د خاشقجي نامزادې د سعودي د وليعهد پر ضد د اقامې دعوا کړې ده
۱۳۹۹ مهر ۳۰, چهارشنبه
دوه کاله تر مخه د وژل شوي ژورناليست جمال خاشقجي نامزادې د نوموړي د قتل په قضيه کې د سعودي عربستان د وليعهد او نورو ۲۸ کسانو پر ضد دعوا کړې ده. جمال قاشقجي په استانبول کې د سعودي عربستان په قونسلگرۍ کې وژل شوی وو.
اعلان
جديجه چنگیز تر پېښې دوه کاله وروسته په يوه امريکايي محکمه کې د وليعهد محمد بن سلمان پر ضد شکايت وړاندي کړی دی. نوموړې استدال کوي چې بن سلمان د هغې د ژوند د ملگري د وژلو امر کړی وو.
محکمې ته په وړاندې کړل شوي دغه شکايت کې ويل شوي چې هغې د جمال خاشقجي په بې رحمه توگه د وژل کيدو له کبله شخصي زيان او مالي تاوان ليدلی دی. په دې ترڅ کې د تاوان غوښتنه هم شوې ده خو اندازه نه ده معلومه کړل شوې.
د بن سلمان او نورو ۲۸ شکمنو کسانو پر ضد د اقامې دا دعوا د قاشقجي له خوا د رامنځته شوي بشري حقونو د « Dawn» په نوم ټولنې او جديجه چنگیز له خوا په گډه وړاندې شوې ده.
په دعوا کې ويل شوي چې د قتل هدف په عربي نړۍ کې د ديموکراسۍ له پاره د اصلاحاتو د هغو هلو ځلو له منځه وړل ول، چې د جمال خاشقجي له خوا پېل شوې وې. جديجه چنگیز او د بشري حقونو يادې ټولنې ويلي دي چې دغه دعوا یې له دې کبله د واشنگټن په يوه محکمې کې کړې ده چې دوی په سعودي عربستان کې د عدالت د ترلاسه کولو تمه نه لري.
۵۹ کلن خاشقجي چې سعودي عربستان د حکومت منتقد او د بن سلمان مخالف وو د ۲۰۱۸ م کال د اکتوبر پر دويمه نيټه په استانبول کې د سعودي عربستان په قونسلگرۍ کې د ځانگړو کوماندو له خوا ووژل شو.
د هغه جسد تر نن ورځې پورې نه دی موندل شوی. ترکي چارواکو تر پلټنو وروسته ويلي چې د فرانزک او استخباراتي افسرانو يوه ډله له سعودي څخه استانبول ته راغلې وه او په قونسلگرۍ کې یې له خاشقجي سره ليدلي ول. تر دې ملاقات وروسته هغه وژل شوی او مړی یې ټوټه ټوټه کړل شوی وو.
د سعودي عربستان حکومت په لومړي سر کې دا خبره په کلکه رد کړې وه، خو د نړيوالو د سختو فشارونو په نتيجه کې بالاخره د سعودي حکومت دا خبره ومنله چې قاشقجي «د هغه د نيولو د ناکامې هڅې په ترڅ کې» وژل شوی دی.
bs/nz (afp, rtr, dpa)
زموږ له آرشيف څخه:
په سعودي عربستان کي کوم بدلونونه راغلي او کوم راروان دي؟
د سعودي عربستان پادشاه سلمان او د هغه ۳۲ کلن زوی شهزاده محمد په ۲۰۱۷ م کال کې د شاهي کورنۍ له خوا رایج کړای شويو په کلونو پخواني قوانين، ټولنیز دودونه او د کاروبار کولو دودیزو طریقو کې د بدلون راوسته. دغه دواړه شخصیتونه اوس پر ځوان نسل تکیه کوي چې د بدلون هیله لري او له مالي فساد څخه هم په تنګ راغلي دي.
انځور: Reuters/F. Al Nasser
ښځو ته د موټر چلونې اجازه
د همدې کال په سپتمبر میاشت کې حکومت د ښځو پر موټر چلونې د بندیز لیري کولو اعلان وکړ. سعودي عربستان د نړۍ هغه یوازنی هیواد وو چیرې چې د ښځو پر موټر چلونې بندیز لګول شوی وو. له ۱۹۹۰ م کال راهیسې به هغه ټولنیز فعالان نیول کیدل چې د ښځو د موټر چلونې حق له پاره به یې غږ پورته کاوه.
انځور: picture-alliance/AP Photo/H. Jamali
د موټر چلونې لائسنس یا اجازتنامه
په ۲۰۱۸ م کال کې به ښځو ته د موټر چلونې لائسنس یا اجازنتامې د ورکړې لړۍ پيل شي. تر هغې وروسته به دوی د موټر تر څنګ د موټرسائکل د چلونې اجازه هم ترلاسه کړي. دا په ځانګړي توګه د سعودي عربستان د هغو ښځو له پاره یو ډیر لوی بدلون دی چې د هر کار له پاره پر نارينه و تکیه کوي.
انځور: Getty Images/J. Pix
سټیډیم یا لوبغالي ته د ورتګ اجازت
په ۲۰۱۸ م کال کې به ښځې اجازه ولري چې په سټیډیم یا لوبغالي کې د ورزشي لوبو د سیالیو ننداره وکړي. په سټیډیم کې به د ښځو له پاره مشخص ځای موجود وي. په ۲۰۱۷ م کال کې محمد بن سلمان د ولس د غبرګون معلومولو له پاره په ریاض کې ښځو ته سټیدیم ته ورتګ اجازه ورکړه، چیرې چې د ملي ورځې په مناسبت مراسم ترسره کیدل.
انځور: Getty Images/AFP/F. Nureldine
سنیما
وروسته له ۳۵ کلونو څخه په سعودي عربستان کې یو وار بیا سنیما فعالیږي. په ۱۹۸۰ لسیزه کې سنیماګانې بندې شوې وې. د دې هیواد ډیر شمیر علماء د فلمونو لیدل ګناه ګڼي. د ۲۰۱۸ م کال په مارچ میاشت کې به سنیماګانې خپل فعالیت پيل کړي. مخکې تر دې به سعودی اتباع بحرین یا دوبئ ته پر لویې پردې د فلمونو د لیدو له پاره ورتلل.
انځور: picture-alliance/dpa/TASS/A. Demianchuk
کانسرت
په ۲۰۱۷ م کال کې ریپر نیلي او ګیمز آف تهرونز، دو هنرمندانو له سعودي عربستان څخه لیدنه وکړه. جان تراولتا، هم دغه هیواد ته تللی وو چیرې چې هغه له خپلو مینه والو سره ولیدل او د امریکا متحده ایالاتو د فلمي صنعت په اړه یې ورسره خبرې وکړې.
انځور: Getty Images/AFP/A. Hilabi
سیاحت او بکیني
سعودي عربستان به په ۲۰۱۸ م کال کې د سیاحتي ویزو د ورکړې لړۍ پيل کړي. نوموړی هیواد د یوه داسې سیاحتي سیمې د جوړونې اراده لري چیرې چې به د جامو یا لباس اړوند د سعودي عربستان سخت قوانين نه نافذ کیږي. د سعودي شهزاده محمد بن سلمان ویلي دي چې سعودي عربستان باید د «معتدله اسلام» پر لور را وګرځي.