د کرونا ویروس د تیرمیلادی کال په وروستیو کی په چین کی خپور سو. دغه ویروس لومړی د چین د هوبئی ولایت له ووهان ښار څخه پیل سو.
د نړۍ زیاتره هیوادونو ددغه ویرسو له پراخیدو څخه اندیښنه ښودلې او له هغه څخه د ساتلو له پاره یی تدابیر ترلاس لاندی نیولي. په دا وروستیو کی مصر ، په دغه ویروس باندی د اخته کیدو له لومړنۍ پیښې څخه خبرورکړی. په عین حال کی د دغه ویروس په نتیجه کی د مړینی د لومړنۍ پیښې په هکله فرانسې رپوټ ورکړی دی.
له کرونا ويروس څخه څرنگه ځان ساتلی شو؟
په نړۍ کې خلک د يوه ساري ويروس څخه د ځان ساتنې په موخه د ماسکونو څخه کار اخلي خو يو څو نورې موثرې لارې هم شته. په دې انځوريز رپوټ کې د روغتيا د نړيوال سازمان له خوا توصیه شوې لارې در پيژنو.
انځور: Getty Images/X. Chu
ماسکونه تر هيڅ ښه دي
دا ثابته شوې نه دی چې د پزې او خولې ماسک سړی په اغيزمنه توگه له يوه ويرس څخه ساتلی شي. يوازې ويل کيږي چې ماسکونه احتمالاً يو څه ميکروبه خولې او پزې ته د داخليدو ایسارولی شي. دا همدا راز د دې مخه نيسي چې انسانان خپله خوله او پزه لمس کړي چې انسانان دا کار په غیر شعوري توگه کوي. که يو څوک په رښتيا ناروغ وي نو دا ډول ماسکونه د دې مخه نيسي چې نور په ميکروب ککړ کړي.
انځور: Getty Images/Stringer
لاسونه بايد په ميکروب ضد دوا پريمنځل شي
د روغتيا د نړيوال سازمان په هغه نوملړ کې چې د ميکروبي ناروغيو څخه د ځان ساتنې لارښوونې یې پکې کړي دي، د پزې او خولې د ماسک يادونه نه ده شوې، بلکې د نوملړ په سر کې راغلي چې بايد سړی خپل لاسونه په څو ځلي پريمنځي. د روغتيا نړيوال سازمان د الکهولي دواو لکه په روغتونو کې چې کارول کيږي، د استعمال سپارښتنه کړې ده.
انځور: picture-alliance/dpa/S. Pilick
صابون او اوبه هم ښه کار کوي
تر ټولو ساده او آسانه لاره په صابون او اوبو د لاسونو پريمنځل دي. خو دې ته مو بايد پام وي چې لاسونه مو په اساسي توگه پريمنځئ.
انځور: picture alliance/dpa/C. Klose
پرنجی او ټوخی - خو احتياط وکړئ
ډاکتران لارښوونه کوي چې د ټوخي او پرنجي پر وخت خپله خوله او پزه په خپله مټه کيږدئ او يا هم له دستمال څخه کار واخلئ او بيا دغه کاغذي دستمال وغورځوئ. خو د کميس او يا کرتۍ غورځولو ته اړتيا نشته. هغه چې پاک پريولل شي، کافي ده.
انځور: Fotolia/Brenda Carson
له ناروغو واټن ونيسئ!
يوه بله لارښوونه دا ده چې له هغه چا سره چې تبه او يا ټوخی لري، له نزدې تماسه ډډه وکړئ. که مجبور ياست چې ور نزدې شئ نو بيا د ځان د ساتلو له پاره اضافي گامونه پورته کړئ.
انځور: picture alliance/empics
تبه لرئ! ډاکتر ته ولاړ شئ نه سفر ته
که چېري تاسې تبه لرئ، توخيږئ او په تنفس کې ستونره لرئ نو ډاکتر ته ورشئ. عامه ځايونو ته له ورتگ ډډه وکړئ څو نور ککړ نه کړئ. خپل ډاکتر ته دا هم ووایې چې کومو ځایونو ته سفرونه کړي ول.
