د سولې او اقتصاد انستيتوت د چهارشنبې په ورځ د سولې د نړيوال شاخص په خپريدو سره په لندن کي وويل چي په ۲۰۲۲م کال کي په ټوله نړۍ کي د شخړو په ترڅ کي څه د پاسه ۲۳۸ زره کسان وژل سوي دي.
د سولي نړيوال شاخص د سولې وضعيت د ۲۳ شاخصونو پر بڼسټ د نړۍ په ۱۶۳ هيوادونو کي ارزولی دی او تر ټولو سوله ايز او هغه هيوادونه چي وضعيت يې تر ټولو کم سوله ايز دی، درجه بندي کړي دي. د دغه رپوټ په حواله نړۍ د نهم پرله پسې کال له پاره ډيره لږ سوله ايزه سوې ده.
زموږ د فيسبوک پاڼه هم درسره تعقيب کړئ
په دغه شاخص کي آيسلند، ډنمارک او آيرلند د تر ټولو سوله ايزو هيوادو په توگه درجه بندي سوي او افغانستان د ۱۶۳ هيوادونو د جدول په آخر کي راغلی دی. د يمن او سوريې هيوادونه په ډير کم توپير سره له افغانستان څخه مخکي په ۱۶۲ او ۱۶۱ ځاي کي موقعيت لري.
په دغه شاخص کي تر ټولو سوله ايزو هيوادو په جمله کي جرمني په ۱۵، اتريش په پنځم او سويس په لسم ځاي کي راغلي دي.
م.م: د طالبانو له واکمنېدو راهیسې تر زرو ډېر ملکيان وژل شوي
تير ميلادي کال په ايتوپيا کي «تيگاري شخړې» د تر ټولو زياتو کسانو ژوند واخيست. رپوټ ورکول سوی چي د ۲۰۲۲م کال په ترڅ کي په دغه شخړه کي څه د پاسه ۱۰۰ زره انسانان ووژل سول. ويل کيږي چي د دغه رقم دوه برابره انسانان بيا د ايتوپيا او اريتره د حکومت او تيگاري ياغيانو ترمنځ چي »د خلکو آزادۍ بخښونکې جبهه« نوميږي، د جگړو په نتيجه کي رامنځه سوي لوږي او ناروغيو له امله مړه سوي دي.
د طالبانو رهبر په افغانستان کې د فېسبوک د محدوديت غوښتنه کړې
په دغه رپوټ کي راغلي دي چي پر اوکراين کي د روسيې تهاجمي جگړې د تلفانو له مخي دوهم ځای خپل کړی او په تير کال کي د ۸۲ زرو انسانانو د وژلو سبب سوې ده.
زموږ د يوټيوب کانال هم درسره تعقيب کړئ
دغه درجه بندي د هغو شاخصونو لکه د داخلي او خارجي شخړو د قربانيانو د شمير، د وژنو د کچي، د نظامي جوړولو درجې، د وسلو د صادارتو، د ترهگرۍ پيښو، سياسي بې ثباتۍ او د زندانيانو د شمير له مخي ترسره سوې ده.
د سولي په نړيوال شاخص کي د وسله والو شخړو اقتصادي تاوانونه هم ارزيابي سوي دي. د دغه رپوټ له مخي د تيرکال شخړو، ۱۷ اشاريه ۵ تريلونه ډالر اقتصادي تاوان رامنځته کړی دی چي د ټولي نړۍ د مجموعي ناخالص توليد ۱۳ سلنه ده.
GP/NZ/AG
په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنۍ لاندې ژوند
په افغانستان کې د طالبانو له لوري په دراماتیک ډول د واک پر نیولو سربیره، ورځنی ژوند روان دی. خو ورځ تر بلې ژوند د تغیر په حال کې دی، په ځانګړي ډول د ښځو له پاره. انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS له افغانستان څخه خپریدونکي انځورونه او ویډیوګانې په ښارونو کې د خلکو ګڼه ګوڼه ښيې، لکه د هرات په دغه رستورانت کې، چې مشتریانو ته هرکلی ویل کیږي. خو د پخوا په پرتله د پام وړ یو بدلون تر سترګو کیږي: د میزونو شا او خوا یوازې نارینه لیدل کیږي چې زیاتره یې دودیز کالي اغوستي وي او د ځینو یې پګړۍ پر سر وي. په ښارونو کې د ښځو شمیر ډیر کم شوی.
انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS د نجونو او هلکانو د صنفونو جلا کیدل د کابل په یوه خصوصي پوهنتون کې یوې پردې دغه محصلین سره جلا کړي دي. د جنسیت له مخې جلا والی دلته یوه رسمي پالیسي ده او ښایي لا پسې پراخه شي. د افغانستان د لوړو زده کړو وزیر عبدالباقي څو ورځې مخکې په کابل کې وویل: «په ګډو صنفونو کې زده کړه له یوې خوا له اسلامي ارزښتونو سره په ټکر کې ده او له بلې خوا د افغانانو د ملي، فرهنګي او عنعنوي ارزښتونو سره په تضاد کې ده.»
انځور: AAMIR QURESHI AFP via Getty Images د ائتلافي ځواکونو تر شل کلن حضور وروسته هغه حقوق چې ښځو ترلاسه کړي وو ژر له منځه ولاړل. د طالبانو د فرهنګي کمېسیون د مرستیال په خبره د ښځینه ورزشکارانو له پاره به سپورت منع شي.
انځور: WANA NEWS AGENCY/REUTERS طالبانو هر لوري ته د تالاښۍ پوستې جوړې کړي دي. خلک په وسلو سمبال طالبانو څخه اندیښنه لري او له دې کبله غواړي د امکان تر حده د چا د پاو وړ و نه ګرځي. غربي لباس ډیر کم تر سترګو کیږي او په درنو وسلو سمبال کسان زیات ليدل کيږي.
انځور: Haroon Sabawoon/AA/picture alliance په کابل کې هغه کارګر چې په ورځني مزد کار کوي، د یوه سړک پر غاړه په دې تمه دي چې یو څوک یې کار ته بوځي. افغانستان چې د طالبانو تر ولکې دمخه يې هم اقتصادي وضعيت کمزوری وو، اوس د اقتصادي سقوط او لا زیاتې بې روزګارۍ سره مخامخ دی. د ملګرو ملتونو د اټکل له مخې په راتلونکو میاشتو کې زیات انسانان بې وزلي ګواښي.
انځور: Bernat Armangue/dpa/picture alliance د بشري حقونو له پاره مبارزه له افغان مېرمنو سر پر بې رحمانه سرکوب سربیره هغوی بیا هم د خپل تعلیم، کار او مساوي حقوقو غوښتنه کوي. د ملګرو ملتونو د بشري حقونو دفتر خبر ورکړی دی چې سوله ایز لاریونونه هم د تاوتریخوالي ډک چلن سره مخامخ کیږي. طالبانو مظاهره کوونکي په لښتو او درو وهلي او فیرونه يې پرې کړي دي چې تر اوسه د څلورو کسانو د وژل کیدو او نور ډېرو د ټپيانيدو رپوټونه ورکړل شوي دي.
انځور: REUTERS له بل لوري دغه ښځې وایي چې دوی د طالبانو له نویو مقرراتو څخه راضي دي. دغه ښځې چې د طالبانو امنیتي کسانو بدرګه کولې، د طالبانو له چلن څخه بشپړ رضایت ښکاره کاوه. د دغو لاریون کوونکو په خبره هغه میرمنې چې له هیواده وځي د دوی استازیتوب نه کوي او په دې باور دي چې اسلامي قوانین د هغوی خوندیتوب تامینوي.
انځور: AAMIR QURESHI/AFP/Getty Images د طالبانو ضد لاریونونو برعکس دا ځل د هغوی [طالبانو] په پلوۍ لاریون ته خبریالان هم وربلل شوي ول. ځینې هغه خبریالان چې د طالبانو ضد لاریونونو ته یې خبري پوښښ ورکاوه د طالبانو له خوا له سخت تاوتریخوالي سره مخامخ شوي وو. دا د بدلیدونکي وخت په ځانګړې توګه د ښځو له پاره یو روښانه نښانه ده.
انځور: AAMIR QURESHI/AFP/Getty Images