د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د معلوماتو له مخې، دغه وړاندیز به په کلني ډول شاوخوا ۱۴،۷ میلیونه اغیزمن کړي او د ویزې غوښتونکي کسان اړ دي چې د ویزې د درخواستۍ تر تاریخ پنځه کلن مخکیني ټول معلومات چارواکو ته وسپاري.
د دې معلوماتو سربیره نور معلومات هم راټولیږي. د بیلګې په توګه آیا دغه کس تر دې پخوا له کوم هیواد څخه اخراج شوی او یا هم آیا د دې کس کوم غړی په ترهګریزو کړنو کې ښکیل دی او که نه.
دغه نوي وړاندیز شوي قوانین د سیاحت د ویزې او یا هم د مهاجرت د ویزې غوښتونکو له پاره عملي کیږي. د هیوادونو چارواکي او یا دپلوماتان بیا له دې قوانینو معاف کړل شوي دي.
دغه نوي قوانین د تیرې جمعې په ورځ خپاره شوي او اوس مخکې له دې چې دغه قوانین عملي یا رد شي، دوی د ۶۰ ورځو وخت لري ترڅو په دې هکله خپل نظرونه له حکومت سره شریک کړي.
د امریکا د ملکي آزادیو ټولنې بیا په دې هکله اندیښنه څرګنده کړې او وايي چې دغه اقدام به د بیان پر ازادۍ او اړونده مسائلو ډیر منفي اغیز ولري.
دا په داسې حال کې ده چې د تیر مالي کال په ترڅ کې ۵۵۹ زره او ۵۳۶ کسانو د امریکا د مهاجرت د ویزې او له شاوخوا ۹ نیم میلیونو څخه ډیرو بیا مختلفو نورو ویزو ته درخواست کړی وو. تر دې وړاندې ولسمشر ترمپ د لا ډیرو سختو قوانینو د معرفي کولو ژمنه کړې وه ترڅو د هغه په خبره په امریکا متحده ایالاتو کې د ترهګرۍ مخه ونیول شي.
زموږ له آرشیف څخه:
د امريکا مرستي معنی څه؟
امريکا متحدو ايالاتو د ۲۰۱۸م کال په پېل کي پر پاکستان خپلي تقريبا ۲۵۵ ميليونه ډالره نظامي مرستي بندي کړې. دا څه ډول مرستي دي او تاسو د امریکا د مرستو په اړه کوم معلومات لرئ؟
انځور: picture-alliance/AP/A. Brandon
د امريکا متحدو ايالاتو مرسته معنی څه؟
د امريکا متحدو ايالاتو د پرمختيايي مرستو اوسنی نظام د ۱۹۶۱م کال د بهرنيو مرستو په قانون رامنځ ته سوی دی. د دغه قانون مقصد په ټوله نړۍ کي د امريکا د حکومت له لوري د مرستو تنظيمول ول. په امريکا متحدو ايالاتو کي دغو مرستو ته «له نړۍ سره د وسايلو شريکول» هم ويل کيږي.
انځور: picture-alliance/Zuma
دغه مرستي په کومو برخو کي کيږي؟
دغه مرستي نه يوازي د بهرنيو هيوادونو له پوځونو سره نظامي يا د دفاعي مرستو شکل لري، بلکي دغه مرستي تخنيکي، روزنيزي او د مرستو او همکاريو نوري برخي هم په پام کي نيسي. دغه مرستي د هيوادونو حکومتونو، پوځونو، تجارتي سازمانونو او يا غير حکومتي سازمانونو ته ورکول کيدلای سي.
انځور: picture-alliance/dpa/KCNA
امريکا متحد ايالات په کوم اندازه مرسته کوي؟
د ځينو څېړنو پر اساس امریکا متحد ایالات د خپلې مجموعي کلنۍ بوديجې ۱،۳ سلنه برخه د بهرنيو مرستو له پاره ځانګړې کوي. خو د مرستې دغه مقدار هر کال بدلون مومي. د کارپوهانو په آند د امريکا مرسته د دې لامل سوه چي تر دويمي نړيواله جګړې وروسته په اروپا کي په لوړه اندازه ولسي اقتصادونه وده وکړي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/M. Sedensky
په مرستو کي کله زياتوالی راغلی؟
په۱۹۹۰ کلونو کي د هغه وخت شوروي اتحاد هم ورته مرستي کولې چي بيا وروسته راکمي سوې. د ۲۰۰۱م کال د سپتامبر پر۱۱مه تر بريدونو وروسته امريکا متحدو ايالاتو خپلي مرستي زياتي کړې. د کارپوهانو په آند دا په دې وجه چي جارج ډبليو بوش په عراق، افغانستان او نړيوال روغتيايي پروګرام کي د امريکا زياتي مرستي ولګولې.
انځور: picture-alliance/dpa/dpaweb
دغه مرستې څنګه مصرفيږي؟
د ۲۰۱۵م کال د اعداد او شمېرو له مخي د امريکا متحدو ايالاتو د ټولو بهرنيو مرستو ۳۸ سلنه برخه په اوږدمهاله پرمختیايي پروژو ولګول سوه. دغه مرسته له هغو هيوادونو سره کيږي چي په اقتصادي توګه پر شا پاته او په عين حال کي په روغتیايي چارو کي هم شاته پاته وي.
انځور: Reuters/M. Ponir Hossain
د ملګرو ملتونو برخه
د امریکا متحدو ایالاتو د مرستو تقريبا ۱۵ سلنه برخه نړيوال بانک او ملګرو ملتونو ته ورکول کيږي. دغه مرستي ۳۵ سلنه نظامي او دفاعي بڼه او ۱۶ سلنه د بېلګي په توګه د زلزلو، وچکاليو او جګړو پر وخت د بشري مرستو شکل لري. د دغو مرستو ۱۱ سلنه سياسي مرسته وي.
انځور: Picture alliance/Keystone/M. Girardin
د مرستو فيصله څوک کوي؟
تقريبا ۲۱ بيلي ادارې يا سازمانونه د امريکا متحدو ايالاتو د پرمختيايي مرستو چاري پر مخ بيايي. د ۱۹۶۱م کال د قانون له مخي د پرمختيايي مرستو د انسجام له پاره د (USAID) په نوم نیمه خپلواکه اداره يا سازمان رامنځ ته کړل سو. دغه اداره د امريکا د ولسمشر، کورنيو چارو وزارت او د ملي امنيت شورا تر څار لاندي خپل کار کوي. د مرستو اداره نور آژانسونه کوي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/E. Vucci
له کومو هيوادونو سره مرسته کيږي؟
امريکا متحد ايالات د نړۍ تر۲۰۰ زیاتو هيوادونو سره مرستي کوي. د ۲۰۱۵م کال د راپور له مخي په دغو هيوادونو کي د مرستو مهمه برخه تر لاسه کوونکي هيوادونه افغانستان، اسرائيل، عراق، مصر او اُردن دي. د واشنګټن پوسټ د راپور له مخي له افغانستان، اسرائيل، مصر او عراق سره په زياته بیا نظامي مرستي کيږي.
انځور: Reuters/M. Ismail
افريقا هم په ليسټ کي شامله ده
په مرسته ترلاسه کوونکو هيوادونو کي يو شمېر افريقايي هيوادونه هم شامل دي. افريقايي هيوادونه په زیاتو مرستو ترلاسه کوونکو لومړيو لسو کي شامل دي. امريکا متحد ايالات د ملګرو ملتونو سازمان له ځينو ادارو سره هم مرستي کوي.
انځور: DW
امريکا څومره لوی مرستندويه هيواد دی؟
د مرستو د حجم له کبله امريکا متحد ایالات په نړۍ کي د مرستندويه هيوادونو په قطار کي تر ټولو زياته مرسته کوونکی هيواد دی. دويم مقام جاپان، په دوهم مقام کي آلمان او څلورم فرانسه دی.
