چرس د دې تیراپي د مضره اثراتو په کمښت کې مرسته کوي.
انځور: Frederic J. Brown/AFP/Getty Images
۶- د فلج خطر کموي
د بریتانیې د نوټنګهم پوهنتون محقیقین په دې اند دي چې چرس یا بنګ دماغ صحتمند ساتي چې له امله یې د فلج خطر کمیږي. البته دا باید د درملو په شکل استعمال شي نه د نیشې په ډول.
انځور: Colourbox
۷- له درده نجات
د شکر د لوړیدو په صورت کې مریض په خپل بدن او اندامونو کې شدید درد احساسوي. د کالیفورنیا پوهنتون د څيړونکو په حواله چرس د دوی په تکلیف کې د کمښت سبب کیدلی شي.
۸- د تور زیړي په جانبي عوارضو کې کمښټ
چرس د هیپيټایټس سي یا تور زیړي په جانبي عوارضو کې هم د کمښت سبب کیږي. د بنګو له محدود استعمال سره د دې مضرې ناروغۍ په جانني عوارضو کې تر ۸ سلنه کموالی لیدل شوی دی. لکه څرنګه چې په یو شمیر درملو کې له دغو نیشه توکو څخه استفاده کیږي، په دې ټولو مواردو کې باید د ډاکټر د سپارښتنې مطابق باید عمل وشي.