یوه زورونکې وېډیو چې پر ټولنیزو رسنيو ډيره لاس په لاس شوې، پکې ستړي ستومانه روهنګيا مهاجر ښودل کيږي چې د سفر پرمهال د اوبو د نه درلودلو له کبله ضعیف او ډنګر شوي دي. ډيری دغه مهاجر ژاړي او د مرستې غوښتنه کوي.
دغه مهاجر د دوشنبې په ورځ د اندونیزیا په شمال کې د مورا تيګا ولسوالۍ اوجونګ پايي ساحل ته ورسېدل.
اسوشتید پریس، د فوزي په نوم د ځايي پولیسو د یو چارواکي له قوله ليکي چې د ښځو او ماشومانو په ګډون دغه روهنګيايي مهاجر چې شمیر ېې لږ تر لږه ۱۸۵ تنه رسیږي د دوشنبې په ورځ له لرګيو جوړې ېوې کښتۍ څخه په ساحل اوجونګ پايي ساحل کې ښکته شول.
فوزي وويل چې دغه مهاجر ډير ضعیف شوي دي: «دوی په سمندر کې څو اوونۍ د اوبو د نه درلودلو او ستړيا له کبله ډير ضعیف شوي دي.»
د ملګرو ملتونو یوه موسسه چې د دغو مهاجرو د معلوماتو په لټه کې ده د سه شنبې په ورځ ېې خبرداری وکړ چې کېدای شي د مهاجرو شمیر ډير وي.
په لسګونو روهنګیایې مهاجر د اندونیزیا ټاپو ته رسیدلي دي
د مهاجرت په چارو کې د ملګرو ملتونو له عالي کمشنرۍ څخه محمد رافکي سيوکري وویل، د دغه سازمان د رپوټ پر اساس د روهنګیا مهاجرو یوې ۱۹۰ کسیزې ډلې د ېوې میاشتې له پاره په یوه کښتۍ کې په آندامان سمندرګي کې حرکت پيل کړی. هغه وويل، دوی پلټنه کوي چې آیا د اندونیزیا ساحل ته د دوشنبې په ورځ رسيدلي مهاجر هماغه دي که نور. هغه وویل چې سازمان به د معلوماتو د ترلاسه کولو له پاره د روهنګيا ژبې ژباړونکي او مشاوران وګماري.
اندونیزیا ته رسيدلي مهاجر - انځور د ۲۰۲۲م کال د دسمبر په ۲۶مه اخیستل شویانځور: Amanda Jufrian/AFP د ملګرو ملتونو سازمان دغه چارواکي د روهنګیايانو په اړه وويل: «د دوی په مبدا هیواد کې د دوامداره جګړو او ناډاډمنه وضعیت له کبله، دا ممکنه ده چې د امن ځایونو د موندلو په موخه مهاجرتونو ډير شي.»
ايا روهنګيا مسلمانان تر شړلو ۳ کاله وروسته هير سوي؟
د آراکان پروجيګټ مشر کریس لیوا، چې د میانمار روهنګیايي مهاجرو د ملاتړ له پاره کار کوي، هم تائيد کړې چې د دوشنبې په ورځ د روهنګيا مهاجرو یوه ۱۹۰ کسيزه ډله د اندونیزیا اوجونګ پای ساحل ته رسيدلې ده.
دا په داسې حال کې ده چې د مهاجرو له پاره د ملګرو ملتونو عالي کمشنر د روهنګيا مهاجرو ېوې لادرکه شوې کښتۍ په هکله اندېښنه ښکاره کړې کومه چې شاوخوا ۱۸۰ کسان په کې سپاره ول. دغې کښتۍ د نومبر په وروستيو کې سفر پیل کړی وو او په اړه ېې داسې انګیرنه هم موجوده ده چې پکې سپاره مهاجر به په احتمال سره مړه شوي وي.
د روهينګيا مهاجرو په کمپ کي ستره اورلګيدنه
په ۲۰۱۷م کې په ميانمار کې د روهنګیا مسلمان لږکيو پر وړاندې د راولاړو شوو تاوتریخوالو وروسته نژدې يو ميلیون روهنګیایان ګاونډي هیواد بنګله دیش ته مهاجر شول. دوی له هغه ځایه اندونیزیا پر لور مهاجرتونه کوي.
بشري سازمانونه وايي سږکال د هغو روهنګيايي مهاجرو شمیر چې په کښتیو کې له بنګله ديشه وځي، د تیرکال په پرتله څه باندې پنځه برابره لوړ شوی چې مجموعي شمير ېې نژدې ۲۴۰۰ بولي.
آ/م.ک.ص./ا.ا.
له آرشیف څخه یو معلوماتي انځوریز البوم:
انځورونه: روهنګيا مهاجر ميانمار ته د ستنيدو هيلي نه لري
له ميانماره ګاونډي هيواد بنګله ديش ته په سلونو زره تښتيدلي روهنګيايي مهاجر له يوه کاله راهيسې په يوه بد وضعيت کې ژوند تيروي. دغه مسلمان اقليت چې په يوه سرحدي سيمه کې ميشت دی، له يوې ناڅرګندې راتلونکې سره مخ دی.
انځور: Reuters/M. Djuricaله ميانمار څخه تر تيښتې يو کال وروسته هم په زرونو روهنګيايي مهاجر د بنګله ديش او ميانمار تر منځ د «حايل سيمې» په نوم سیمه کې ژوند کوي. تيرکال بنګله ديش او ميانمار هيوادونو توافق وکړ چې دغه مهاجر به بيرته خپلو کورونو ته ستنيږي. خو روهنګيايي مهاجر د شکنجې، د سرپناه د نشتوالي او بې وزلې له بابته انديښنې او ويره لري.
نه مخ ته او نه هم شاته د لارې امکان
که څه هم د «حايل سيمه»چې روهنګيايان پکښې ميشت دي، د دوی د خپل هيواد په قلمرو کې پرته ده، خو له دې سره سره روهنګيايان نه شي کولای بيرته خپلو کورونو ته ستانه شي. دغه سيمه په ماينونو او اغزن تار لرونکو کټارو سره د ميانمار له نورو برخو جلا کړل شوې ده.
دغه وضعيت په ځانګړې توګه د ماشومانو له پاره ډير سخت او دردونکی دی. د خوراکي موادو کمښت او په ناروغيو اخته کيدل دلته د ماشومانو د ورځني ژوند یوه برخه ګرځيدلې ده. ملګرو ملتونو تر دې مخکې د دغو روهنګيايي ماشومانو په اړه د يو «هير شوي نسل» له خطر څخه خبرداری ورکړی وو.
دا د بنګله ديش په کوتاپالونګ کې د مهاجرو کمپ دي چې د نړۍ په کچه تر ټولو ستر کمپ يادیږي. په دغه کمپ کې په سلونو زره روهنګيايي مهاجر په موقتي او کوچنيو خيمو کې ګډ ژوند کوي. دوي اجازه نه لري چې دغه کمپ پريږدي، همدا ډول په دې هم نه پوهيږي چې کولای شي په دغه کمپ کې پاته شي او که نه. پر دغو ټولو سربيره هغوی دلته ځان ته مسجدونه، دوکانونه او کورنه جوړ کړي دي.
د ښې راتلونکې له پاره دعا
روهنګيايي مهاجر په کوتاپلونګ کې له ټولو ستونزو سره سره کولای شي لږ تر لږه خپل اسلامي مراسم په آزادانه توګه ترسره کړي. دغه مهاجر د لوی اختر د لمانځنې پر مهال د خپلې راتلونکې له پاره دعاوې کوي.
له حالاتو سره جوړښت او ژوند ته رنګ ورکول
۱۸ کلنه شفيقه بيګم تر خپلې خيمې لاندې د يوه وخت پخلي په تيارولو بوخته ده. دغي ۱۸ کلني په کوتاپالونګ کمپ کې له خپل يوه هيوادوال ۲۳ کلن صدام حسين سره واده کړی دی. نور روهنګيايي مهاجر هم هڅې کوي تر څو د دې په څير عادي ژوند ته د ګرځيدو لارې پيدا کړي. دلته يوه نسبتا ښه خبره دا ده چې روهنګيايان د ودونو تر څنګ د ماشومانو د زيږون او دا ډول نور کورني جشنونه هم په خپلو کې لمانځې.
بنګله ديش په خپله يو بې وزله هيواد دی، ځکه خو غواړي چې د روهنګيا مهاجر بار يې له اوږو ښکته شي. خو روهنګيايي مهاجر نه غواړي بيرته خپلو کورونو يا هيواد ته ستانه شي. تيرکال د ميانمار پوځ په راخين ايالت کې روهنګيايي مهاجر په سيستماتيک ډول خپلو کورنو پريښودو ته اړ او د هغوی کورونه يې وسوځول. په دې ترتيب دغه مسلمان لږکۍ داسې يو وطن نه لري چې ځان پکښې بيګانه احساس نه کړي.
