مهاجر اروپا ته د خپل سفر پر مهال یو له بل سره د اړیکو ساتلو له پاره له فیسبوک او واتس ایپ څخه کار اخلي، خو آلمان ته تر رسیدو وروسته د مهاجرت اړونده مسائلو او روزمره ژوند په برخه کې په آلمان کې جوړ شوي اپلیکیشن له دوی سره ډیره مرسته کوي.
په آلمان کې د سیمه ییزو ادارو له خوا د اپلیکیشن تر جوړوني وروسته اوس د مهاجرو له پاره د آلمان فدرالي ادارې (BAMF) هم د ځیرکو تلیفونونو له پاره اپلیکشن جوړ کړی دی.
د آلمان په دریسدن ښار کې د دوو IT یا د «کمپیوټر تخنیک» شرکتونو له خوا د مهاجرو له پاره جوړ شوې ایپ (Welcome App) تیر کال تر ۱۵۰۰۰ وار ډیر ډاون لوډ شوي وو.
ویلکم ایپ په آلمان کې د پناه غوښتنې عریضې د وړاندي کولو طریقې تر څنگ، کډوالو ته د ورځني ژوند په هکله معلومات هم وړاندي کوي.
همدارنگه د آلمان په آوگس بُرگ، کې د Integreat په نوم یو بل ایپ تر ۱۲۰۰ ډیر کارونکي لري. که څه هم یوازي تیر کال آلمان ته تر ۱۱۰۰ زرو ډیر مهاجر راغلي دي چې پر دې اساس پورته ذکر شوې رقم د مهاجرو د شمیر په پرتله ډیر کم دی، خو دا هم باید په پام کې ونیول شي چې دغه دواړه اپلیکشنونه د آلمان د یوازي یوه ښار تر کچې محدود ساتل شوي دي.
د Speakfree په نوم یو داسي پيغام لیږدونکی اپلیکیشن هم موجود دی چې مهاجر پکښې په خپله مورنۍ ژبه یو پيغام استوي او دغه ایپ یې په آلماني ژبه ترجمه کوي. د دغه اپلیکشن جوړونکي شرکت په حواله هره میاشت تر ۱۵ زرو ډیر کارونکي له دې پيغام لیږدونکي څخه استفاده کوي.
اوس د مهاجرو له پاره د آلمان فدرالي ادارې (BAMF) هم د ځیرکو تلیفونونو له پاره د Ankommen په نوم يو ایپ جوړ کړی دی. آلمان ته راغلي نوي مهاجر کولای شي د دغه اپلیکشن په مرسته د پناه غوښتني د طریقې او په دغه هیواد کې د ورځني ژوند په هکله معلومات ترلاسه کړي.
سربیره پر دې د گویته انستیتوت له خوا د آلماني ژبې د زده کړی ابتدایې کورس هم د (BAMF) له خوا په وړاندي کیدونکي اپلیکشن کې شته. دغه ایپ آلمان ته له نوو راغلو کډوالو سره د آلماني ژبې د زده کړي په برخه کې مرسته کولای شي.
د دې تر څنگ د مهاجرو له پاره د استوگني، روزگار او نورو ورځنیو اړتیا په برخه کې آنلاین انترنيتي اسانیاوي هم موجود دي. د home4refugees.org په نوم انټرنټ پاڼه له مهاجرو سره د کور پیدا کولو په برخه کې مرسته کوي.
دغه انټرنيټ پاڼه د کور خاوند او مهاجر تر منځ نیغ په نیغه اړیکه ټینگوي، څو له پیچلو ادارې کارونو څخه مخنیوی شوی وي.
د دې ترڅنگ د ankommen.eu انټرنيټ پاڼي له لارې سیمه ییز خلک مهاجرو ته موبل یا خپل فرنیچر او د ورځني ژوند د اړتیاو نور سامان د سوغات په توگه ورکولای شي.
لس هغه څه چې آلمان ته تر رسیدو مخکې باید پرې خبر یاست
کله چې تاسو آلمان ته د کډوال په توګه رسیږي نو ځینې موضوعګانې دي چې تاسو باید پرې خبر یاست. هر څه واضیح نه دي. په آلمان کې ځینې ټولنیز نورمونه موجود دي چې تاسو یې باید مرعت کړي.
انځور: picture alliance
د کار له اجازې پرته څوک کار نه شي کولای
په منځني ختیځ، افریقا او افغانستان کې د یو شمیر هیوادونو پر خلاف، په آلمان کې د کار اجازې پرته کار کول د قانون خلاف دي. که یو څوک د پولیسو له خوا ونیول شي چې د کار اجازې پرته دنده ترسره کوي، نو له کاره کوښه کیږي او آن زندان ته استول کیدای شي.
انځور: picture-alliance/ZB
دولت باید مالیه ورکړل شي
د آلمان د مالیات سیستم یو څه مغلق دی خو بیا هم که څوک مالیات تحویل نه کړي، نو دا د قانون خلاف کار دی. د قانون له لحاظه د مالیاتو نه ورکول له ټولنې څخه غلا بلل کیږي. د مالیاتو ورکول یو مسوولیت ده. هغه بهرنیان چې په آلمان کې کار کوي باید د دغه هیواد دولت ته مالیه ورکړي.
انځور: Fotolia/Joachim B. Albers
د ماشومانو پر ضد تاوتریخوالی نه زغمل کیږي
په آلمان کې د ماشومانو وهل یو جنایي جرم دی. په دې هیواد کې د ماشومانو د تربیې له پاره د هغوی وهل د منلو وړ نه دي. ماشومان نه په ښوونځي او نه هم په کور کې وهل کیدای شي. د آلمان په قانون کې راغلي دی: «ماشومان د دې حق لري چې له تاوتریخواي پرته تربیه شي. له فزیکي او یا هم رواني لحاظه د هغوي وهل، او یا هر بل ډول ناوړه چلن د منلو وړ نه دی.»
انځور: DW/R. Azizi
ماشومان باید ښوونځي ته ولاړ شي
هغه ماشومان چې ښوونځي ته د تلو عمر یې پوره شوي وي، باید په کور کې پاتې نه شي او یا هم ورباندې نور کارونه و نه شي. کله چې یو ماشوم شپږ کلن شي نو باید په ښوونځي کې ثبت شي او خپل درسونه پیل کړي. تر دې مرحلي وروسته باید ماشوم لږ تر لږه د لسو کلونو له پاره زده کړې وکړي. د دیني لاملونه له کبله له ښوونځي څخه د ماشومانو د منع کولو اجازه نه شته.
انځور: picture-alliance/dpa/B. Pedersen
باید په ډیر لوړ غږ خبرې و نه کړئ!
که تاسو په خپل کور کې په لوړ غږ خبرې وکړئ نو ګاونډیو ته مو مزاحمت کیږي. دا په خاصه توګه په آلمان کې د شپې له خوا یوه ستونزه ده. تاسو باید د شپې له لسو بجو بیا د سهار تر شپږو بجو پورې په لوړ غږ خبرې و نه کړئ.
انځور: picture-alliance/dpa/P. Pleul
په پلورنځایونو کې د توکو بیې ثابتې دي
په ډیر شمیر هیوادونو کې د توکو د رانیولو پر مهال د بیې کمولو له پاره هڅه کولو، یو معمول کار دی. خو دا کار په آلمان کې شونی نه دی. که تاسو غواړی په آلمان کې ارزانه توکې راونیسئ نو کولای شئ چې د انترنت له لارې خریداري وکړئ.
انځور: Fotolia/G. Sanders
حیواناتو ته په خپل سر خوراکي توکې مه ورکوئ
په آلمان کې ډیر وخت حیوانات وحشي نه وي. د دغو حیواناتو له پاره آلمان ځانګړی قانون لري. د بیلګې په توګه پرته له اجازې د یوه ګاوڼډي پشي ته د خوراکي توکو ورکول ښه پریکړه نه ده. که دغه پشي له تاسو سره د خپل صاحب په پرتله ډیر علاقه پیدا کړي نو صاحب یې پر تاسو قانوي دعوا کولای شي.
انځور: imago/blickwinkel
پر وخت خپلې وعدې ته رسیدل په آلمان کې ډیر مهم دي
په آلمان کې پر وخت وعدو ته رسیدل ډیر مهم دي. که تاسو یوه ځای ته ناوخته ورسیږی نو دا په آلمان کې ښه نه ګڼل کیږي. خو که کله چاره نه وي، نو باید تاسو نورو ته احوال ورکړئ چې ناوخته رسیږئ.
انځور: picture alliance
خلکو ته ډیر مه نزدې کیږئ!
په ډیرو کلتورونو کې د سیمې ماشومانو ته د ډالیو ورکول، د هغوی مچول او به غیږ کې اخیستل عادي کار دی. خو په آلمان کې دا هر څه د ماشوم والدینو بورې اړه لري. باید ماشومانو ته ډیر نزدې نه شئ. دا مهمه نه ده چې هغوی له تاسو سره څومره صمیمي کیدل غواړي.
انځور: picture alliance/Bildagentur-online
خپل موټر د سړک پر غاړه مه پرمینځئ
په آلمان کې څوک اجازه نه لري چې په خپل کور کې خپل موټر پریمینځي. د دې کار لامل له چاپیریال څخه ساتنه ده. هغه صابون چې تاسو د خپل موټر په پاکولو کې کاروئ چاپیریال ته زیان رسوي. په آلمان کې د موټر مینځلو رسمي ځایونه دغه مضر مواد له اوبو بیلوي او څمکې ته د هغوی د جذبیدو مخه نیسي.