د ملگرو ملتو ښوونیز، علمي او کلتوري سازمان (یونسکو) د بشریت د نه لمس کيدونکو کلتوري میراثونو نوی فهرست اعلان کړ چې له افغانستان څخه د کمال الدین بهزاد د میناتورۍ هنرهم پکښي شامل دی.
دغه تصميم د یونسکو د ناملموسو میراثونو د کمیټې په شلمه غونډه کې چې د سه شنبې په ورځ جوړه سوه، نیول سوی دی.
یونسکو د میناتورۍ ددغه هنر په توضیح کې لیکلي دي چې د میناتورۍ دغه سبک د هرات، غور، کندهار،بلخ او کابل په ولایتونو کې رواج لري.
یونسکو په دې اړه ویلي دي: "د میناتورۍ هنر له تاریخ او ادبیاتو څخه د صحنو د انځورولو یوه دقیقه او سمبولیکه بڼه ده. د هغې اصلي دنده له ټولنو سره د کلتور، تاریخ او ادبیاتو د عناصرو آشنا کول دي چې د هغوی د گډ تیر وخت پوهه او بصیرت انځوروي."
د یونسکو په ویبپاڼه کې توضیحات ورکړل سوي دي چې د میناتورۍ په دغه دود کې د دقیقو، رنگارنگو او پیچلو څېرو او صحنو نقاشي ده چې ټولنیزې کیسې، اقتصادي موضوعگانې او سیمه ایزې افسانې بیانوي.
د کیسو ویلو او مفاهیمو د رسولو د یوې وسیلې په توگه دغه هنر، نه یوازې په انځورونو کې لیدل کیږي، بلکې په معماریو لکه منارونو او تاریخي اثاروکې هم منعکس کیږي.
د یونسکو د نړیوال میراث په فهرست کې شامل لرغوني ځایونه
د ملګرو ملتونو د یونسکو ادارې د جوړیدو ۷۵ کاله پوره شول. دغې ادارې د نړۍ په ۱۷۰ هیوادونو کې تر۱۰۰۰ زیات لرغوني ځایونه د خپل نړیوال میراث په فهرست کې شامل کړي دي. انځور: DW/E. Jahn د لاتین امریکا د پيرو هیواد کنډرې ماچو پيچو د پخوانۍ زمانې یاد دی. دغه لرغوني ځای ته د رسیدو له پاره باید سړی له تیږو څخه جوړو په سونو زینو څخه تیر شي.
انځور: Lukas Stege/DW د ليتوانيا پلازمینې ریګا ښار زړه په ۱۹۹۷م کال کې د یونسکو د نړیوال میراث په فهرست کې شامل شو. په دغه انځور کې د منځنۍ پیړۍ پر مهال جوړ شوی د سنت پېترز، کلیسا لیدل کیږي.
انځور: Nicole Meißner/DW د اوراس غرونو په لړۍ کې پروت تیمقاد ښار چې د روم مستعمره وه زړه راکښونکی دی. د دغه څه کم ۲۰۰۰ کلن پخواني ښار ځینې برخې اوس هم په نسبي توګه ښه حالت کي دي. په دې کې امفي تیاتر، منارونه، کتابخانه، د هستوګنې ځایونه او په تودو اوبو کې د لامبا حوضونه شته.
انځور: DW/A. Termèche د سیلانیانو له پاره د دولو مایټس لوړ غرونه د طبیعت ځانګړې ښکلا او شاهکار دی. د دغو سترو غرونو پر وړاندې انسان ځان کوچنی احساسوي. خو ځیني خلک د دغو غرونو په منځ د هوساینې او آرامتیا احساس کوي.
انځور: DW/Y. Omsen د بالتیک پر ساحل پروت ښار ویسمار یو وخت د تجارت مهم مرکز گڼل کيدی. د دغه ښار پخوانۍ معماري او زاړه کورونه د اروپا د منځنۍ پیړۍ وخت دورې یادون تازه کوي.
انځور: DW/F. Müller په صحرا کې پرته وادي رم ته ځایي خلک «وادي القمر» هم وایي چې د ګرانیټ ډبري سترې غونډۍ هم لري. وادي رم ځینې برخې د هالیووډ په مشهور مارشین فلم کې، هم لیدل کیدای شي.
انځور: DW/C. Hoffmann د لمر د غروب پر مهال د دغه دښتې ستر غرونه یو بل ډول ننداره وړاندې کوي. د دغو غرونو پر تیږو د زرونو کلونو پخوانیو اوسیدونکو د نقاشۍ آثار هم شته.
انځور: DW/E. Jahn د یخنۍ په موسم کې شمالي سمندر کې پروت د زولت، ټاپو ته سفر پر مهال مو د یخو بادونو ترڅنګ یو خاموشه ساحل هرکلی کوی. د وادن جهیل چې پرانیستی ځای دی د طبیعت د ښکلو نندارو خوند اخیستی شئ.
انځور: DW/A. Kirchhoff د بنګله دیش له پلازمېنې څخه د اووه ساعته سفر په فاصله کې د بودها بهار کنډرونه پراته دي. په دې انځور کې تاسو د سرې خاورې شل فټه لوړه سټوپه لیدلی شئ، چې چار چاپیر یې د وریجو پټي دي. ښایي نن ورځ دغه ځای ډیر ښه ښکاره نه شي، خو په اتمه پيړه کې دا سټوپه د بودا مذهبه ادیانو له پاره یو مهم مرکز وو.
انځور: E. Sucker د آیسلنډ په سویل لویدیځ کې پروت دا یو ملي پارک دی، چې یونسکو په ۲۰۰۴م کال کې د نړیوالو میراثونو په نوملړ کې شامل کړ. د دې پارک طبیعي ښایست بې ساری دی. تېنګ ویلر تاریخي ځانګړتیا هم لري چې ۹۳۰م کې د وایکنګز په نوم قبایلو خپله یوه غونډه ترسره کړې وه.
انځور: DW/E. Yorck von Wartenburg د چین دیوال ته د رسیدو له پاره باید له ۷۰۰ زینې وخیژي. له بره کتل یوه عجیبه منظره وړاندې کوي. دغه دیوال چې کابو ۹۰۰۰ کیلومتره اوږد دی د نړۍ په کچه یو تعمیراتي شاهکار بلل کیږي.
انځور: DW/K. Schmidt د کورن وال، بې سارې ښایست لري. خلک یې ساحل ته د قدم وهلو له پاره هم ورځي او زیاتره مهال یې اوبه یخه وي.
انځور: DW/Susan Bonney-Cox د وینس تاریخي ښار هم د یونسیکو د نړیوالو میراثونو په نوملړ کې شامل دی. دغه ښار کې تیر کال سخت سیلابونه راغلي وو چې په تیرو پنځوسو کلونو کې له داسې وضعیت سره نه وو مخامخ شوی.
انځور: Christina Deicke
د حامد کرزي له خوا یې هرکلی په فرانسه کې د افغانستان سفیر او په یونسکو کې د افغانستان دایمي استازي، همایون عزیزی چې له پخواني حکومت راهیسې دغه دنده پر غاړه لري، د ټولنیزو رسنیو په ايکس شبکه کې لیکلي دي چې یونسکو ته یې د بهزاد د میناتورۍ د هنر د مکتب دغه ماموریت ورمعرفي کړی دی او په دغه فهرست کې د هغه شاملیدل" د افغانستان له پاره له ویاړه ډکه شیبه ده."
د افغانستان پخواني ولسمشر، حامد کرزي په یونسکو کې د بهزاد د میناتورۍ د هنر له ثبت کیدو څخه هرکلی وکړ او هغه یې "د افغانستان د خلکو له پاره د ویاړ ځای وباله."
د حامد کرزي په وینا کې چې په ایکس کې خپره سوې ده، راغلي دي: "کمال الدین بهزاد زموږ د گران هیواد د کلتور او هنر په برخه کې یو له مخکښانو څخه و او په نړۍ کې د میناتورۍ د هنرونو یو له مشهورو شخصیتونو څخه و، او هغه د افغانستان د کلتوري موقعیت په تقویت کې مهم نقش درلود."
