تر څوارلسو کلونو اوږدو بحثونو او ناندریو وروسته، هالنډ پریکړه کړې چې د ۲۰۱۹م کال د اګست میاشتې له لومړۍ نیټې به پر حجاب یا نقاب بندیز عملي شي. د هالنډ پارلمان په تیري جون میاشت کې د دغه قانون د تصویب له پاره مثبته رایه وکاروله.

په اروپا کې فرانسه لومړی هیواد دی چې په عامه ځایونو کې یې د میرمنو پر بشپړ حجاب یا نقاب بندیز وضع کړ. د پاریس حکومت په ۲۰۱۱م کال کې دغه راز یو بندیز عملي کړ چې له کبله یې په دې هیواد کې شاوخوا ۲۰۰۰ مسلماني میرمنې اغیزمنې شوي دي.

په فرانسه کې پر نقاب د بندیز تر وضع کیدو یوازې درې میاشتي وروسته یعنې د ۲۰۱۱م کال په جولای میاشت کې بلجیم هم په ورته اقدام لاس پوري کړ او د مخ پر پټولو یې بندیز وضع کړ. د بلجیم د قوانینو په رڼا کې هغه میرمنې چې مخ پټوي پر جریمي سربیره به تر اوو ورځو پورې زنداني کړل شي.

په اتریش کې د میرمنو پر حجاب یا نقاب د بندیز دغه قانون د ۲۰۱۷م کال په اکتوبر میاشت کې تصویب شوی دی. د دغه قانون پر اساس په عامه ځایونو کې باید د میرمنو څیره په ښکاره توګه د لیدو وړ وي.

د هالنډ په څیر بلغاریا هم په ۲۰۱۶م کال کې د مخ پر پټولو بندیز وضع کړی دی. د دغه قانون نه مراعت کوونکې میرمنې ښايي ان تر۷۵۰ یورو پورې جریمه شي. خو د نورو هیوادونو برعکس په عبادتځایونو، د لوبو په ځایونو او دفترونو کې استثنا موجوده ده.

په ډنمارک کې د ۲۰۱۸م کال د اګست میاشتې له لومړۍ نیټې پر مخ پټولو یا نقاب باندې بندیز وضع شوی دی. د تیر کال په می میاشت کې د ډنمارک پارلمان دغه قانون د رایو په اکثریت سره تصویب کړ. د دغه قانون تر تصویب وروسته، د ډنمارک حکومت وویل چې دغه اقدام مذهبي اړخ نه لري.

مراکش له ۲۰۱۷م کال راهیسې پر داسې جامو بندیز وضع کړی چې له امله یې د یو چا مخ په بشپړه توګه پټ شي. په دغه اکثریت مسلمان میشته هیواد کې د دغه کار تر شا هدف امنیتي دلایل په ګوته شوي دي. هغه مهال د دې هیواد حکومت ویلي وو چې یو شمیر مجرمین د جرمونو د ترسره کولو له پاره له دغه راز جامو څخه د وسلو په توګه کار اخلي.

د فریقا بل مسلمان هیواد چاډ هم د ۲۰۱۵م کال د جون په میاشت کې تر دوو خونړیو ځانمرګو بریدونو وروسته، د څیرې پر بشپړ پټولو بندیز وضع کړ. هغه مهال حکومت ویلي ول چې د بوکو حرام په نامه ترهګره ډله د خپلو بریدونو د کامیابۍ له پاره له حجابونو ګټه اخلي. د چاډ له پنځوسو سلنه څخه ډیر وګړي مسلمانان دي.

د ۲۰۱۹م کال په جون میاشت کې په تونس کې تر ترهګریزو بریدونو وروسته، د دې هیواد ولسمشر د څیرې پر بشپړ پټیدو باندې بندیز وضع کړ. په دې مسلمان میشته هیواد کې د دغه بندیز اصلي دلیل امنیتي اندیښنې په ګوته شوي دي.

تاجيکستان د ۲۰۱۷م کال په سپتمبر میاشت کې له وړاندې نه په موجود یوه قانون کې تر تغیراتو وروسته، د ځايي جامو پر ترویج ډیر فشار راوړل شو. دغه اکثریت مسلمان میشته هیواد د دغه قانون له لارې د مخ د بشپړ پټولو مخنیوی وکړ او حجاب یا نقاب یې منع کړ. خو بیا هم دغه هیواد د دغه قانون سرغړونکو ته کومه جریمه او یا جزا نه ده ټاکلې.

د اسلام دين اکثريت عالمان پر دې توافق لري چې ښځې بايد حجاب واغوندي. حجاب هغه ډول جامې دي چې د ښځې سر، غاړه، لاسونه تر بند او پښې تر بجلک پورې پټوي. په دغه انځور کې امريکايي پيغله هانا شرايم ليدل کيږي چې په خپل کور کې يې حجاب مرعات کړی.

ټيکری يا پړونی تر ټولو معمول لباس دي چې مسلمانې ښځې يې په سر کوي. مسلمانې ښځې په ټيکري باندې خپل د سر ايښتان، غاړه، سينه او نور اندام پټوي. دا په مختلفو رنګونو کې وي خو تر ټولو معمول يې تور دی. ټيکري تر ټولو ډير په افغانستان، پاکستان، ايران، سعودي عربستان، سوريې او عراق کې ښځې په سر کوي. لکه د سعودي عربستان دغه پيغله. دا ډول ټيکري تڼۍ يا کومه غوټه نه لري.

مقنعه يو بل ډول جامه ده چې مسلمانې ښځې يې اغوندې. له دغه لباس لستونې لرونکې ډول يې هم شته. مقنعه د ښځې سر، غاړه او سينه تر نامه پورې پټوی. دغه ډول اسلامي لباس تر ټولو ډير په ايران او بيا په افغانستان او سوريه کې رايج دی. په ايران کې ښځينه زده کونکې او حکومتي مامورينې د مقنعه پر اغوستلو مکلف ګرځول شوي دي.

چادر نماز يو لوی او پراخ لباس دی چې په اغوستلو سره يې د ښځې بدن له سر نه تر پښو پورې پټيږي. د مخ پټول په کې اختياري دی، ځينې ښځې په کې پټوي او ځينې نه. دغه ډول اسلامي لباس تر ډيره په ايران او همدا ډول د افغانستان په يو شمير سيمو کې کارول کيږي. په عام ډول په تور رنګ کې دي، خو په ځينو نورو رنګونو کې هم جوړيږي، د بيلګې په توګه سپين رنګ چادر نماز تر ډيره د لمانځه ادا کولو پر وخت اغوستل کيږي.

نقاب هغه ډول اسلامي لباس ته وايي چې د ښځو سر او غاړه او د بدن ځينې نورې برخې لکه سينه په کې پتيږي، خو سترکې نه. نقاب تر ډيره په عربي ملکونو کې ښځې په سر کوي. نقابونه په مختلفو ډولونو کې جوړيږي لکه عربي ماډل چې يوه برخه يې شاته اچول کيږي.

د ښځو دغه ډول اسلامي لباس ته عبايا وايي چې هماغه عبا ده چې سر نه تر پښو پورې يوه ټوټه وي. مختلف ماډولونه لري، د بيلګې په توګه هغه چې مخه يې خلاصه وي او تڼۍ لري او هغه چې مخه يې بشپړه بنده وي. عبا تر ډيره په عربي هيوادونه کې ښځې اغوندي. ځينې ښځې ورسره په خپل رنګ دستکشې هم په لاس کوي. په انځور کې د عبا په ګډون مختلف اسلامي حجابونه د مود په يوه نمايش کې ښودل کيږي.

برقع يا چادري په افغانستان کې تر تولو رايج اسلامي لباس دی چې ښځې يې د بدن پوښلو په موخه اغوندي. په مختلفو رنګونو کې جوړيږي خو تر ټولو معمول يې آبي رنګ دی. برقع د افغانستان تر څنګ په پاکستان کې هم رايج ده. د دغه پوښښ په اړه ځينې وخت بحثونه هم راپورته کيږي. يو شمير افغانان برقع مناسب حجاب نه ګڼي.

د نورو جامو په څير نن ورځ د اسلامي لباسونو په مود کې هم په پر له پسې توګه تغييرات رامنځ ته کيږي. حتی د اسلامي لباسونو ډولونه اوس د مود او فيشن په نړيوالو نندارتونونو کې ښودل کيږي. لکه په ماليزيا کې دغه نمايش (انځور).

د حجاب رعايت يا د مسلمانو ښځو د بدن د پټولو له پاره مناسب لباس د نړۍ په هر ګوډ کې فرق کوي. موږ په دغه انځوريز رپوټ کې د دغو حجابونو يو څو معمول ډولونه ښودلي دي. د نوعيت له مخې د حجاب انتخاب، په هر ټولنه کې د خلکو د عقايدو، يوهې او دودونو له مخې تفاوت لري.

داسې مسلمان ښځې هم شته چې ټيکری نه په سر کوي، لکه له اردن څخه ملکه راينا. هغه وايي چې اسلام دين ښځې نه دي مجبوره کړي چې خپل مخ پټ کړي. ملکه راينا وايي د ښځو په اړه قضاوتونه بايد د هغو د اخلاقو او د يني ارزښتونو له مخې وشي نه د هغه څه له مخې چې اغوندي يې.

د اسلامي حجاب قوانين په هر ملک کې توپير لري. په ځينو هيوادونو کې حتی شرعې پوليس ښځو ته د حجاب د رعايت په اړه خبرداری ورکوي. د بيلګې په توګه په دغه انځور کې په ايران کې يوه پوليسه ښځه بلې ښځې ته د هغې د ټيکري په اړه خبرداری ورکوي.

د اسلامي هيوادونو اکثره ښځې اوس دا پوښتنه مطرح کوي چې دوی له پاره تر ټولو «مناسب» حجاب چې هغه د نارينه وو هم خوښ وي، کوم دی. يعنې اوس پوښتنه دا ده چې ښځو له پاره تر ټولو «مناسب» اسلامي پوښښ کوم دی؟ لکه څنګه چې په يوه هنري نندارتون کې د يوې ښځينه هنرمندې له خوا په دې اړه دغه نقاشي نندارې ته وړاندې شوې وه.