کله چي د همدې کال په مارچ میاشت کي جرمني له سکوت سره مخاخ او هرڅه په ټپه ودریدل، ډیرو انتظار کاوه چي لږ تماس به د یوازیتوب احساس راپیدا او په نتیجه کي به حتي خلګ ځانونه ووژني. خو لومړني ارقام ښيي، چي عملاً داسي نه ده.
انځور: Imago-Images/W. Zwanzger
اعلان
د مارچ میاشتي په سر کي د روانشناسۍ او عصبي ناروغیو المانۍ ټولني د کرونا پانډمۍ د وژونکو نتایجو څخه اخطار ورکړی وو. هغوی په دې نظر ول، چي د کرونا ویروس د مخنیوي قیوداتو، چي په ټوله اروپا کي هم رامنځته سوي ول، د انسانانو ترمنځ اجتماعي مناسبات سخت لږ کړي دي.
هغوی تشویش کاوه، چي جبري یوازیتوب، بیره، مالي اندیښنې او معالجو ته محدود لاسرسئ به خصوصاً د روحي او رواني مریضانو له پاره د زغملو وړ نه وي.
د اپریل میاشتي په سر کي بیا رسنیو د ځینو انفرادي ځان وژنو رپوټونه ورکړي ول او هغه ته یې د کرونا ویروس له سختو تدابیرو سره ارتباط ورکړی وو.
کله چي د برلین په اطفائیه کي یو چا ځان وژنه وکړه، نو دغه تشویش نور هم پسي ډیر سو. ګومان کیدی چي دا کار به ادمه پیدا او نور به هم ډیر سي. خو رسمي ارقام لا موجود نه ول.
ځان وژني نوري هم لږ سوي دي
خو دهمدې کال په می میاشت کي د ځان وژنو لومړني ارقامو ښکاره کړه، چي هغه لا کم سوي هم دي. د همدې میاشتي په سر کي د »اوکسبورګر الګیماینه څایټونګ« ورڅپاڼي د اوو ایالتونو تازه ارقام خپاره کړل. هغه ایالتونه چي د ځان وژني ارقام همیشه تازه کوي، د ځان وژنو د ډيريدو هیڅ رپوټ نه دی ورکړی او ددې برعکس مثلاً په نورد راین ویستفالن ایالت کي د تیرکال په نسبت ۲۰ فیصده راکم سوي لا هم دي. دا د نفوس له اړخه د جرمني تر ټولو لوی ایالت دی.
خو داچي»خلګو په دغه وخت کي د کومک غوښتنه ونه کړه، معنی نه لري، چي هغوی ورته ضرورت نه درلود او جوړ ول.« د هغه په خبره د هغه یو دلیل دا کیدلای سي،»کله چي یو څوک د مشورې غوښتنه کوي، تر یوه حده پوري فعاله کیږي. او اوس اکثره ترداسي یوه فشارلاندي دي چي نه سي کولای ځانونه ووژني.«
تیاره ارقام معلوم نه دي
د اپریل میاشتي په لمړۍ نیمايي کي د هانوور د طب پوهنځی لخوا تر سره سوې یوه نظر پوښتنه سوې او ۳۵۴۵ کسان پوښتل سوي دي. دا هغه وخت وو چي د تماس نه نیولو قیودات تر ټولو سخت ول.
په نظر پوښتنه کې تر نیمايي ډیرو کسانو ویلي دي چي تر پخوا ډیر احساساتي کیږي. ۲۹ فیصدو ویلي دي چي هغوی ډیر ژر برخورد کوي او هر شي ته پلمې غواړي.
د اطریش له پاره د دانیوب کریمس پوهنتون يوې پلټني، چي د ۱۰۰۹ کسانو څخه یې پوښتني کړي دي، وايي د هغو کسانو تعداد، چي له سخت ډیپریشن سره مخامخ وه، د ۴ فیصده څخه ۲۰ ته لوړ سوي دي. او په هغو کسانو کي چي بیره او تشویش یې ډیرسوی دی،تعداد یې له ۵ څخه ۱۹ فیصدو ته لوړ سوی دی.
زموږ له آرشیف څخه:
تر ټولو زياتي ځان وژنې په کومو هيوادونو کي؟
په نړۍ کي د ځان وژنو يا خودکشيو شمېر د کالونو په تيريدو لا زيات سوی دی. په دغه انځوريز راپور کي کتلای سئ چي په کومو هيوادونو ته کي ځان وژنه تر ټولو زیاته ده. ۲۷ انځورونه يې دلته وګورئ:
انځور: Colourbox
په ټولو هيوادونو، ټولونو او قشرونو کي
خودکشي يا ځان وژنه د نړۍ په تقريبا ټولو هيوادونو کي بېله توپيره چي هغه بډای او که مسکين دي، يوه ناوړه موجوده پديده ده. په داسي حال کي چي د نړۍ بيل اديان لکه اسلام په سخته د ځان وژني ممانعت کوي، خو بیا داسي ټولنې او اديان هم موجود دي چي په پرتليزه توګه ځان وژنې ته هغه نظر نه ګوري. بعضي هيوادونه د ځان وژني شمېر نه ثبتوي. هغه چي ثبتوي يې هم ښايي په بشپړه توګه دقيقي نه وي.
انځور: Colourbox/kuzmafoto
۱۲۵ مقام ـ افغانستان ـ ۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۲۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. دا هغه خودکشۍ دي چي د جنګي وسلې په توګه نه بلکه له نورو عواملو کيږي. دا چي دغه شمېره صرف ثبت سوي ځان وژني ښيي نو ښايي يو شمېر داسي ځان وژني هم وي چي ثبت سوي نه دي.
انځور: DW/C. James
۲۵ مقام ـ هنګري ـ ۱۵،۷ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۵،۷ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: THOMAS COEX/AFP/Getty Images
۲۴ مقام ـ هند ـ ۱۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه 16 کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/G. Copley
۲۳ مقام ـ بلجيم ـ ۱۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa/D. Karmann
۲۲ مقام ـ بورکينا فاسو ـ ۱۶،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa
۲۱ مقام ـ اوکراين ـ ۱۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/S. Gallup
۲۰ مقام ـ لاتويا ـ ۱۷،۴ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۴ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Zelma Brezinska
۱۹ مقام ـ کامرون ـ ۱۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/dpa/J. P. Kepseu
۱۸ مقام ـ سويس ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-allianc/dpa/T. Eisenhuth
۱۷ مقام ـ روسيه ـ ۱۷،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۷،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/K. Kokoshkin
۱۶ مقام ـ زمبابوې ـ ۱۸ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/P. Musvanhiri
۱۵ مقام ـ پولند ـ ۱۸،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۸،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Daniel Franz
۱۴ مقام ـ سپينه روسيه ـ ۱۹،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture-alliance/dpa
۱۳ مقام ـ د مرکزي افريقا جمهوريت ـ ۱۹،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۱۹،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/W. Bashi
۱۲ مقام ـ بوليويا ـ ۲۰،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۰،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: sb.veronica
۱۱ مقام ـ سيراليون ـ ۲۲،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۲،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Bjoern Kietzmann
۱۰ مقام ـ جنوبي کوريا ـ ۲۴،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۴،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images
۹ مقام ـ انګولا ـ ۲۵،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۵،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/N. Sul d'Angola
۸ مقام ـ لتوانيا ـ ۲۶،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: DW/W. Janczys
۷ مقام ـ استوايي ګينيا ـ ۲۶،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Angue Nguema/AFP/Getty Images
۶ مقام ـ سرانام ـ ۲۶،۹ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۶،۹ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Conservation International/Ivor Balsemhof
۵ مقام ـ د عاج ساحل ـ ۲۷،۲ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۲ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: Getty Images/AFP/I. Sanogo
۴ مقام ـ قزاقستان ـ ۲۷،۵ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۷،۵ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: AFP/Getty Images/S. Filippov
۳ مقام ـ مغلستان ـ ۲۸،۱ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۲۸،۱ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: picture alliance/Robert Harding World Imagery
۲ مقام ـ ګويانا ـ ۳۰،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۰،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي.
انځور: C. Rose/Getty Images
۱ مقام ـ سريلنکا ـ ۳۴،۶ ځان وژنې
په دغه هيواد کي هر کال د هرو ۱۰۰ زرو انسانانو څخه ۳۴،۶ کسان يې ځان وژنه يا خودکشي کوي. {منبع: د روغتیا نړيوال سازمان راپور ۲۰۱۵} [چمتو کوونکی: احمدولي اڅکزی]
