په برلين کې د ملګرو ملتونو د مهاجرت نړيوال سازمان «آی او ام» د مهاجرت د ارزونې مرکز ويلي چې پر دې سربیره د کډوالو له خوا خپلو هېوادونو ته استول کیدونکې پېسې د بهرنيو پانګوالو له پانګونو او د هغو مرستو ډېري دي چې د پراختيايي پروګرامونو له لارې ترسره کيږي.
«آی او ام» همدا راز د کار د نړيوال سازمان «آی ايل او» په حواله ويلي دي چې په ۲۰۲۰م کال کې په ټوله نړۍ کې په کار د بوختو کډوالو شمير د ۱۷۰ ميليونو په شا او خوا کې وو. دا شميرې د ۲۰۱۰م کال په پرتله درې چنده لوړې دي، يعني هغه وخت ۵۳ ميلیونه کډوال په کوربه هېوادونو کې په کار بوخت ول.
همدا شان زياته شوې چې بهرنيان يا کډوال د نړۍ د شاغل نفوس پنځه سلنه برخه جوړوي. د مهاجرت د نړيوال سازمان له خوا زياته شوې چې د کرونا وبا وښووله چې ميلمه کارکوونکي د کوربه هېوادونو له پاره څومره مهم نقش لري. دغه سازمان د اقتصادي ګډکار او پراختيا سازمان «او اي سي دي» د شميرو په حواله ویلي چې په دې ترتيب يوازې په بريتانيا کې په کار د بوختو ډاکترانو څخه یې درې سلنه بهرنيان ول.
تازه آلمان ته راغلي افغانان د کار په بازار کې ښه چانس لري
د آلمان، امريکا متحده ايالاتو، فرانسه، ايتاليا او هسپانيا د روغتيا په برخو کې هم د بهرنيانو د پام وړ لوړ شمير په کار بوخت دي.
د مهاجرت د نړيوال سازمان له خوا همدا راز ویل شوي چې په ۲۰۲۰م کال کې ښځينه او نارينه کډوالو په ټولیزه توګه کم او منځني عايد لرونکو کابو ۵۰ هېوادونو ته ۵۴۰ میليارده ډالر استولي دي. دا هغه هېوادونه دي چې سړي سر عايد پکې د کال کابو ۴۰۰۰ ډالر دي.
په ۲۰۲۰م کال کې بيا د پانګونو او د پراختيايي پروژو له لارې دغو هېوادونو ته کابو ۴۴۰ ميليارده ډالر انتقال شوي دي.
د مهاجرت نړيوال سازمان د نړيوال بانک د معلوماتو په حواله وايي چې د السلوادور، لبنان، کرغيزستان، تاجيکستان او تونګا په څېر هېوادونو د کار کوونکو کډوالو له خوا ليږدول شوې پېسې بيا د مجموعي ناخالص توليد له څلورمې برخې څخه ډېرې دي.
ب. ص/ س. ر (DPA)
زموږ له آرشيف څخه:
د کوم هیواد څومره وګړي په بهرنیو هیوادونو کې ژوند کوي؟
د ملګرو ملتونو په وینا په ۲۰۲۰م کال کې له خپلو هیوادونو څخه د مهاجر شوو کسانو شمیر تر۲۷۲ میلیونه اوښتی دی. د انځورونو په دې ګالرۍ کې لیدلی شئ چې تر ټولو زیات د کوم هیواد خلک مهاجر شوي دي.
انځور: AFPد ملګرو ملتونو د ارقامو له مخې د روان میلادي کال تر اوایلو پورې شا او خوا ۱۸ میلیونه هندي اتباع د خپل هیواد څخه د باندې په نورو هیوادونو کې اوسیدل. زیاتره هندوستانیان په امریکا متحده ایالات، کاناډا، بریتانیا او په خلیجي هیوادونو کې دي. په ۲۰۰۰م کال کې په بهرنیو هیوادونو کې د هندي اتباعو شمیر اته میلیونه وو او په نړیواله کچه دریم هیواد وو چې ډیر اتباع یې په نورو هیوادونو کې ول.
د لویدیځي امریکا هیواد مکسیکو، شا او خوا ۱۳ میلیونه اتباع په بهرنیو هیوادونو کې اوسیږي چې په دې ترتیب یې په دغه لېست کې دوهم ځای خپل کړی دی. له ۱۹۹۰م کال راهیسې ۴،۴ میلیونه او له ۲۰۰۰م کال راهیسې ۱۲،۴ میلیونه مکسیکویان په بهرنیو هیوادونو کې ژوند کوي.
له چین څخه هم د خلکو د وتلو لړۍ زیاته شوې ده او د ۲۰۱۹م کال تر دسمبر میاشتې پوري تر ۱۱ میلیونه زیات چینایان په بهرنیو هیوادونو کې اوسیدل او په دې ترتیب د نړیوالې درجه بندۍ له مخې دریم هیواد دی چې اتباع یې نورو هیوادونو ته کډه شوي دي. زیاتره چینایي کډوال په امریکا متحده ایالاتو، کاناډا، جاپان او آسترالیا کې مېشت دي. په ۱۹۹۰م کال کې له چین څخه د باندې د اوسیدونکو چینایي اتباعو شمیر ۴،۴ میلیونه وو.
په دغه نړیواله درجه بندۍ کې روسیه څلورم هیواد دی چې تر ۱۰،۵ میلیونه زیات اتباع یې په نورو هیوادونو کې اوسیږي. له روسیې څخه کډه شوي کسان په آلمان، امریکا او پر ځينو اروپایي هیوادونو سربیره د پخواني شوروي اتحاد په هیوادونو کې مېشت دي. د ملګرو ملتونو د ارقامو له مخې روسیه په ۲۰۰۰م کال کې د دغه لېست په سره کې او کابو یوولس میلیونه وګړي یې له هیواد دباندې په نورو هیوادونو کې اوسیدل.
له کورنۍ جګړې سره مخامخ د سوریې هیواد اته میلیونه وګړي په نورو هیوادونو کې اوسیدو ته مجبوره شوي دي. د ۱۹۹۰م کال په نړیواله درجه بندۍ کې سوریې ۲۶ مقام درلود، خو په ۲۰۱۱م کال کې د کورنۍ جګړې تر پیلیدو وروسته په سونو زره سوریایان مهاجرت ته اړ شول. د سوریې زیاتره اتباع د ترکیې، اردن او لبنان په څیر ګاونډیو هیوادونو کې اوسیږي خو د آلمان په شمول په ځینو نورو اروپایي هیوادونو کې يې هم شمیر کم نه دی.
بنګله دیش، د ملګرو ملتونو په ترتیب شوي لېست کې شپږم هیواد دی. د وروستیو ارقامو له مخې شا او خوا اته میلیونه بنګالیان په نورو هیوادونو کې مېشت دي. د بنګال اتباع په هند او پاکستان کې هم شته خو په امریکا متحده ایالاتو، بریتانیا او خلیجي هیوادونو ته د تلونکو بنګله دیشي اتباعو شمیر هم زیات شوی دی.
د پاکستان تر اووه میلیونه زیات اتباع په بهرنیو هیوادونو کې اوسیږي او په دغه لېست کې اووم ځای لري. زیاتره پاکستانیان په خلیجي هیوادونو، بریتانیا او امریکا کې اوسیږي. په ۱۹۹۰م کال کې ۳،۴ میلیونه او د ۲۰۰۵م کال تر پای پورې څه کم څلور میلیونه پاکستانیان په بهرنیو هیوادونو کې اوسیدل.
د پخواني شوروي اتحاد تر ړنګیدو وروسته په نویمه لسیزه کې په نړیواله درجه بندۍ کې اوکران پنځم ځای درلود. خو له هغې راهیسې د اوکرایني اتباعو د مهاجرت په بهیر کې په تدریخي ډول کمښت راغی. خو د اوکراین او روسیې ترمنځ په وروستیو کلونو کې د ترینګلتیا له کبله دغه چاره بیا ګړندۍ شوې. د روان میلادي کال تر پېله شپږ میلیونه اوکرایني اتباع په نورو هیوادونو کې اوسیدل.
د فلیپین ۵،۷ میلیونه اتباع په نورو هیوادونو کې اوسیږي او په دې ډول یې په دغه لېست کې نهم ځای خپل کړی دی. په ۲۰۰۰م کال کې له هیواد د باندې د فلیپین د اوسیدونکو شمیر درې میلیونه وو. په تیرو ۱۷ کلونو کې د فلیپین زیاتره اتباع د امریکا پر لور تللي دي.
د افغانستان شا او خوا پنځه میلیونه اتباع په بهرنیو هیوادونو کې اوسیږي او په دغه نړیواله درجه بندۍ کې لسم مقام لري. په ۱۹۹۰م کال کې افغانستان په فهرست کې اووم ځای درلود او ۶،۷ میلیونه اتباع یې په پاکستان، ایران او نورو هیوادونو کې مېشت وو. خو له ۱۹۵۵م کال راهیسې ډیر شمیر افغانان بیرته خپل ټاټوبي ته ورګرځیدلي دي.
