په یوه ګډه اعلامیه کې چې د جمعې په ورځ خپره شوه، ویل شوي دي چې د قزاقستان، قرغیزستان، تاجکستان، ترکمنستان او ازبکستان مشرانو د «مرکزي آسیا له پاره د انرژۍ، هوساېنې او سیمه ایزو همکاریو پر مرکزي ټکو د اروپایي اتحادیې پر ستراتیژیک اهمیت» ټینګار کړی دی.
سربیره پر دې د پخواني شوروي اتحاد د دغو جمهوريتونو لوړپوړو سیاستوالو بې له دې چې په څرګند ډول پر اوکراین د روسیې د حملې یادونه وکړي، د ځمکنۍ بشپړتیا او حاکمیت پر ارزښت او همدارنګه د هیوادونو ترمنځ د یو بل حقونو ته پر درناوي کولو ټینګار کړی دی.
د دغې ګډې اعلامیې په اساس اولاف شولڅ او د مرکزي آسیا هیوادونو مشرانو موافقه کړې ده چې په ځانګړي توګه د اقتصاد، د انرژۍ تدارکاتو د اومو موادو، چاپیریال ساتنې او همدارنګه سیمه ایزو همکاریو په برخو کې له المان سره د دغو پنځو هیوادونو اړیکې پياوړې او د دغو هیوادونو د اتباعو ترمنځ تماسونه پراخ شي او په دې برخه کې د سیمه ایز مشارکت یوه ستراتیژي رامنځته کړای شي.
د دغې ګډې اعلامیې پر بنسټ شولڅ د سیمه ایزې همکارۍ له پاره د مرکزي آسیا هیوادونو له کوښښونو څخه خپل ملاتړ اعلان کړی دی چې له مخې یې «سوله، امنیت، ثبات، هوساېنه او همدارنګه د سیمه ایزو دولتونو ترمنځ د ښه ګاونډیتوب اړیکې تضمین شي.»
د ناټو تر ټولو ستر مانورونه په انځورونو کي
د ناټو په «هوايي دفاع ۲۳» نظامي مانورونو کي چي همدا اوس په آلمان کي روان دي د ۲۵ هیوادونو هوايي ځواکونه پکښي ونډه لري. د ناټو په تاریخ کي دا تر ټولو لویه نظامي مانورونه دي. انځور: Julian Stratenschulte/dpa/picture alliance ترانسپورټي الوتکو د «هوايي دفاع ۲۰۲۳» مانور پرانیست. د آلمان پوځ «اې۱۴۰۰ام» ډوله الوتکو د دوشنبې په ورځ په نیدرزاکسن ایالت کي د وونزدورف هوايي ډګر څخه د مانور په موخه الوتني وکړې.
انځور: Julian Stratenschulte/dpa/picture-alliance تر ۲۵ د زیاتو هیوادونو ونډه یوه جنګي تورنادو الوتکه د یاګل په سیمه کي له شلسویګ هوايي ډګر څخه په هوا سوه، په دې مانور کي تر ۲۵ د زیاتو هیوادونو هوايي ځواکونه د دوو اونیو په ترځ کي یوه خیالي برید ته د غاښ ماتوونکی ځواب ورکولو تمرین کوي. د آلمان په مشرۍ په دې مانور کي پر ناټو غړو سربېره جاپان او سويډن هم ونډه لري.
انځور: Gregor Fischer/dpa/picture-alliance وروستۍ کتنه: په وونزدورف هوايي ډګر کي یو سرتېری د هوايي ځواکونو ایربوس الوتکي ته د ننوتلو په حال کي لیدل کېږي. د نیدرزاکس په ایالت کي یاد هوايي ډګر د راپيل سوي پوځي مانور تر ټولو غټ تدارکاتي مرکز دی. د آلمان پوځ په وینا ۱۰ زره سرتیري او د آلمان د ۷۰ الوتکو په ګډون ۲۵۰ طیارې په دې مانورونو کي د جون تر ۲۳ نېټې پوري برخه لري.
انځور: Julian Stratenschulte/dpa/picture-alliance تاسي کولای سئ، د هالنډي الوتکو د الوتنو لار د دوشنبې په ورځ د مکلنبورګ ایالت پر اسمان په «flightradar24» اپلیکیشن کي ووینی، چي څو واري يې د ویسمار، ګوسترو او شورین ښارونو پر اسمان دورې وهلي دي. دغه هوايي تمرین د آلمان پر ځینو شمالي، ختیځ، لوېدیځ او همدارنګه د شمالي او بالټیک سمندرونو کي ترسر کیږي.
انځور: Jens Büttner/dpa/picture-alliance په دې مانور کي پوځي الوتني پلان سوي دي، چي ښايي پر ۲۰۰۰ملکي الوتنو اغېز وکړي. د دغه تمرین له پاره د آلمان د هوايي حریم ځیني برخي د ملکي الوتنو پرمخ بندي سوي دي. د الوتنو خنډ او ځنډ کولای سي د الوتکو په ښوودنیزو پاڼو کي وګورئ. د بېلګي په ډول دلته د هامبورګ په هوايي ډګر کي.
انځور: Bodo Marks/dpa/picture-alliance نندارچیان د شلسویګ هوايي ډګر څخه د تورنادو جنګي الوتکي الوتني ته ګوري. یاد مانور تراوسه د فرانکفورټ ام ماین، برلین، دوسلډورف، نورنبرګ او کولن/بن پر هوايي ډګرونو هیڅ اغیز نه دی کړی، خو کیدای سي چي په هوايي ټرافیک کي ګډوډي ډېره سي.
انځور: Gregor Fischer/dpa/picture-alliance د مانور پر وړاندي هغه لاریون کوونکي چي د آلمان د کیڼ اړخي ګوند له خوا رابلل سوي، د سولي سمبول یا نخښه يې جوړه کړې وه. د آلمان پوځ غواړي چي د روسيې له تحریک کولو ډډه وکړي. د آلمان د وسله وال پوځ مشر ګرهارټس وايي: «موږ هر کار د دې له پاره کوو، ترڅو باوري سوو چي دغه مانور د اوضاع په ترینګلتیا کي ډېروالی نه راولي.»
د ده په قول، هیڅ الوتنه به د کالینینګراد خواته چي د روسيې له اصلي خاوري بېله ده ونه سي.
انځور: /dpa/picture-alliance د آلمان د وسله وال ځواک پارلماني کمیساره ایوا هوګل دغه پوځي مانور د روسيې له پاره یو پيغام ګڼي. هغې د ونزدورف په هوايي ډګر کي وویل، پر اوکراین د روسيې برید وښودله چي دغه مانور څومره ارزښت لري. دې دغه پوځي مانورد اوقیانوس اطلس د دواړو خواوو د ساتني د وړتیا «یوه ښه نخښه» یاده کړه.
انځور: Julian Stratenschulte/dpa/picture-alliance
په اعلامیه کې زیاته شوې ده چې د مرکزي اسیا د هیوادونو مشرانو د «نړیواله دروازه» په نوم د يوه نوښت ستاینه کړې ده چې په دې ترتیب سره اروپا غواړي په نړیواله کچه د زیربناو او عامه خدماتو د تدارکاتو له پاره په سلګونو میلیونه یورو راټولې اود چین «د وریښمو نوې لارې» سره رقابت وکړي.
د مرکزي اسیا د پنځو هیوادونو لوړپوړو مشرانو په دې اعلامیه کې په تکراري ډول د ټولو هیوادونو د خپلواکۍ، حاکمیت او ځمکنۍ بشپړتیا اهمیت ته اشاره کړې ده. دوی ټینګار کړی دی چې «د هیوادونو ترمنځ د یو بل حقونو ته په بشپړ درناوي کولو سره د آزادۍ، امنیت، دیموکراسۍ او قانوني حکومت او پایداره همکارۍ ته وده ورکولو ته ژمن دي». سربیره پر دې د «بندیزونو د مقرراتو» په هکله د نظرونو تبادله کول او د بندیزونو د لیري کولو د مخنیوي له پاره لا زیاتې هڅې مهمې دي.
له شولڅ سره دغه لیدنه کتنه، د اروپايي اتحادیي له یوه دولت سره د مرکزي آسیا د دغو پنځو هیوادونو د مشرانو لومړۍ لیدنه کتنه وه. د ټولو ګډون کوونکو د ګډې اعلامیې په اساس دوی موافقه کړې ده چې په راتلونکي کال کې به د المان له لومړي وزیر سره دې ته ورته یوه لیدنه کنته په مرکزي اسیا کې ترسره کوي.
آژانسونه: ش.ن/ ن.ص
