په لیبیا کې د مهاجرت نړیوال سازمان استازي په ژنیف کې وویل چې د نایجیریا او لیبیا هیوادونه د مهاجرو د پیر او پلور پر بازارونو بدل شوي دي. نوموړي دې خبرې ته په اشارې کولو سره چې هلته د انساني قاچاقبرانو بانډونه ډیر فعاله دي ټینګار وکړ چې په دغو هیوادونو کې بی وسه خلک زنداني او شکنجه کیږي او په میاشتو میاشتو بی له مزد یا تنخوا څخه شاقه کارونو ته اړ ایستل کیږي.
د دغه استازې په خبره مهاجرې ښځې دې بدلمنۍ ته اړ ایستل کیږي او یا هم باید د جنسي غلامانو په څیر هغو کسانو ته خدمت وکړي چې دوی یې په ولکه کې وي.
د عیني شاهدانو رپوټونه
د مهاجرت د نړیوال سازمان د یوه تن داکتر په حواله چې د لیبیا او نایجیریا له کمپونو او روغتونونو څخه یې لیدنه کړې د افریقایې مهاجرو د بدن پر غړو او څيرو د شکنجې او ولږې آثار له ورایه معلومیږي. نوموړي داکتر د یوه داسې ګمبیایې سړي څخه یادونه وکړه چې یوازې ۳۵ کیلو ګرامه وزن یې درلود او د مرګ په حال کې روغتون ته لیږدول شوی وو.
یو شمیر هغو شکنجه شویو مهاجرو چې یرغمل نیول شوي ول ویل چې یرغمل نیونکو به دوی مجبوره کول چې له خپلو کورنیو سره تماس ونیسي او د ځان د آزادولو له پاره له هغوي څخه د ډیرو پيسو غوښتنه وکړي.
دغه یرغمل شوي مهاجر به له خپلو کورنیو سره د تلیفوني خبرو پر مهال شکنجه کیدل، تر څو کورنۍ یې د دوی د ژړا او فریاد غږونه واوري.
په نایجیریا کې د «مهاجرت د نړیوال سازمان» یو تن لوړ پوړي کارکونکي محمد عبدي کر، وویل چې لیبیا د مهاجرو په جهنم یا دوزخ بدل شوی دی. نوموړي زیاته کړه: «هغه مهاجر چې اروپا ته د ځان رسولو په خاطر لیبیا ته ورزي، خبر نه دي چې هلته شکنجه او ولږه دوی ته انتظار باسي.»
د نوموړي سازمان استازی لئونارد بویل، په دې اړه وایې: «په لیبیا او نایجیریا کې مهاجر پیر او پلورل کیږي او وروسته تر دې چې نوره ګټه ترې نه شي پورته کولی لیري غورځول کیږي.»
«د مهاجرت نړیوال سازمان» هغه بنسټ دی چې د عیني شاهدانو لیدلي او اوریدلي رپوټونه ضبط او د راډیو او ټولنیزو شبکو له لارې یې په هغو هیوادونو کې خپروي چې اتباع یې د اقتصادي او ټولنیزونو فشارونو او نابرابریو له امله مهاجرت نه مخه کوي.
پر ورته موضوع یو انځوريز البوم زموږ له آرشيف څخه (22.03.2016):
انساني قاچاق وړونکي، افريقايي انجوني او بدلمني
د دویچه ویله دوو خبریالانو جان فلپ شولز او آدریان کریش، په نایجیریا کې د انساني قاچاقبرانو په هکله پلټنې کړي. د قاچاقبرانو د تعقیبولو ترڅ کې د دوی سر تر ایټالیا پورې ورسید، خو د خاموشۍ له یو دیوال سره مخامخ شول.
انځور: DW/A. Kriesch/J.-P. Scholzد دویچه ویله دوو تنو خبریالانو د انساني قاچابرانو پسې د لټون لړۍ له نایجیریا د ایدو ایالت څخه پیل کړ. دوی چې له هر چا سره لیدل د هغه یو نه یو خپلوان به ضرور په اروپا کې وو. په ایټالیا کې د بدلمنه ښځو دری پر څلورمه برخه د دغې سیمې نجوني دي. بې روزگارې له دغې سیمې څخه د مهاجرت اصلي لامل گڼل کیږي.
نن بیبینا ایمناها، د څو کلونو راهیسې په ځانگړي توگه ځوانو نجونو ته خبردارې ورکوي چې اروپا ته له سفر کولو څخه ډډه وکړي. ایمناها وایې: «ډیرې نجونې د درواغو ژمنو په جال کې بند پاتې کیږي. دوی ته ویل کیږي چې په کورونو کې به د خدمې یا ورته کارونه کوې، خو کله چې اروپا ته ورسیږي بیا نو دوی درواغ معلوم شي. له همدې امله ډیرې نجوني د مجرمو ډلو لاسو ته ولیږي.»
تر ډیرو هڅو وروسته یو قاچاقبر له دویچه ویله سره خبرو ته راضي شو. هغه وویل چې تر سلو ډیر خلک یې له نایجیریا څخه لیبیا ته رسولي دي. د هغه په خبره د «د ایدو خلک ډیر حریص دي او د ښې راتلونکي له پاره هر څه کولو ته تیار دي.»
دغه قاچاقبر چې ځان اسټیو معرفي کوي وایې چې له نایجیریا څخه تر لیبیا پورې له هر کس څخه ۶۰۰ ایرو اخلي. ډیرې پوهیږي چې له دښتې او صحرا له لارې لیبیا ته رسیدل څومره خطرناک دی. په دې ترڅ کې ډیر شمیر خلک خپل ژوند له لاسه ورکوي.
د «اگادیز» دښته د دویچه ویله د خبریالانو راتلونکې منزل وو. د دوی په خبره دا ډیره خطرناکه سیمه ده. په دې دښته کې دغه خبریالان یوازې د وسله والو محافظینو سره سفر وکولې شو.
هره دوشنبه تر لمر ولیدو وروسته د څو لاریو یوه قافله د اگادیز دښتې څخه د شمال پر لور روانیږي. په لیبیا کې د نا کراریو له امله انساني قاچاقبران بې له کوم ممانعت څخه دغه هیواد ته داخلیږي او د مدیترانې ساحل ته ځان رسوي.
د مهاجرو شمیر مخ پر ډیریدو دی او نجونې باید کم عمره وي
د نایجیریا ډیرې نجونې د فحشا بانډونو په لاسو کې ولیږي. مدني فعاله لیزا بیرتینې وایې: «د شمیرو له مخې په ۲۰۱۴ کال کې تر ۱۰۰۰ ډیرې نایجیریایې نجوني او میرمنې د مدیترانې له لارې ایټالیا ته رسیدلي دي. په ۲۰۱۵ کال کې دا شمیر ۴۰۰۰ ته لوړ شو.» نوموړۍ زیاتوي چې کوښښ کیږي د نجونو عمر کم تر کم وښودل شي.
د نایجیریا د یوه دوست په مرسته دغه دواړه ژورنالستان د ایټالیا په شمال کې یو «مادام» ته ورسیدل. نایجیریا کې دلالې ته مادام ویل کیږي. په ایتالیا کې یوې نایجیریایۍ نجلې وویل: «مادام پر موږ تشدد وکړ او بدلمنې ته یې مجبوره کړو.»
کله چې د دویچه ویله خبریالانو پر مادام د لگول شوو مختلفو تورونو په هکله پوښتنې وکړې، نو هغې ومنله چې په کور کې یې ۶ نجونې موجودې دي. خو دا رد کړه چې دغه نجونې یې بدلمنې ته اړ ایستلي دي.
د مونیکا اوشکوی په نوم یوې راحبې په دې برخه کې ایټالوي ادارې په نه پاملرنې تورنوي او انتقاد پرې کوي. نوموړۍ د تیرو ۸ کلونو راهیسې بدلمنۍ ته اړ ایستل شوو نجونو په برخه کې کار کوي. نوموړی زیاتوي چې سړي غواړي په ډیرو کمو پیسو خپل جنسي خواهش پوره کړي، چې دا کار په ایټالیا کې له نایجیریایې ښځو سره د ۱۰ ایرو په بدل کې کولې شي.
