د یکشنبې په ورځ د افغانستان په بدخشان ولایت کې ځايي چارواکو رسنیو ته ویلي چې د ولایت مرکز فیض آباد اړوند یوه کلي کې د سیلاب له کبله د یوې کورنۍ لس غړي مړه شوي دي.
د دې ولایت چارواکو ویلي چې د ژغورنې ډلې په دغه پیښه کې د لادرکه کسانو په لټون هم بوخت دي او زیاتوي چې تر اوسه پورې یې د څلورو کسانو جسدونه موندلي دي.
په بدخشان ولایت کې د طالبانو د اطلاعاتو او فرهنګ ریاست مشر ذبیح الله امیري د یوې اعلامیې په خپرولو سره د دغو سیلابونو پخلی کړی او زیاتوي چې په دې پیښه کې د یادې کورنۍ ټولو غړو خپل ژوند له لاسه ورکړی دی.
په دې وروستیو کې افغانستان کې شدیدو ورښتونو او سیلابونو د سلګونو کسانو ژوند اخیستی او پراخ مالي زیانونه یې هم اړولي دي. افغانستان لا دمخه له یوه بشري ناورین سره هم مخامخ دی او وروستیو ورښتونو د ګڼ شمیر ولایتونو د اوسیدونکو ژوند لا زیات ستونزمن کړی دی.
د افغانستان سیلابونه؛ د اړمنو د وضعیت لا خرابیدو اندیښنه
د خوړو نړیوال پروګرام هم په افغانستان کې د وروستیو ورښتونو او سیلابونو ارقام خپاره کړي دي. د ملګرو ملتونو دغه سازمان چې په افغانستان کې فعالیت کوي وايي چې وروستیو سیلابونو په افغانستان کې له ۸۰ زرو ډیر کسان زیانمن کړي دي.
په افغانستان کې د طالبانو چارواکو د وروستیو سیلابونو تلفات له ۴۰۰ لوړ ښوولي دي او زیاتوي چې تر ټولو ډیر په بغلان ولایت کې خلک زیانمن شوي دي.
په افغانستان کې شدیدې طبیعي پیښې لکه سیلابونه او وچکالۍ مخ په زیاتیدو دي. کارپوهان د دې دلیل د اقلیم بدلون ګڼي.
افغانستان په نړیواله سطحه د اقلیمي افتونو سره د مخامخ لسو هیوادونو په ډله کې راځي. له لسیزو جګړو او شخړو وروسته، افغانستان د اقلیم د بدلون له منفي پایلو سره د مقابلې له پاره چمتو نه دی. دا هیواد لاهم د دې کال په پیل کې د څو زلزلو او د مارچ په میاشت کې د سخت سیلابونو شاهد وو.
آژانسونه: خ.ح/ش.ن
د نړۍ په بیلابیلو هیوادونو کې اقلیمي بدلون او سیلابونه
د ځمکې تودوخه او د اقلیم بدلون لامل شوي چې د نړۍ په یو شمیر هیوادونو کې پرله پسې بارانونه او شدید سیلابونه راشي. په افغانستان، پاکستان او ایران کې سیلابونو ډېر ځاني او مالي زیانونه اړولي دي.
انځور: Atif Aryan/AFP/Getty Images په وروستیو پېښو کې د افغانستان په مرکزي سیمو کې پرله پسې بارانونو له امله په غور ولایت کې ناڅاپه سېلابونه راوتلي او لږ تر لږه ۵۰ تنه یې وژلي دي.
افغانستان، په زرونو کورنه ويجار شوي
د طالبانو د سیمه ییزو چارواکو په وینا، په دغه سېلاب کې لږ تر لږه دوه زره کورونه ویجاړ شوي او څلور زره نور کورونه ویجاړ شوي دي. شاوخوا دوه زره دوکانونه هم زیانمن شوي دي. ګڼ کسان ټپیان او یو شمیر نادرکه دي. دغو سیلابونو څارویو ته هم زیان اړولی دی.
افغانستان، شمال کې ناڅاپه سېلابونه
تېره اوونۍ د سختو بارانونو له کبله د افغانستان په شمال کې هم ناڅاپه سېلابونو راووتل. دغو سيلابونو کلي ویجاړ کړل، ۳۱۵ کسان یې ووژل او تر ۱۶۰۰ ډېر یې ټپیان کړل.
د جرمني په زارلنډ ایالت کې د سختو بارانونو له امله سیلابونه راغلي چې د چارواکو په وینا په تېرو ۳۰ کلونو کې بې ساري وو.
آلمان، له سختو بارانونو خبرداری
چارواکو او د جرمني د هوا پېژندنې ادارې څو ورځې وړاندې د دې سخت باران په اړه خبرداری ورکړی و او له خلکو یې غوښتي وو چې چمتوالی ونیسي. د سیلابونو د مخنیوي لپاره ډیری تدابیر نیول شوي.
د آلمان د خبري آژانسونو د رپوټ له مخې د آلمان په گاونډي هیواد بلجیم کې هم سیلابونو د ترافیکو په گډون د عامه خدمتونو په برخه کې ګډوډي رامنځ ته کړې ده.
په هالنډ کې، هم سیلابونه لامل شوي چې د اور وژنې او ژغورنې ځواکونه چمتووالی ونیسي.دغه هیواد سمندر ته د نږدې کیدو له امله د سیلابونو له دوامداره خطر سره مخ دی.
برازیل، په زرونو انسانان بې کوره شوي
په برازیل کې د سختو بارانونو له امله زرګونه کسان بې کوره شوي، ۱۲۶ تنه مړه، ۷۵۶ تنه ټپیان او ۱۴۱ تنه لادرکه شوي دي.
برازیل، د ريوگرانډه دوسول ايالت
د ریو ګرانډه دو سول په ایالت کې سیلابونه لامل شوی چې ۱.۴ میلیونه خلک بیړنیو مرستو ته اړتیا پیدا کړي.
د ایران شمال ختیځ هم د سختو بارانونو او ناڅاپه سیلابونو له امله اغیزمن شوی دی. په مشهد کې چارواکو د سېلاب د راوتلو خبره کړې او ویلي یې دي چې وضعیت تر کنټرول لاندې دی. خو خلک شکايت کوي او وايي چې سېلاب ډېر زيانونه اړولي دي.
په تېرو دوو اوونيو کې پاکستان کې موسمي بارانونو او سېلابونو سخت زيانونه اړولي دي. د اپریل په میاشت کې چې په دغه هیواد کې په تیرو ۶۰ کلونو کې تر ټولو باراني میاشت وه، لږ تر لږه ۱۴۴ کسان ووژل شول
دغه راز ، د فرانسې په شمال ختیځ موسیل سیمه کې له سختو بارانونو وروسته د سیند د سطحې د لوړیدو له امله د سیلاب خبرداری ورکړل شوی دی. کارپوهان وايي چې د اقلیم بدلون به په ټوله نړۍ کې د سیلابونو شمیر او شدت زیات کړي.
