د کارپوهانو د اټکلونو پر اساس به د کرونا ويروس تلفات يوه نیمه تر دوو اوونيو وروسته پورې خپل اوج ته ورسيږي. اوسمهال چين هڅه کوي په ډېرو کلکو اقداماتو سره د دغه ويروس د خپريدو مخه ونيسي. په څو ايالتونو او ښارونو کې چې ټول نفوس یې تر۳۰۰ ميليونو ډېر دی، د پزې او خولې ماسک کارول مکلفيت دی. له همدې کبله په ډېرو سيمو کې د ماسکونو کمښت ليدل کيږي. مرکزي حکومت هڅه کوي چې له اروپا، امريکا او جاپان څخه اضافي ماسکونه راوغواړي.
له چین څخه دغه ويروس په دې منځ کې ۲۴ نورو هېوادونو ته خپور شوی دی. د سه شنبې په سهار د هانگ کانگ روغتيايي چارواکو د ويروس له کبله لومړۍ مړينه تائيد کړه. تر دې د مخه په فلېپين کې هم د دې ويروس له کبله يو انسان مړ شوی وو.
په هانگ کانگ کې خلک د ماسکونو د ترلاسه کولو له پاره په کتارو کې ولاړ ديانځور: picture-alliance/dpa/SOPA Images/A. Marzo
د چين گاونډي هيوادونه انديښمن دي
د چين په ختيځ تایوان کې هم چارواکي انديښمن دي او غواړي له جمعې ورځې څخه پر سفر بندیز اعلان کړی. هغه مسافرين به چې په تېرو ۱۴ ورځو کې یې چین ته سفر کړی وي، تايوان ته د داخليدو اجازه ونه لري.
په ويتنام کې هم چې د چين په جنوب کې پروت دی، کابو ۹۵۰ هغه اتباع چې له چين څخه راستنيږي، د دوو اونيو له پاره قرنطين کيږي. پوځ ته دنده سپارل شوې ده چې راستنېدونکي په خپلو دوو مرکزونو کې وساتي.
په آلمان کې هم تر اوسه پورې د دې ميکروب د سرایت ۱۲ پېښې ثبت شوي دي. د رايلند فلز ایالت په گيرميرسهايم سيمه کې له شنبې راهيسې تقريباً ۱۲۰ کسان چې له چين څخه راستانه شوي دي، قرنطين شوي دي. له دغو څخه یې په دوو کسانو کې ياد ويروس تشخيص شوی دی. دغه کسان په فرانکفورت کې تر درملنې لاندې دي.
جي ۷ هیوادونه پر احتياطي تدابيرو مشوره کوي
د آلمان د روغتيا وزرات له خوا ويل شوي چې د روغتيا وزير ينز شپان د جي ۷ هیوادونو يعني امريکا، بريتانيا، فرانسې، ايتاليا، جاپان او کاناډا له خپل سيالانو سره گوري څو «د سفر د مقرراتو او حفاظتي تدابيرو په اړه يو د امکان تر حده تنظيم شوی چلند غوره کړل شي.»
bs/nz (afp, dpa)
زموږ له آرشيف څخه:
له کرونا ويروس څخه څرنگه ځان ساتلی شو؟
په نړۍ کې خلک د يوه ساري ويروس څخه د ځان ساتنې په موخه د ماسکونو څخه کار اخلي خو يو څو نورې موثرې لارې هم شته. په دې انځوريز رپوټ کې د روغتيا د نړيوال سازمان له خوا توصیه شوې لارې در پيژنو.
انځور: Getty Images/X. Chu
ماسکونه تر هيڅ ښه دي
دا ثابته شوې نه دی چې د پزې او خولې ماسک سړی په اغيزمنه توگه له يوه ويرس څخه ساتلی شي. يوازې ويل کيږي چې ماسکونه احتمالاً يو څه ميکروبه خولې او پزې ته د داخليدو ایسارولی شي. دا همدا راز د دې مخه نيسي چې انسانان خپله خوله او پزه لمس کړي چې انسانان دا کار په غیر شعوري توگه کوي. که يو څوک په رښتيا ناروغ وي نو دا ډول ماسکونه د دې مخه نيسي چې نور په ميکروب ککړ کړي.
انځور: Getty Images/Stringer
لاسونه بايد په ميکروب ضد دوا پريمنځل شي
د روغتيا د نړيوال سازمان په هغه نوملړ کې چې د ميکروبي ناروغيو څخه د ځان ساتنې لارښوونې یې پکې کړي دي، د پزې او خولې د ماسک يادونه نه ده شوې، بلکې د نوملړ په سر کې راغلي چې بايد سړی خپل لاسونه په څو ځلي پريمنځي. د روغتيا نړيوال سازمان د الکهولي دواو لکه په روغتونو کې چې کارول کيږي، د استعمال سپارښتنه کړې ده.
انځور: picture-alliance/dpa/S. Pilick
صابون او اوبه هم ښه کار کوي
تر ټولو ساده او آسانه لاره په صابون او اوبو د لاسونو پريمنځل دي. خو دې ته مو بايد پام وي چې لاسونه مو په اساسي توگه پريمنځئ.
انځور: picture alliance/dpa/C. Klose
پرنجی او ټوخی - خو احتياط وکړئ
ډاکتران لارښوونه کوي چې د ټوخي او پرنجي پر وخت خپله خوله او پزه په خپله مټه کيږدئ او يا هم له دستمال څخه کار واخلئ او بيا دغه کاغذي دستمال وغورځوئ. خو د کميس او يا کرتۍ غورځولو ته اړتيا نشته. هغه چې پاک پريولل شي، کافي ده.
انځور: Fotolia/Brenda Carson
له ناروغو واټن ونيسئ!
يوه بله لارښوونه دا ده چې له هغه چا سره چې تبه او يا ټوخی لري، له نزدې تماسه ډډه وکړئ. که مجبور ياست چې ور نزدې شئ نو بيا د ځان د ساتلو له پاره اضافي گامونه پورته کړئ.
انځور: picture alliance/empics
تبه لرئ! ډاکتر ته ولاړ شئ نه سفر ته
که چېري تاسې تبه لرئ، توخيږئ او په تنفس کې ستونره لرئ نو ډاکتر ته ورشئ. عامه ځايونو ته له ورتگ ډډه وکړئ څو نور ککړ نه کړئ. خپل ډاکتر ته دا هم ووایې چې کومو ځایونو ته سفرونه کړي ول.
