د ملگرو ملتونو امنيت شورا د پاکستان ميشتې وسله والې ډلې جيش محمد مشر مسعود اظهر د نړيوالو ترهگرو په تور ليست کې شامل کړی دی. دې ډلې په روان میلادي کال کې د هند تر ولکې لاندې کشمير کې د هغه بريد پړه منلې وه چې ۴۰ عسکر پکښې ووژل شول او هند او پاکستان یې د يوې جگړې تر حده رسولي ول.
د ملگرو ملتونو پر داعش او القاعده شبکې د بندیزونو کميټې د چهار شنبې په ورځ پر مسعود اظهر هم د القاعدې شبکې سره د اړيکو له کبله بندیز اعلان کړ.
د جيش محمد ډلې پر بنسټ ايښوونکي او مشر مسعود اظهر په دې بندیزونو کې د سفر او وسلو د رانيولو بندیز شامل دی. همدا راز به د نوموړي شتمنۍ هم کنگل شي. د جيش محمد ډله لا له ۲۰۰۱م کال راهيسې د ملگرو ملتونو د ترهگرو ډلو په نوملړ کې شامله وه. پاکستان او هند هم پر دې ډله قانوني بندیز لگولی وو.
خو هند تل ادعا کوله چې مسعود اظهر او ډله یې په پاکستان کې په آزاده توگه حرکت کوي او له خپل گاونډي یې غوښتنه کوله چې د خپلې خاورې څخه د دغه وسله والې ډلې عملیات ودروي.
هند د ملگرو ملتونو په امنيت شورا کې په څو ځلي هڅه کړې وه چې مسعود اظهر د ملگرو ملتونو له خوا د ترهگر په توگه درجه بندي شي خو په ملگرو ملتونو کې د هند دا هڅه هر وارې د چين له خوا د ويټو د حق په کارولو سره له ناکامې سره مخامخ شوې وه. خو دا ځل چين هم د دې کار مخنيوی و نه کړ.
جيش محمد ډلې د کشمير د بريد پړه منلې وهانځور: Reuters/Y. Khaliq د کشمير لانجې افراطيت ته وده ورکړې
هند د روان کال په فيبرورۍ مياشت کې د کشمير په پلوامه سيمه کې پر خپلو نيمه پوځي ځواکونو د حملې په غبرگون کې د پاکستان په شمال ختیځ کې هوايي بريدونه وکړل. هند ادعا کوله چې هلته د وسله والو ډلو کمپونه دي. پاکستان بيا وروسته د هند دوې جټ الوتکې وويشتلې او يو پېلوټ یې ونيو.
د پاکستان او هند ترمنځ د غچ اخيستني دغه سيالي چې دواړه گاونډي هېوادونه یې تر دې د مخه په ۱۹۴۷م کال کې د آزادۍ له اخيستو راهيسي درو جگړو ته اړ کړي ول، د نړيوالو په منځگړتوب يو څه آرامه شوه.
د جيش محمد بسنټ ايښوول
مسعود اظهر په ۲۰۰۰م کال کې د جيش محمد ډلې بنسټ تر هغه وروسته کيښود چې د يوې تښتول شوې الوتکې د ۱۵۵يرغمل شويو مسافرو د آزادولو په بدل کې د هند له يوه زندانه آزاد شو. د دې ډلې تر جوړېدو يوازې یو کال وروسته اظهر مسعود د هغه بريد پړه پر غاړه واخيستله چې په نوي ډيلي کې پر پارلمان شوې وه او لس کسان پکښې ووژل شول. هغه وخت هم هند او پاکستان يوې جگړې ته نژدې شوي ول.
د هند پر پارلمان تر بريد وروسته نوموړی په پاکستان کې ونيول شو او په کور کې نظر بند شو. خو بيا وروسته د لاهور يوې محکمې په ۲۰۰۲م کال کې پر هغه د لگول شويو تورونه په اړه د شواهدو د نه شتون له کبله آزاد کړ.
B.S/N.Z(AFP,AP,Reuters)
زموږ له آرشيف څخه:
ترهگرۍ په ۲۰۱۸کال کې کوم هیوادونه تر ټولو زيات ځپلي دي؟
د ترهګرۍ نړیوال شاخص هر کال د نړۍ په مختلفو هیوادونو کې د ترهګریزو بریدونو په اړه شمیرې خپروي. د دغه رپوټ له مخې افغانستان یو وار بیا په دې نوملړ کې په دویم مقام کې ځای نیولی دی. انځور: STR/AFP/Getty Images «د ترهګرۍ نړیوال شاخص» د رپوټ له مخې تیرکال په عراق کې په ترهګریزو بریدونو کې ۴۲۷۱ تنه وژل شوي، په داسې حال کې چې دا شمیر په ۲۰۱۶م کال کې نږدې ۱۰ زره ول. د داعش په بریدونو کې ۵۲ سلنه کمښت رامنځته شوی دی، خو سره له دې هم عراق په ترهګرۍ کې د ښکيلو هیوادونو په کتار کې له تیرو ۱۴ کلونو راهیسې د نوملړ په سر کې ځای لري.
انځور: picture-alliance/AP د نوي رپوټ له مخې افغانستان په دې نوملړ کې په دویم مقام کې ځای لري. دا په داسې حال کې ده چې سږ کال په افغانستان کې د ترهګریزو پيښو په پایله کې د وژل شویو کسانو شمیر تر عراق هم لوړ دی. تیر کال په نږدې ۱۲ سوه ترهګریزوو پيښو کې ۴۶۶۳ کسان وژل شوي او تر ۵۰۰۰ ډیر ټپیان شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP/S. Marai په ۲۰۱۷م کال کې په نایجیریا کې د ترهګریزو بریدونو په پایله کې تر دوه نیم زرو ډیر کسان وژل شوي دي، دا د تیرکال په مقابل کې ۱۶ سلنه کم دی.
انځور: Reuters/Stringer د ۲۰۱۶ م کال په پرتله تیرکال په دغه هیواد کې د تلفاتو شمیر ۴۸ سلنه کم وو. خو سره له دې هم دغه هیواد له ترهګریزو بریدونو څخه د اغیزمنو شویو هیوادونو په کتار کې په څلورم مقام کې ځای نیولی دی. په دې کال په سوریې کې نږدې ۱۱ سوه تنه وژل شوي دي.
انځور: Getty Images/AFP په پاکستان کې تیرکال د ۵۷۶ بیلابیلو ترهګریزو بریدونو په پایله کې اته نیم سوه انسانان وژل شوي دي. د۲۰۱۶م کال په پرتله تیرکال د پاکستان د تحریک طالبان په بریدونو کې د وژل شویو کسانو ۱۷ سلنه کم ول. د داعش د خراسان څانګې په بریدونو کې ۵۰ سلنه او د لشکر جهنګوي په بریدونو کې ۱۷ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
انځور: Getty Images/AFP/A. Hassan سومالیا په دې نوملړ کې په شپږم مقام کې ځای نیولی دی. سومالیا په ۲۰۱۶م کال کې په دې نوملړ کې په ۷ مقام کې ځای نیولی وو. په دې هیواد کې تر نوي سلنه د ډیرو بریدونو پړه الشباب ترهګرې ډلې پر غاړه اخیستې ده.
انځور: picture alliance/dpa/AAS. Mohamed هندوستان هم په دې نوملړ کې له ۸ څخه ۷ شمیر ته راغلی دی. په دې هیواد کې هم د ترهګریزو بریدونو په شمیر کې زیاتوالی راغلی دی او هم د وژل شویو کسانو په شمیر کې. په ۲۰۱۷م کال کې په دې هیواد کې د ترهګریزو بریدونو په پایله کې ۳۸۴ تنه ووژل شول او ۶۰۰ ټپیال شول.
انځور: Getty Images/AFP/N. Seelam دا هیواد نه یوازې د ترهګریزو بریدونو او حوثي یاغیانو د جګړې بلکې د ترهګریزو بریدونو سره هم مخامخ دی. د ۲۰۱۶ کال په پرتله په دې هیواد کې د ترهګریزو پيښو شمیر ۷۵ سلنه کم وو. په مجموع کې په ترهګریزو بریدونو کې ۳۷۸ تنه وژل شوي دي. په تیر شاخص کې یمن په شپږم نمبر راغلی وو.
انځور: Reuters/F. Salman مصر یو وار بیا له ترهګرۍ څخه په اغیزمنو شویو لسو لومړنیو هیوادونو کې شامل شوی دی. په ۱۶۹ ترهګریزو پيښو کې ۶۵۵ تنه وژل شوي دي. ډیري بریدونه د داعش ترهګرې ډلې کړي دي.
انځور: picture-alliance/AP Photo/S. Abdallah په دغه هیواد کې د ترهګرۍ په ۴۸۶ پيښو کې ۳۲۶ وژل شوي او په دې توګه دغه هیواد هم په هغو لسو هیوادونو کې شامل شوی دی چې له ترهګرۍ څخه تر ټولو ډیر اغیزمن شوي دي. په دغه هیواد کې د ۳۵ سلنه بریدونو پړه د «نیو پیپلز آرمي» په نوم کمونیستي ډلې په غاړه اخیستې ده. په داسې حال کې چې د داعش د ابو سیاف ډلې په بریدونو کې هم ۱۸ سلنه زیات رامنځته شوی دی.
انځور: Reuters/E. de Castro د «ترهګرۍ نړیوال شاخص» په نوملړ کې د کانګو جمهوريت له ۷،۰۵ نومړو سره په ۱۱مقام کې ځای نیولی دی.
انځور: DW/J. Kanyunyu تیر کال ترکیه د لومړي ځل له پاره له ترهګرۍ څخه د تر ټولو ډیرو لسو اغیزمنو شویو هیوادونو په کتار کې شامل کړای شوی وو، خو په ۲۰۱۷م کال په دې هیواد کې د ترهګریزو پيښو له امله د وژل شویو کسانو شمیر کم وو.
انځور: Reuters/Y. Karahan په لیبیا کې د معمر القذافي د واک تر پای ته رسېدو وروسته دغه هیواد په ډیري چټکۍ سره د ترهګرۍ په جال کې بند پاته شو. تیرکال دغه هیواد په دغه لیست کې په ۱۰ او سږ کال په ۱۳ مقام کې ځای نیول دی.
انځور: Reuters/H. Amara