د ملگرو ملتونو دې ادارې پر حکومتونو غږ وکړ چې د ماشوم تر زيږيدو وروسته له مور، طبي عملې او قابلو سره ښه مرسته وشي، څو دوی وکولای شي چې تر زيږون سملاسي وورسته ماشوم ته د مور شيدې ورکړای شي. پر دې سربيره بايد د مور شيدو د بديل په توگه د پودرې شيدو د بازار موندنې تبليغات هم محدود کړل شي.
تر زيږيدو وروسته د مور او ماشوم تر منځ سملاسي تماس د شيدو توليد تحريکوي. په دې شيدو کې ځانگړي غذايي مواد او انتي بادي موجود وي. انتي بادي يو ډول پروټين دي چې له مدافع قوې سره مرسته کوي، څو بدن له بيلا بيلو ناروغيو څخه وساتي.
پر دې سربيره د مور په شيدې کې ډير ويټامينونه او منرالونه شته. دغه لومړۍ شيدې چې د ماشومانو له پاره «لومړی واکسين» هم بلل کيږي، د کارپوهانو په حواله په ډيرو هیوادونو کې د ماشومانو ژوند ژغورلای شي.
تازه څيړنو ښوولې ده چې تر پيدايښ وروسته ماشوم ته د شيدو په ورکړه کې د درو او ۲۳ ساعتو ترمنځ ځنډ یې د مرگ خطر ۳۳ سلنه لوړوي.
په داسې حال کې چې د افریقا په ختيځو او جنوبي برخو کې ماشومانو ته سملاسي د تي ورکړه ډيره عامه ده، په ختيځه آسيا او پاسيفيک حوزه کې د يو تر دريمې برخې هم کمو نويو زيږيدلو ته د مور شيدې ورکول کيږي. په بروندي، سريلنکا او واناتو کې کابو له هرو لسو څخه یې نهه ماشومانو ته تر زيږيدو سملاسي وروسته د مور شيدې ورکول کيږي.
په آذربايجان، چاد او مونتينگرو کې بيا له هرو لسو څخه يوازې دوو ماشومان ته د مور شيدې ورکول کيږي.
د روغتيا نړيوال سازمان په حواله په عمليات د ماشوم زيږيدل هم د دې سبب شوي چې په لومړيو ساعتونو کې کوچنيانو ته د مور شيدې نه ورکول کيږي.
dpa (B.S/N.Z)
زموږ له ارشيف څخه:
پاکستان ـ په شودو کي کیمیاوي مواد ورګډيږي
شیدې یوه متوازنه غذا ده، خو په پاکستان کې عام خلک خالص شیدو ته لاسرسۍ نه لري. د دې کار پړه پر هغو کاروباریانو ور اچول کیږي چې له دغه سکتور څخه ګټه پورته کوي. پر دوی تور لګول کیږي چې په شیدو کې اوبه او نور څيزونه ورګډوي.
انځور: DW/D. Baber
د غوایانو فارمونه یو ګټور کاروبار
دا چې پاکستان یو کرهڼیز هیواد دی، نو د مالدارۍ سکتور له پاره هم ډیر مناسب شرایط لري، د پاکستان ډیري سیمي په ځانګړي توګه د پنجاب ایالت د څارویو د پالنې له امله ډیر مشهور دی. اوس په خیبر پختونخوا کې هم د مالدارۍ سکتور پرمختګ کړی دی.
انځور: DW/D. Baber
’د خالص شیدو لټه‘
په پاکستان کې ډير شمیر خلک د خالص شیدو ترلاسه کولو په خاطر په خپل کور کې څاروي ساتي. د حکومتي اقداماتو سربیره په لیري پرتو سیمو کې مالداران د حفظ الصحه یا روغتیایې تدابیرو او پاکوالي په نه مراعاتولو سره غیر صحي شیدې خرڅوي.
انځور: DW/D. Baber
د انساني خواړو مهم جز
شیدې د انسانانو د خوراکي توکو مهمه برخه تشکیلوي او په ځانګړي توګه ماشومانو ته په منظم ډول ورکول کیږي. له دغه سکتور پورې اړوند کسان د خلکو د اړتیا پوره کولو له پاره د شیدې ورکونکو څارویو کوچني او لوی فارمونه جوړوي او له دې لارې ډیره ګټه ترلاسه کوي.
انځور: DW/D. Baber
د حفظ الصحه مسائل
خالص شیدې د انسان روغتیا له پاره ډیره ګټه رسوي، خو په اکثره شیدې تولیدونکو فارمونو کې د صفایې او پاکوالي اصول په پام کې نه نیول کیږي. د روغتیایې تدابیرو د نه مراعتولو له امله د هغې د ګټورتوب په اړه اندیښنې ډیرې شوي دي.
انځور: DW/D. Baber
د کیمیاوي موادو استعمال
د پیښور چارواکو د شیدو د کیفیت څارنې په موخه ګرځنده لابراتوارونه جوړ کړي دي. د دغو چارواکو په خبره په شیدو کې د ۳۸ سلنه اوبو ورګډولو سربیره د مصنوعي زګ یا قف جوړولو په موخه په شیدو کې له کیمیاوي موادو څخه هم استفاده کیږي، البته د شیدو د کاروبارکونکو له خوا کوم چې د روغتیا له پاره ډیر زیان رسوي.
انځور: DW/D. Baber
د شیدو ډیرولو پيچکارۍ
د شیدو ځنې کاروبار د دې له پاره چې د څارویو د شیدې ورکولو موده ؤغځوي او په ډیره اندازه شیدې ورکړي، خپلو څارویو ته پيچکاري او واکسین کوي. د څارویو د ډاکتر یا وترینر جاوید خان په خبره دا دواړو څاروي او مصرفونکي ته زیان رسوي.
انځور: DW/D. Baber
د څارویو روغتیا ته پاملرنه
د څارویو داکتر جاوید خان وایې: «له څارویو څخه د ډیرو شیدو ترلاسه کولو له پاره اړينه ده چې سم او متوازن خوراک ورته ورکړل شي، له دې سره د څاروي او انسان دواړو روغتیا محفوظ پاتې کیږي.»
